نگاهی به تقویم متولدین دومین ماه از سومین فصل سال
اساتید برجسته؛ متولد آبان
ایران تئاتر: هشتمین ماه سال، زادروز هنرمندان تئاتری بسیاری است؛ هنرمندانی که هریک در برههای، به عنوان تاثیرگذارترین هنرمندان تئاتر شناخته شدهاند.
به گزارش ایران تئاتر، هنرمندان و اساتید برجسته متعددی در ماه آبان متولد شده اند. هنرمندانی که هر یک از آنها صاحبِ سبک و شیوه خاصی در آثارشان هستند و همواره از آنها به عنوان مولف و اساتید هنر نمایش یاد می شود. کمتر هنردوست و مخاطبی وجود دارد که نام اشخاصی همچون محمود استادمحمد، نیکو خردمند، فاطمه معتمدآریا، دنیا فنی زاده، مرتضی احمدی و... به گوشش نخورده باشد و یا آثار فاخر آنها را در دنیای تئاتر به یاد نیاورد. با توجه به اهمیت تقویم تئاتری ایران، در ادامه نگاهی خواهیم داشت به کارنامه کارگردانان، بازیگران و نویسندگان و هنرمندان تئاتری صاحبنامی که در آبان ماه متولد شدند.
محمود استاد محمد؛ نمایشنامه نویس و کارگردان
محمود استادمحمد متولد ۳ آبان ۱۳۲۹ نمایشنامهنویس، کارگردان و بازیگر تئاتر ایرانی بود. وی فعالیت نمایشی خود را در نوجوانی پس از آشنایی با استادش محمد آستیم و سپس نصرت رحمانی و عباس نعلبندیان و با بازی در نمایشهای بیژن مفید و عضویت در آتلیه تئاتر آغاز کرد و در سال ۱۳۴۷ با بازی در نمایش «شهر قصه» (در نقش خر) به شهرت رسید. وی همچنین در سال ۱۳۴۸ در نمایش «نظارت عالیه» به کارگردانی ایرج انور به ایفای نقش پرداخت. استادمحمد پس از انحلال آتلیه تئاتر، در سال ۱۳۵۰ به بندر عباس سفر کرد و در آنجا گروه نمایشی «پتوروک» را تشکیل داد. او در سال ۱۳۵۱ دوباره به تهران مراجعت نمود. محمود استاد محمد پس از نوشتن نمایشنامههای متعدد، در سال ۱۳۶۴ به کانادا مهاجرت کرد. وی در سال ۱۳۷۷ دوباره به ایران بازگشت و فعالیت هنری خود را از سر گرفت. او در صبح پنجشنبه سوم مرداد ۱۳۹۲ به دلیل سرطان کبد درگذشت. از آثار او می توان به آسید کاظم، رسم زمانه، دقیانوس امپراتور شهر اقیانوس، سیری محتوم، چهل پله تا مرگ، شب بیست و یکم، قصص القصر، آنها مأمور اعدام خود هستند، خونیان و خوزیان، گل یاس، خانه سالمندان، هم عکس، سپنج رنج و شکنج، فیلم نامه سریال پژواک، نویسندگی و کارگردانی سریال گذر خلیل دهمرده، فیلمنامه جنگ اطهر، فیلمنامه و بازی در فیلم سیاه راه٬ بازی در سریال همشاگردیها، نویسندگی و کارگردانی آخرین بازی، دیوان تئاترال، عکس خانوادگی و بازی در سریال درچشم باد.
