رادی بیش از همه بر طبقه متوسط روشنفکر کار کرد

به گزارش  ایران تئاتر به نقل از روابط عمومی دومین جشنواره تئاتر اکبر رادی که در تالار ناظر زاده کرمانی مجموعه ایرانشهر و با حضور اهالی فرهنگ و هنر، اصحاب رسانه و مدیران فرهنگی و هنری برگزار شد. این برنامه شامگاه شنبه ۳ اسفندماه با پخش تصویر و صدای محمدرضا شجریان در تالار ناطرزاده تماشاخانه ایرانشهر آغاز شد. پیش از شروع برنامه زمزمه‌هایی درباره شیوع ویروس کرونا در میان حاضران که چندان هم پر تعداد نبودند، شنیده می شد و اطلاعیه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره تعطیلی تمام فعالیتهای هنری در یک هفته آینده، این زمزمه‌ها را قوت بخشید.

در آغاز برنامه حمیده بانو عنقا مدیرعامل بنیاد رادی و همسر اکبر رادی از حامیان این جشنواره همچون مرکز هنرهای نمایشی و کمیسیون فرهنگی هنری شورای شهر تهران قدردانی کرد و یادداشتی را درباره رادی خواند و در این یادداشت منش، فروتنی و تلاش این هنرمند را برای غنا بخشیدن به تئاتر ملی ایران را ستود.
سپس با حضور محمد علی حق شناس، ربیس کمیسیون فرهنگی هنری شورای شهر، قطب الدین صادقی، شهرام گیل آبادی، مدیر عامل خانه تئاتر، حمیده بانو عنقا و محمد ولی زاده، کتاب یادمان رادی رونمایی شد.

این کتاب با نام " ارثیه با شکوه آقای گیل" به کوشش محمد ولی زاده و از سوی شورای شهر منتشر شده است.

در بخش بعدی برنامه، بهزاد صدیقی، دبیر دومین جشنواره تئاتر اکبر رادی، گزارشی را درباره روند برگزاری این جشنواره ارایه کرد.

سپس قطب الدین صادقی، کارگردان، پژوهشگر و کارگردان تئاتر در سخنانی، رادی را یکی از چهره های ماندگار تئاتر ابران خواند و یادآور شد: دهه ۴۰ دوره ای فوق العاده در تئاتر ماست؛ زمانی که دوره خلاقیت در تالیف است. بعد از اینکه روشنفکران و هنرمندان از شوک بعد از کودتای ۲۸ مرداد سال ۳۲، بیرون آمدند، با تئاتر جهان اشنا شدند چراکه نمایشنامه های خوبی ترجمه شدند و همین سبب شد کسانی که در پی تالیف تئاتر ملی بودند، قلم ها را تیز کنند که این حرکت با نگارش نمایشنامه " بلبل سرگشته" نصیریان آغاز شد و با بهرام بیضایی، اکبر رادی، غلامحسین ساعدی، بیژن مفید، نصرت نویدی، بهمن فرسی و ... ادامه یافت.
به گفته او، رادی بیش از همه بر طبقه متوسط روشنفکر کار کرد که بیشتربن ضربه را از کودتا دیده بودند.

صادقی با بیان اینکه رادی بخوبی با این طبقه آشنا بود، ادامه داد: اثار رادی چند ویژگی داشت؛ او نثر محکم ادبی داشت که با نثر روزنامه ای و ترجمه، شبه روستایی متفاوت بود.

کارگردان نمایش" سحوری" از چالاکی زبان به عنوان دیگر ویژگی آثار رادی یاد کرد و افزود: زبان رادی پر از طنز و تصویر است و این ویژگی ها سبب شده نثر او در نوع خود منحصر به فرد باشد.

صادقی با اشاره به شخصیت پردازی های رادی، ادامه داد: همه شخصیتهای او شناسنامه دارند، جهان بینی شان حساب شده و  قابل باور و ایرانی است. او یکی از مهمترین نمایشنامه نویسانی است که توانست درباره انسان ایرائی حرف بزند بدون باج دادن، برخورد احساساتی یا تحقیر.

