انتقاد و پاسخگویی تا کارگاه آموزشی کاستلوچی

پس از آن می توان اشاره به حضور کاستلوچی ایتالیایی کرد که می خواهد در دل کویر ایران کارگاه آموزشی تئاتر برگزار کند و همچنین در این هفته خبرهایی از روح الله جعفری، حمیدرضا آذرنگ، سمانه زندی نژاد و سعید داخ منتشر شد.

رویدادها

نامه سرگشاده انجمن منتقدان و رورنامه نگاران خانه تئاتر: انجمن منتقدان، نویسندگان و پژوهشگران خانه تئاتر در نامه‌ای سرگشاده به وزیر ارشاد، نسبت به وضعیت صنفی و حرفه‌ای این روزهای تئاتر کشور ابراز نگرانی کرد.

در بخشی از متن این نامه خطاب به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی آمده است:

این نامه نوشته‌ای از سر احساس مسئولیت و دغدغه‌مند، حاوی یک پیام صریح برای حضرتعالی است: تئاتر ایران به مرحله‌ای بحرانی وارد شده است.»؛ پس مخاطب این نامه نیز به دلیلی آشکار شخص شمایید؛ فارغ از آنکه این بحران در سال‌های گذشته یا شرایط عمومی کشور ریشه دارد یا پدیده‌ای متاخر و حاصل تحولات چند سال اخیر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت هنری و اداره کل هنرهای نمایشی باشد، اوج گیری این بحران اکنون و در دوران مدیریت جنابعالی رخ می‌دهد و به همین سبب، معتقدیم بر عهده شماست که با قبول مسئولیت خود و اصلاح امور، راه حلی عاجل بیابید.

پس نخستین خواسته ما از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی این است که چند سطر پیش رو را، نه سیاه نمایی، که هشداری بی واسطه و از سر دلسوزی ببینید.

اجازه دهید برای تمرکز بر آنچه جدید است، از زخم‌های کهنه‌ای چون خیل هنرمندان و منتقدان و رسانه‌نگاران بی‌کار و بی‌بهرگی‌شان از حقوقی چون بیمه بی‌کاری و عدم توسعه متناسب زیرساخت‌ها و فرصت‌های اندک شغلی و ... بگذریم. قطعاً بحران اقتصادی برای هنرمندان تئاتر ـ و لاجرم برای شما ـ امری جدید نبوده و نیست، اما متاسفانه امروز به اوج تازه‌ای نزدیک می‌شود که می‌توان آن را «خطر ورشکستگی اقتصادی و فرهنگی تئاتر» نامید.

کوتاه سخن آنکه تورم دو سال‌ اخیر از یک سو «هزینه تولید تئاتر» را برای هنرمندان تا نزدیک به 80 درصد افزایش داده و از سوی دیگر، به واسطه کاهش قدرت خرید طبقه متوسط، افزایش «بهای بلیت تئاتر» برای آثار اندیشمند و فرهنگی را ناممکن کرده و بسیاری از نمایش‌ها ـ حتی آنها که در جلب مخاطب کاملا موفق بوده‌اند یا آنها که سالن های دولتی از کمک‌های اندک «اداره کل هنرهای نمایشی» بهره‌ای برده‌اند ـ از تامین هزینه‌ها و پرداخت دستمزدی متناسب با شان هنرمندان و ماه‌ها زحمات عوامل اجرا ناتوان می‌مانند.

جناب وزیر! ما نگرانیم که تئاتر اندیشه‌ورز و هنرمندانه ایران که ـ زمانی نه چندان دور و کمتر از دو دهه قبل ـ با ایجاد گشایشی نسبی در حوزه فرهنگ و هنر و همراهی دولتمردان و هنرمندان، مایه افتخار فرهنگ و هنر و در جهان نمونه‌ای شاخص از تئاتر آسیا و منطقه خاورمیانه شده بود، روز به روز ضعیف‌تر می‌شود. کاهش مداوم کمک‌های مالی بخش دولتی و نبود ساز و کاری مناسب و متناسب با نیازهای روز جهت حمایت از هنر تئاتر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در کنار کاهش درآمدهای حاصل از گیشه و افزایش تورم و هزینه‌ها، اثرات نخستین خود را آشکارا در شتاب‌زدگی و تغییر فرایند تولید تئاتر، تغییر رابطه هنرمند و جامعه و نزول کیفیت هنری نمایش‌های تولید شده عیان کرده است‌.