فاطمه معتمدآریا؛ بازیگر
فاطمه(سیمین) معتمدآریا زاده ۷ آبان ۱۳۴۰ در تهران یکی از بازیگران سینمای ایران است. او در فیلمهای کارگردانان بزرگ سینمای ایران چون بهرام بیضایی، محسن مخملباف، رخشان بنیاعتماد و بهمن فرمانآرا بازی کرده و بازی او بارها مورد توجه و تحسین قرار گرفتهاست. در ۱۳۵۵ به عنوان هنرجوی هنر در دانشسرای هنر پذیرفته شد که در نهایت در سال ۱۳۵۸ فارغالتحصیل شد. همزمان با گروه تئاتر دانشجویان دانشکده هنرهای زیبا نیز همکاری میکرد. شروع فعالیت وی در تلویزیون با عروسکگردانی مجموعه مدرسه موشها در سال ۱۳۶۰ بود. متعاقب آن در سال ۱۳۶۲ به ضبط سریال محله برو بیا پرداخت و سرانجام با فیلم جدال در ۱۳۶۴ وارد سینمای حرفهای شد. پس از آن و در سال ۱۳۶۵ به بازی در فیلمهای جهیزیهای برای رباب، تحفهها پرداخت. در ۱۳۶۹ اولین مجموعه تلویزیونی خود تحت عنوان گل پامچال را بازی کرد. وی اولین زن عضو هیئت مدیره خانه سینما است. از نمایش های او می توان به تونل، ننه دلاور و فرزندان او، نامه هایی به تب، ترمینال، ریچارد سوم، دایره گچی قفقاز و طوقی اشاره کرد.
مهری مهرنیا؛ بازیگر
مهری مهرنیا با نام اصلی فاطمه مرموزیان زاده ۹ آبان ۱۲۹۶ در آلاشت مازندران و درگذشته ۳۰ بهمن ۱۳۸۷ تهران بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون بود. او در ۱۳۲۶ در جامعه باربد مشغول تحصیل شد و فعالیت در تئاتر را از سال ۱۳۲۷ آغاز کرد و در ۱۳۳۹ با فیلم بچهننه وارد دنیای سینما شد. مهرنیا در حدود نیم قرن فعالیت هنری در بیش از ۴۰ فیلم سینمایی نقشآفرینی کرد. «خشت و آینه» ۱۳۴۴، «آرامش در حضور دیگران» ۱۳۵۱، «شازده احتجاب» ۱۳۵۳، «هیولای درون» ۱۳۶۲، «تنوره دیو» ۱۳۶۴، «اتوبوس» ۱۳۶۴، «جهیزیهای برای رباب» ۱۳۶۶ و «روسری آبی» ۱۳۷۳. آخرین کار سینمایی مهری مهرنیا، ایفای نقشی کوتاه در فیلم همیشه پای یک زن در میان است ساخته کمال تبریزی بود.
مرتضی احمدی؛ بازیگر
مرتضی احمدی زاده ۱۰ آبان ماه ۱۳۰۳ تهران و درگذشته ۳۰ آذر ۱۳۹۳ تهران بازیگر سینما و تلویزیون، صداپیشه و خواننده بود. به نوشته علی شیرازی او در چهار عرصهٔ «سینما، تلویزیون، رادیو و تئاتر» بازیگری صاحب سبک، در هنر دوبلاژ گویندهای با یک صدای خاص و منحصربهفرد و نیز یادآور عصر طلایی دوبله در کشورمان بود. در نگارش کتابهایش نیز نویسندهای یکّه، خوشقلم و توانا نشان میداد. کتابهایی که هر یک برآمده و چکیدهای از سالها پرسه زدن و جدیت در یکی از عرصههای مورد علاقه و فعالیتش بودند. در هنر آواز و موسیقی نیز یکی از معدود خوانندگان سبک بیات تهران بود، به علاوه اینکه نام و صدایش در زمره انگشتشمار پیشپرده خوانان قدیم برده میشد. پس از چند تلاش آماتوری در تئاتر در ۱۳۲۱ با کمک عدهای از دوستانش «تماشاخانه ماه» را روبهروی باغ فردوس دایر کرد، ولی پس از چند هفته مجبور به ترک آنجا شد. در اوایل پاییز ۱۳۲۲ در تئاتر فرهنگ برای اولین بار پیش پردهخوانی کرد و در نتیجه آن بازیگر تئاتر هم شد.