این استاد دانشگاه از طرح های دراماتیک نیرومند به عنوان دیگر ویژگی آثار رادی یاد و اضافه کرد: نمایشنامه های او دارای تضادهای دراماتیک هستند که این ویژگی برگرفته از  آثار ایبسن است و البته با ریزه کاری های چخوف.

صادقی با انتقاد از برخی مطالب درباره رادی مبنی بر گرایش های حزبی او، این موضوع را به شدت رد و تاکید کرد :رادی هوشمند بود. نقدهای کوبنده او هرگز حزبی نبود بلکه نگاهش کاملا ملی بود.

او رادی را انسانی کامل توصیف کرد و ادامه داد: در همه برخوردهایی که با او داشتم، جز فروتنی، ادب و متانت و تواضع ندیدم. زمانی در فرهنگستان پیشنهاد برگزاری بزرگداشتی را برای او دادم که زنده یاد حسن حبیبی هم پذیرفت ولی رادی با همان تواضع همیشگی خود نپذیرفت. او انسانی مهربان بود با دلی به صافی آیینه آثارش. ما پیش از اینکه درام نویسی بزرگ را از دست داده باشیم، انسانی مهربان را از دست دادیم و امیدوارم آثارش بیش از پیش توسط گروه های جوان در تهران و دیگر شهرها به صحنه برود.

در ادامه محمد علی حق شناس از نامگذاری خیابان یگانه در شمال خانه هنرمندان به عنوان اکبر رادی خبر داد و ابراز امیدواری کرد با این نامگذاری، شهروندان و بویژه نسل جوان و آینده در این شهر شلوغ و پر مساله با نام هنرمندانی که افتخار ما هستند، آشنا شوند.

به گفته او این نامگذاری هفته گذشته به تصویب رسیده است و امید می رود پیش از نوروز تابلو بر سردر این خیابان نصب شود.

در بخش بعدی برنامه روح الله جعفری دبیر بخش صحنه ای برای محمدرضا شجریان و اکبر زنجان پور به عنوان دردانه های هنر ایران آرزوی سلامتی کرد.
در این بخش که به صورت غیر رقابتی برگزار شد، همه گروه ها شرکت کننده تقدیر شدند.

سپس اسماعیل خلج دیگر نمایشنامه نویس باسابقه در سخنانی از رادی و بیضایی به عنوان دو استادی یاد کرد که بسیار از آنان اموخته است.

 او گفت : از ۴۰ سال پیش با رادی دوست شدم و مدیون او هستم. ایشان و آقای بیضایی با محبتهای خود مرا بسیار شرمنده کردند. این دو عزیز رک ترین و در عین حال صمیمی ترین انسان ها بودند و چقدر طول می کشد که تاریخ ادبیات نمایشی ایران یک اکبر رادی نازنین دیگر داشته باشد.

در ادامه برنامه ایوب اقاخانی دبیر بخش رادیو رادی توضیحاتی درباره این بخش ارایه کرد.

همچنین آرش رادی فرزند اکبر رادی بیانیه هیات داوران را خواند که در آن اعلام شد داوران این بخش برگزیده ای ندارند.

پخش مستندی با نام " روزنه ای به دنیای آبی اکبر رادی به کارگردانی کیوان مهرگان و تهیه کنندگی بخش مشاهیر شورای شهر تهران درباره اکبر رادی، اجرای چند قطعه موسیقی توسط گروه کر و فیلارمونیک به رهبری علیرضا شفقی نژاد، از دیگر بخش های این برنامه بود که کارگردانی آن را محمودرضا رحیمی و اجرای آن را فریدون محرابی بر عهده داشتند.
سپس با حضور شهرام کرمی مدیرکل هنرهای نمایشی و جمعی از هنرمندان و با قرائت بیانیه گروه های داوری بخش های مختلف جشنواره و اهدا جوایز به برگزیدگان، آیین اختتامیه دومین جشنواره تئاتر اکبر رادی  به پایان رسید.