نخستین شواهد این بحران را به سادگی می‌توان در رواج نمایش‌های به تعبیر شما «لاکچری» از یک‌سو، سرخوردگی و زیان مالی بسیاری از پروژه‌های ارزشمند هنری از سوی دیگر و نیز افزایش تعداد شکایات و اختلاف‌های مالی در پشت صحنه نمایش‌های اجرا شده بازدید.

گسترش «تئاتر خصوصی» که زمانی به عنوان مفر یا راهکاری برای «توسعه تئاتر»، «افزایش اشتغال هنرمندان» و «نهادینه شدن تئاتر در کشور» مطرح شده بود، امروز در عمل به سوی بن‌بست اقتصادی حرکت می‌کند و روند ارزشمندی که با نگاهی به «اقتصاد خلاق»، «آموزش مدیران فرهنگی»، تلاش برای «سامان‌دهی گروه های تئاتر در قالب موسسات فرهنگی و هنری»، اصلاح «شیوه های تقسیم منابع مالی» و «حمایت از توسعه سالن‌های خصوصی تئاتر» و غیره آغاز شده بود، امروز اموری متروک شده‌اند. 

 از همین روی، به عنوان عضوی از خانواده محترم تئاتر ایران از شما می خواهیم که تا دیر نشده از تکرار این روند در عرصه تئاتر پیش‌گیری کنید و با بازنگری در سیاست های جاری یا تغییر کادرهای سازمانی و مشاوران مربوطه، نسبت به یافتن علل شکل‌گیری بحران پیش رو و راهکارهای عاجل برای کاهش صدمات بیشتر اقدام کنید و در کوتاه مدت، با تمهیدی برای «تزریق منابع مالی مناسب و تقویت بنیه مالی اداره کل هنرهای نمایشی»، «احیای رابطه توام با احترام میان دولت و هنرمندان»، «دفاع مسئولانه و قاطع از حرمت و شخصیت هنرمندان در برابر هجمه‌های جریان‌های خاص سیاسی»، «جلوگیری از ورود و دخالت نهادهای ناآشنا به عرصه فرهنگ و هنر در امر سیاستگزاری‌های فرهنگی و در صورت لزوم توجیه ایشان در مورد عواقب منفی برخوردهای غیر فرهنگی در عرصه فرهنگ»، اصلاح فوری «دستورالعمل شورای پروانه نمایش» و اصلاح رویه آمرانه «شورای ارزشیابی و نظارت اداره کل هنرهای نمایشی» (به‌ویژه با هنرمندان نسل جوان) و در یک کلام، برای بازگرداندن حس آرامش و امید به هنرمندان تئاتر اقدام کنید.

حرف و حدیث های انتشار دستورالعمل صدور پروانه اجرای نمایش: پس از «صدور پروانه اجرای نمایش» طی ابلاغیه شماره ۲۱۹۰۸۰ در تاریخ 22 مهر ماه ۱۳۹۸  گرچه در وجه کلان اکثر هنرمندان از آن استقبال کردند، اما با انتقاداتی نیز همراه بود. انتقاداتی که بیشتر در زیر لوای 2 ماده، «2» که بر شرایط کارگردان اثر جهت تقاضای صدور مجوز اثر نمایشی اشاره می کرد و «4» که بر مرجع صادرکننده پروانه نمایش و اعضای تشکیل دهنده آن مرجع - همان اعضای شورای نظارت و ارزشیابی مرکزی و نظارت استان ها - برای صدور مجوز اجرای اثر نمایشی متمرکز شد، مستتر بود.

این انتقادات سازنده و کارشناسی، خیلی سریع با واکنش مثبت مسئولان روبرو شد.

معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در واکنش به این انتقادات، ضمن تقدیر و تشکر از منتقدان، در مصاحبه با رسانه ها، گفت: این دستورالعمل وحی مُنزَل و غیرقابل تغییر نیست. بی‌تردید نظرات و نقدهای هنرمندان و منتقدان بررسی و مطالعه می‌شود و مورد توجه قرار می‌گیرد.

حسینی افزود: دستورالعمل پروانه اجرای نمایش بر اساس یک رویکرد کلان در تدوین و بازنگری آیین‌نامه‌ها و فرایندهای عرصه هنر است تا فرایندها و رویدادها از جمله جشنواره‌ها مبتنی بر یک دستورالعمل مشخص و مکتوب باشد که ذینفعان و فعالان هنر از آن آگاه باشند، هرچند این دستورالعمل‌ها در روند اجرا قابل بازنگری است.

وی با تاکید بر آنکه  تغییر این دستورالعمل در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قابل انجام است، تصریح کرد:  بی‌تردید در روند اجرا خلاها، ضعف‌ها و قوت‌های دستورالعمل دقیق‌تر مشخص می‌شود و مانند هر آیین‌نامه و دستورالعملی چنانکه قبلا هم سابقه داشته است، می‌تواند تغییر کند و اصلاح شود.بنابراین با رصد، مطالعه و بررسی نقدها و استقبال از نظرات و دیدگاه‌هایی که جوانب مختلف و موارد دستورالعمل را نقد و ارزیابی و پیشنهادهایی طرح می‌کنند، روند اجرای این دستورالعمل می‌تواند بازنگری شود و تغییر کند.

شهرام کرمی مدیرکل هنرهای نمایشی نیز در واکنش به این انتقادات گفت: بارها هنرمندان و منتقدان و فعالان تئاتر به صراحت رای و نظر داده‌اند که چرا اجازه داده می شود هر فردی بدون پشتوانه و یا طی یک روند مشخص و کسب تجربه وارد تئاتر می‌شود. ضروری و لازم است با تعیین ضوابط و مقررات واضح و مشخص فعالیت حوزه هنرهای نمایشی داری تعریف شود. این دستورالعمل الزاماتی برای شورای نظارت و ارشیابی تعیین کرده است که پاسخگویی در زمان مشخص و امکان پی‌گیری تقاضا در یک روند تعریف شده و سامانه صدور مجوز اجرا از آن جمله است که این به شفافیت و پاسخگویی ما به هنرمندان کمک می کند. همچنین حق اعتراض به رای شورای نظارت برای رد درخواست برای متقاضیان در نظر گرفته شده و به رسمیت شناخته شده و مرجعی با عنوان شورای عالی نظارت و روش و مرحله مراجعه به این شورا تعریف شده است.

برگزاری «سوگواره خورشید» در 5 صحن حرم رضوی: همزمان با ایام شهادت ثامن‌الحجج حضرت علی بن موسی‌الرضا (علیه‌السلام)، «سوگواره خورشید» با مشارکت انجمن هنرهای نمایشی ایران، آستان قدس رضوی و اداره‌کل هنرهای نمایشی و اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی از 2 تا ششم آبان‌ در 5 صحن حرم مطهر امام هشتم(ع) برگزار شد.

در این سوگواره 5 نمایش خیابانی «من جواد هیجده سال دارم» از  استان ایلام، «نذر مادر» از استان لرستان، «قطار ساعت ۸» از استان تهران و نمایش‌های «عکاسباشی» و «دعبل» از مشهد، هر شب در سه نوبت ۱۸، ۱۹ و ۲۰ در پنج نقطه از صحن‌ حرم رضوی به اجرا در آمدند.

فهرست بازیگران نینوچکا: فهرست بازیگران نمایش نینوچکا به کارگردانی سعید داخ تکمیل شد.

نمایش «نینوچکا» به نویسندگی مجتبی کاظمی (بر اساس فیلمنامه نینوچکا نوشته بیلی وایلدر و ترجمه شهرام زرگر) و کارگردانی سعید داخ قرار است به زودی روی صحنه برود.