ویشکا آسایش؛ بازیگر
ویشکا آسایش متولد ۱۶ آبان ۱۳۴۹ در تهران و هنرپیشه و طراح صحنه و لباس سینما، تلویزیون و تئاتر است. نخستین فعالیت هنری او بازی در سریال «امام علی» به کارگردانی داوود میرباقری میباشد. او موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از بیست و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم ورود آقایان ممنوع شد. از نمایش های او می توان به بی انتخاب٬ ملکه زیبای لی نین و می سی سی پی نشسته می میرد اشاره کرد.
نیکو خردمند؛ بازیگر
نیکو خردمند زاده ۱۹ آبان ۱۳۱۱ در تهران و درگذشته ۲۶ آبان ۱۳۸۸ دوبلر و بازیگر ایرانی سینما و تلویزیون ایران بود. فعالیت هنری او از سال ۱۳۳۷ با گویندگی در رادیو شروع شد. وی گویندگی فیلم را از سال ۱۳۳۹ زیر نظر هوشنگ لطیفپور و سعید شرافت آغاز کرد و گوینده نقشهای اصلی بهجای کلودیا کاردیناله، آوا گاردنر،الیزابت تیلور، فخری خوروش، ایرن، کتایون و… بودهاست. او همزمان با دوبله، از سال ۱۳۴۲ تا سال ۱۳۴۷ گوینده نمایشهای رادیویی برنامه دوم رادیو و همچنین مجری برنامه «معرفی تئاتر در تلویزیون» در سال ۱۳۵۱ بود. او در دوبله فیلمهای کلاسیک تاریخ سینما که در دهه پنجاه در «تلویزیون ملی ایران» دوبله میشدند، حضور داشت و گوینده مجموعه مستند «پنجرهها» نیز بود. فعالیت سینمایی او با بازی در فیلم «پرده آخر» (واروژ کریممسیحی) در سال ۱۳۶۹ شروع شد. در این فیلم خردمند در نقش تاجالملوک، بازماندهای از یک خانواده اشرافی رو به زوال، بازی چشمگیری داشت. همچنین بازی او در «خانه خلوت» (مهدی صباغزاده) در کنار عزتالله انتظامی، یکی دیگر از اوجهای حضور او بر پرده سینما محسوب میشود و بازیاش در مجموعههای تلویزیونی «آوای فاخته» و بخصوص «دزدان مادربزرگ» نیز در یادها ماندهاست.
منوچهر اکبرلو؛ پژوهشگر، منتقد و نویسنده
منوچهر اکبرلو زاده ۱۹ آبان ۱۳۴۱ در تهران نمایشنامهنویس، کارگردان تئاتر و پژوهشگر است. او دارای مدرک کارشناسی هنرهای نمایشی وکارشناسی ارشد پژوهشهای هنری با گرایش تئاتر و سینما بوده و به عنوان مدرس دانشگاه، روزنامهنگار، منتقد، پژوهشگر، مترجم، نویسنده، ویراستار اشتغال دارد. از فعالیت های او در تئاتر می توان به بازی در نمایش آن که گفت آری، آن که گفت نه٬ آن جا که ماهیها سنگ میشوند٬کارگردانی و بازی در نمایش حصار در حصار٬ از عرش تا فرش٬ نگارش و کارگردانی در نمایش بهلول٬کارگردانی نمایش باغ آرزوها٬ صبور»؛ تهران٬ بازی در نمایش موج دریا٬ اقتباس و کارگردانی نمایش دوشیزه هملت و نگارش و مشاور کارگردان نمایش نقل عزا.