الف) بیانیه گروه داوری بخش مسابقه نمایشنامه نویسی دومین جشنواره تئاتر اکبر رادی:
به نام خدا
با احترام و ارادت به نام و جایگاه بزرگ اکبر رادی درام نویس شهیر ایرانی که اندیشه ،قلم و آثارش مشق راه ادبیات نمایشی ایران است ،  هئیت داوران بخش نمایشنامه نویسی این دوره از جشنواره  ذکر دو نکته  را  پیرامون آثار برسی شده لازم می داند :
نخست : مطالعه آثار متقاضی فرصت مغتنمی  بود برای آشنایی بهتر و بیشتر با نگاه و توان درام نویسی امروز ایران ، خاصه نسل آینده دار ، و ذکر این مهم ضروریست که داوری آثار در قیاس با یکدیگر ارزیابی شده است .
دوم :  فرض و قرار  بر فراز مندی و تبلور  روح آثار اکبر رادی در متون متقاضی بود که متاسفانه هیئت داوران شکاف و فاصله ای را میان آثار ارائه شده به لحاظ فرم و شکل با  تفکر و اندیشه رادی احساس نمود.
امید به بقای این رویداد مهم و بنیادی و بیشتر امید به جانداری اندیشه و قلم نمایشنامه نویسان این مرز و بوم.
محمد چرمشیر ، مهدی کوشکی، علی عابدی
هیئت داوران بخش نمایشنامه نویسی جشنواره رادی

ب) بیانیه گروه داوری بخش مسابقه مقالات رادی شناسی :
داوران مسابقه  مقاله‌نویسی دومین جشنواره تئاتر اکبر رادی، پس از بررسی چکیده مقالات ارسالی و ارزیابی نخست، چند عنوان چکیده مقاله را بالقوه‌ مستعد انگاشتند که چنانچه پاکیزه و به‌قاعده پرورده می‌شدند، ارزش افزوده پژوهشی می‌داشتند.
هیئت داوران،  پس از ارزیابی نهایی، هیچ یک از مقالات مزبور را شایسته ی دریافت نشان استاد تشخیص ندادند. از مهم‌ترین دلایل این تصمیم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
الف_ ضعف متدولیژیک: استفاده‌ی تزئینی و تشریفاتی و باری‌ به ‌هرجهت از نظریه‌ها، بی‌توجهی به ساختار مقاله‌ی پژوهشی.
ب_ ایراد تماتیک: تمرکز بر برخی نمایشنامه‌ها و غفلت از سایر آثار نویسنده، نگاه کلیشه‌ای براساس پیش‌فرض‌های نادرست، ناسازگاری اهداف تحقیق با آثار انتخابی مورد نظر، پخته‌خواری و کپی‌‌کاری از روی پایان‌نامه‌ها و مقالات پیشین.
ج_ ضعف در نگارش: نارسایی در انتقال مفاهیم مورد نظر، تشتت در آئین نگارش و سهل‌انگاری در پای بندی به اصول اولیه ی زبان فارسی.
امید آن که انگیزه لازم برای تولید محتوا در عرصه تحقیق بیش از پیش فراهم شود و مقوله پژوهش به جایگاه والاتری دست یابد.
هیئت داوران بخش مسابقه مقالات دومین جشنواره تئاتر اکبر رادی:
شهرام زرگر، آرش رادی و بهرام جلالی پور