فهرست بازیگران این نمایش را ارژنگ امیرفضلی، کتانه افشاری‌نژاد، کامبیز امینى، امیر تیمورى، جوانه دلشاد، علیرضا داورى، پردیس رفیعى، شبنم ندیمى، زهرا بهرامی و فاطمه دهقانی تشکیل داده‌اند.

نشست هم اندیشی وظایف متقابل هنرمندان و کمپانی ها: مهرداد رایانی مخصوص در نشست هم‌اندیشی وظایف متقابل هنرمندان تئاتر ایران و نمایندگان کمپانی‌ها با اشاره به ایجاد فرصت ارائه آثار توسط ۴۸ گروه نمایشی در ایام برگزاری بازار و لزوم ثبت‌نام تا ۳۰ آذر گفت: بازار هنرهای نمایشی فرصت عرضه‌داشت تئاتر ایران را فراهم می‌کند و پروموترها، نمایندگان کمپانی‌ها و دبیران جشنواره‌های خارجی سه گروه اصلی مهمانان خارجی آن هستند.

به گزارش ایلنا، نشست هم‌اندیشی پنجمین بازار بین‌المللی سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر عصر روز یکشنبه ۲۸ مهر ماه در تالار مشاهیر مجموعه تئاتر شهر برگزار شد.

فهرست بازیگران آن دیگری: گروه بازیگران نمایش «آن دیگری» به کارگردانی سمانه زندی‌نژاد که قرار است از ۹ آبان در پردیس تئاتر شهرزاد روی صحنه برود، معرفی شد.

«آن دیگری» نوشته آرمین جوان جدیدترین اثری است که سمانه زندی‎نژاد در مقام کارگردان روی صحنه می‌برد. در این اثر نمایشی آزاده صمدی، طاهره هزاوه و محمدرضا علی‌اکبری به ایفای نقش می‌پردازند.

چهره ها

روح ا... جعفری: روح‌الله جعفری (کارگردان نویسنده، منتقد و پژوهشگر تئاتر و استادیار دانشگاه) با حکم دبیر دومین جشنواره تئاتر اکبر رادی به‌عنوان دبیر بخش مسابقه مقالات رادی‌شناسی و دبیر بخش غیر رقابتی صحنه‌ای جشنواره منصوب شد.

روح‌الله جعفری در نخستین دوره جشنواره تئاتر اکبر رادی که سال گذشته برگزار شد مسئولیت دبیری بخش مسابقه مقالات رادی‌شناسی را بر عهده داشت و هم‌اکنون در شورای سیاستگذاری دومین دوره جشنواره نیز عضویت دارد. او با حکم دبیر دومین جشنواره تئاتر اکبر رادی، به‌عنوان دبیر بخش مسابقه مقالات رادی‌شناسی و دبیر بخش غیر رقابتی صحنه‌ای جشنواره منصوب شد.

حمید رضا آذرنگ: حمیدرضا آذرنگ (دبیر بیست و دومین جشنواره ملی تئاتر فتح خرمشهر) در برنامه «فرمول یک» گفت: یکی از مناسبت‌های ملی کشور ما آزادسازی خرمشهر است که باید در برابر آن تعظیم کرد. نگاه من این است که باید به مناسبت آزادسازی خرمشهر، پایکوبی و شادی برقرار و جشنی حماسی برگزار شود.

برنامه «فرمول یک» با اجرای علی ضیاء روز یکشنبه ۲۸ مهر؛ میزبان حمیدرضا آذرنگ شد.

آذرنگ در ابتدای این برنامه در خصوص جشنواره تئاتر فتح خرمشهر، گفت: جشنواره تئاتر فتح خرمشهر تاکنون در بیست‌ و یک دوره برگزار شده و در ابتدا شکلی محلی داشته ولی امروز با زحمات فراوان تبدیل به جشنواره‌ای ملی شده است و پیش‌بینی می‌شود شکلی بین‌المللی هم پیدا کند. این جشنواره در منطقه آزاد اروند، آبادان و خرمشهر از ۱۵ تا ۱۹ آبان‌ماه برگزار می‌شود.