شبنم قلی خانی؛ بازیگر
شبنم قلیخانی زاده ۱۹ آبان ۱۳۵۶ در تهران٬ بازیگر و کارگردان است که در تلویزیون، سینما و تئاتر فعالیت میکند. شبنم قلی خانی دارای مدرک کارشناسی رشته نمایش - صحنه آرایی و کارشناسی ارشد کارگردانی میباشد. فعالیت بازیگری را در سال ۱۳۷۶ با بازی در تئاتر آنتیگونه آغاز نمود و سپس در فیلم سینمایی مریم مقدس درخشید. او نقش مریم، مادر عیسی مسیح را در این فیلم سینمایی ایفاکرد.در سال ۲۰۰۵ نخستین اثر خود به نام حقیقت یک دستفروش را که یک فیلم مستند بود، کارگردانی کرد و وارد عرصهٔ کارگردانی شد. او تاکنون چندین فیلم مستند و کوتاه و یک فیلم انیمیشن را کارگردانی کردهاست.
گلاب آدینه؛ بازیگر و کارگردان
گلاب آدینه با نام اصلی گلاب مستعان زاده ۲۲ آبان ۱۳۳۲ در تهران بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون است. وی فارغالتحصیل رشته اقتصاد سیاسی است. و فعالیت هنری را سال ۱۳۵۴ با گروه تئاتر دانشجویی «پیاده» به سرپرستی مهدی هاشمی و داریوش فرهنگ آغاز کرد و در چندین نمایشنامه مانند داستانی نه تازه، همشهری، خاطرات و کابوسهای یک جامه دار از زندگی و مرگ امیر کبیر، دیوار چین، دایره گچی قفقازی، پوف!!، مادام پی پی و در مصر برف نمیبارد بازی و کارگردانی نمایشهای سلطان مار، مرگ یزدگرد و شبی در تهران را بر عهده داشت. از کارهای تلویزیونی وی میتوان به بازی در سریال افسانه سلطان و شبان و کارگردانی مجموعه ۵۰ قسمتی بنام خواستگاران اشاره کرد. وی همچنین انتخاب بازیگر و بازیگردان تعدادی از مجموعههای تلویزیونی بودهاست. بازی و منشی صحنه فیلم نیمه بلند رسول پسر ابوالقاسم به کارگردانی داریوش فرهنگ نخستین تجربه سینمایی اوست.
دنیا فنی زاده؛ بازیگر
دنیا فنیزاده زاده ۲۶ آبان ۱۳۴۶ در تهران و درگذشته ۸ دی ۱۳۹۵ عروسکگردان بود. وی حدود دو دهه عروسکگردان کلاه قرمزی، شخصیت عروسکی تلویزیون ایران بود. فنیزاده نخستین بار در سال ۱۳۶۴ در برنامهه عروسکی تلویزیونی «چتر با آواز باران» عروسکگردانی را تجربه کرد. وی پس از آن در کاری با نام «زاغچهٔ کنجکاو» به کارگردانی رضا فیاضی حضور داشت. او با حضور در این برنامهها کمکم جای خود را به عنوان عروسکگردان در تلویزیون تثبیت کرد. عروسکگردانی در آثاری چون «گربه آوازخوان» ساخته کامبوزیا پرتوی از دیگر آثار او در این دوره میباشد.
آرش دادگر؛ کارگردان
آرش دادگر زاده ۲۶ آبان ۱۳۵۲ در شیراز کارگردان و بازیگر تئاتر است. او کارشناسی نمایش با گرایش بازیگری از دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی و کارشناسی ارشد کارگردانی ازدانشگاه تربیت مدرس را داراست. آرش دادگر در مقام کارگردان تاکنون نمایشهای متعددی را به روی صحنه بردهاست که از آن جمله میتوان به نمایشهای اسب، طوفان، آژاکس، مکبث، کالون و قیام کاستلیون، صبحانه برای ایکاروس٬ شاه لیر و بازگشت افتخارآمیز مردان جنگ اشاره کرد.
حامد بهداد؛ بازیگر
حامد تفنگساز صابری بهداد زاده ۲۶ آبان ۱۳۵۲ در مشهد و بازیگر است. او دارای تحصیلات لیسانس رشته بازیگری تئاتر است. او همچنین از شاگردان حمید سمندریان بوده است. از فعالیت های او در تئاتر می توان به معرکه در معرکه، آدم های خیس، سگ سکوت، عشق من حامد بهداد و شرق دور شرق نزدیک اشاره کرد.
مائده طهماسبی؛ بازیگر
مائده طهماسبی زاده ۳۰ آبان ۱۳۳۶ در بابل بازیگر تئاتر، سینما، تلویزیون، کارگردان تئاتر و مترجم است. او فارغالتحصیل کارشناسی ارشد رشتهٔ خبرنگاری با گرایش تئاتر و علوم سیاسی است. او در سال ۱۳۷۷ با کارگردانی نمایش گزارش به آکادمی فعالیت هنری خود را آغاز کرد. اولین فیلم سینمایی که مائده طهماسبی در آن حضور داشته دایرهه به کارگردانی جعفر پناهیاست. از نمایش های او می توان به کلمه سکوت کلمه، کرگدن، خانواده تت، پنجرهها، والس مردهشوران، مدهآ، کمدی شام آخر، تق صیر و سی و دو دقیقه از ماجرا و خر از دست رفته اشاره کرد.
دیگر هنرمندان ایرانی متولد آبان ماه
غلامحسین دریانورد(نمایشنامه نویس)، بهرام ابراهیمی(بازیگر)، عباس جهانگیریان(پژوهشگر، منتقد و نویسنده)، علی سلیمانی سرنسری(بازیگر)، حجت الله سبزی(نمایشنامه نویس و کارگردان)، سعید شاهپوری(نمایشنامه نویس و کارگردان)، محمد رمضانی(نمایشنامه نویس وکارگردان)، فرهاد رحمان زاده(بازیگر)، منصور حمیدی(کارگردان)، هادی اسلامی(بازیگر و کارگردان)، محمد ابراهیمیان(نمایشنامه نویس)، منصور خلج(مترجم، پژوهشگر، کارگردان و بازیگر)، علی اصغر راسخ راد(کارگردان)، مهدی فروغ(مترجم و کارگردان)، سیدحسین فدایی حسین(نمایشنامه نویس و پژوهشگر)، سپیده نظری پور(کارگردان و بازیگر)، محمدرضا کوهستانی(نمایشنامه نویس)، حسن پارسایی(نویسنده و منتقد)، شهرام نوشیر(نمایشنامه نویس و کارگردان)، طاها عبدخدایی(رئیس مرکز هنرهای نمایشی)، محمدرضا صاحب جلال(رئیس انجمن هنرهای نمایشی یزد)، تاجبخش فنائیان(کارگردان)، جابر رمضانی(کارگردان و نمایشنامه نویس) و امیرحسین صدیق(بازیگر)
تولد هنرمندان غیرایرانی متولد آبان ماه(23اکتبر-21 نوامبر)
یان کات(منتقد انگلیسی)، یوهان ولفگانگ گوته(نمایشنامه نویس آلمانی)، لئو تولستوی(شاعر، رمان نویس و نمایشنامه نویس روس)، موریس مترلینگ(نمایشنامه نویس بلژیکی)، ژان ژیردو(درام نویس فرانسوی)، پاتریس شیرو(کارگردان فرانسوی)، دیون لی(بازیگر بریتانیایی)، سام شپارد(نمایشنامه نویس آمریکایی)، اوژن یونسکو(نمایشنامه نویس فرانسوی)، پیتر وایس(نمایشنامه نویس آلمانی)، ایوان تورگنیف(نمایشنامه نویس روس)، آلبرکامو(نویسنده فرانسوی)، ریچارد برتن(بازیگر انگلیسی) و لی استراسبرگ(کارگردان آمریکایی).