ایمان افشاریان: نمایش فرانکنشتاین به نویسندگی و کارگردانی ایمان افشاریان و تهیه‌کنندگی ماهان حیدری در سالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه می‌رود.

نمایش فرانکنشتاین روایت دانشمند جاه‌طلبی است که با استفاده از کنار هم قرار دادن تکه‌های بدن مردگان و اعمال نیروی الکتریکی جانوری زنده به شکل یک انسان و با ابعادی اندکی بزرگ‌تر از یک انسان معمولی می‌سازد. موجودی با صورتی مخوف و ترسناک که بر همه جای بدنش رد بخیه‌های ناشی از دوختن به چشم می‌خورد. این موجود تا بدان حد وحشتناک است که همگان، حتی خالقش از دست شرارت‌های او فرار می‌کنند. هیولایی که خالقش نیز نمی‌تواند آن را کنترل کند و خود مقهور آن می‌شود.

 کاستلوچی: کارگاه آکسیون کلودیا کاستلوچی به همت جشنواره سراسری تئاتر مهر کاشان در کویر مرکزی ایران برگزار می‌شود و نمایشی با کارگردانی کاستولوچی در تپه‌های سیلک کاشان اجرا می‌شود.

پانزدهمین جشنواره سراسری تئاتر مهر کاشان کارگاه "مناظره‌ای در باب امواج" با هدایت کلودیا کاستلوچی دریکی از کاروانسراهای کویری اطراف شهر کاشان برگزار می‌کند و این کارگاه با حضور ۱۸ نفر از شرکت‌کنندگان ایرانی و ۵ نفر از اعضاء ایتالیایی گروه کاستلوچی به یک تولید مشترک خواهد رسید و اجرای پایانی کارگاه، روز ۲۹ آذرماه دو اجرا در تئاتر مولوی تهران خواهد داشت.

کلودیا کاستلوچی از شاخص‌ترین کارگردانان و طراحان حرکت معاصر جهان و از بنیان‌گذاران گروه رافائل سانزیو (به سرپرستی رومئو کاستلوچی) کارگاهی با تمرکز بر بدن، ریتم و طبیعت در دل کویر مرکزی ایران برگزار می‌کند و محصول آن را در یک کاروانسرا و  یا تپه‌های سیلک اجرا خواهد کرد.

کارگاه آکسیون کاستلوچی هم‌زمان با جشنواره مهر کاشان از ۲۳ تا ۲۸ آذر به مدت ۶ روز برگزار و در روز ۲۸ آذر هم‌زمان با اختتامیه جشنواره اجرا خواهد شد و ساعت برگزاری هرروز از ساعت ۱۰ صبح لغایت ۵ عصر در دل کویر خواهد بود و همچنین پس از اتمام  روزانه کارگاه، مباحث نظری و گفتگو با کلودیا کاستلوچی ادامه خواهد یافت و شرکت‌کنندگان از روز شروع تا پایان کارگاه در یکی از کاروانسراهای اطراف کاشان و یا شهر کاشان اسکان خواهند داشت.

در صورت فراهم شدن امکانات و موافقت سرپرست کارگاه و ایجاد هماهنگی‌های لازم، شرایط اجرای این اثر در کشور ایتالیا نیز امکان‌پذیر است.

تیترها

1. مهلت ثبت‌نام جشنواره تئاتر تجربه تمدید شد

2. با تجلیل از بازیگران خردسال اثر، «خورشید کاروان» به پایان رسید

3. نخستین تصاویر نمایش آشویتس زنان رونمایی شد

4. حضور ۶ کشور خارجی در جشنواره تئاتر کودک

5. همکاری مشترک شبنم قلی‌خانی، پیام لاریان و مسعود طیبی

6. نامزدان مسابقه نمایشنامه‌نویسی جشنواره ملی تئاتر فتح خرمشهر معرفی شدند

7. نمایش «بانو آئویی» در روزهای پایانی

8. ‌»آشپزخانه» شیراز به تالار مولوی می‌رود