ج) بیانیه گروه داوران بخش رادیو رادی دومین جشنواره تئاتر اکبر رادی
تا قبل از آن که فرهنگ و هنر به تصرف اقتصاد درآید و تلویزیون و اینترنت، در جهت دهی اندیشه ها به تکاپو بیفتند، رادیو، رسانه فرهنگی غالب و همگانی بود. ایرانیان با "گل ها"ی رادیو با موسیقی خود الفت گرفتند، با "صبح جمعه با شما" خندیدند و با "راه شب" به خواب رفتند و عاشقانه،مشتاق و ملتهب پای قصه های شب نشستند.در دوران جنگ برق بارها و بارها نداشتند و به کمک باطری ارتباطشان را با جادوی رسانه و خیال حفظ کردند.رادیو از آن زمان تا کنون رسانه اهل فضل بوده و هست، و جشنواره تئاتر اکبر رادی نیز از این دوره عزم کرد به پاس هر آن چه تاکنون از آثار آن هنرمند خوش قلم ادبیات نمایشی  صادر شده است، یاد و خاطره اش را در محصولات رادیویی نیز گرامی دارد و بر امکان رسانه ای شدنشان صحه بگذارد. به همین دلیل، بخش آثار رادیو رادی دومین جشنواره ی تئاتر اکبر رادی از بخش های مهم، ماندگار و مورد توجه این دوره از جشنواره است که به یاری مرکز هنرهای نمایشی رادیو تجسم و تحقق یافته است.
هیئت داوران، ضمن سپاس از تمامی هنرمندانی که آثار خود را در استقبالی کم نظیر به دبیرخانه جشنواره ارسال کردند، خوش وقت است که هنرمندان برومند شهرستانی هم، گام در این عرصه جذاب نهاده اند. هنر نمایش رادیویی البته آسان نیست، اما عزیزان راه یافته به مراحل پایانی جشنواره نشان داده اند که می توانند علیرغم همه تنگناها و دشواری ها، به کیفیت و کار نیکو بیندیشند و برون دادی خوش، عرضه کنند. همان کاری که استاد اکبر رادی با سِحر قلمش انجام داد.
هیئت داوران به برگزیدگان هر دو بخش رادیو رادی یعنی فایلهای شنیداری و اجرای رادیو تئاتر این جشنواره تبریک می گوید و برای همگی هنرمندان این بخش آرزوی توفیق دارد و در حد مقدوراتش در معرفی این عزیزان به رسانه نجیبِ رادیو خواهد کوشید.
 هیئت داوران بخش رادیو رادی دومین جشنواره تئاتر اکبر رادی:
بهزاد فراهانی، بهروز محمودی بختیاری و رویا فلاحی

د) آرای هیات داوران و ستاد اجرایی جشنواره (به ترتیب):
1- بخش صحنه ای / مونولوگ
ستاد اجرایی جشنواره در بخش غیررقابتی صحنه ای به هریک از بازیگران، کارگردانان و نمایشنامه نویسان این بخش، لوح سپاس خود را اهدا میکند به:
 گروه نمایش رود رادی
سام جانملکی بازیگر نمایش رود رادی
سعیده آهویی بازیگر نمایش رود رادی
گاتا عابدی بازیگر نمایش رود رادی
رویا نونهالی بازیگر نمایش رود رادی
ابراهیم پشتکوهی نویسنده و کارگردان نمایش رود رادی
گروه نمایش صدای غمگین یک پرنده
پژند سلیمانی بازیگر نمایش صدای غمگین یک پرنده
عباس غفاری کارگردان نمایش صدای غمگین یک پرنده
محمد چرمشیر نویسنده نمایشنامه صدای غمگین یک پرنده
گروه نمایش گلهای پژمرده
رابعه سلیمانی بازیگر نمایش گلهای پژمرده
فریدون محرابی بازیگر و کارگردان نمایش گلهای پژمرده
مهدی میرباقری نویسنده نمایشنامه گلهای پژمرده
ستاد اجرایی جشنواره در این بخش همچنین لوح سپاس خود را اهدا میکند به دو نمایشنامه نویس کتاب رادی نامه:
مژگان خالقی نویسنده نمایشنامه آهوی کور
مهسا طالبی رستمی نویسنده نمایشنامه سیزیف در آشیانه گیل
2- سمینار و مقالات رادی شناسی
در بخش مسابقه مقالات رادی شناسی، هیئت داوران لوح سپاس پژوهش تقدیر شده خود را اهدا میکند به «محمد اوحدی حائری» برای نگارش مقاله بررسی انتقادی نمایشنامه‌های اکبر رادی با رویکرد «تقلیل پدیدارشناسانه» بر مبنای نظرات ادموند هوسرل و با مطالعه‌ موردی نمایشنامه‌ شب روی سنگفرش خیس و مرگ در پاییز
 ستاد اجرایی جشنواره در بخش سمینار و مقالات رادی شناسی لوح سپاس خود را اهدا میکند به:
رویا ربانی برای نگارش مقاله گیلان و شهرهای آن در آثار اکبر رادی
و دکتر مصطفی مختاباد برای نگارش مقاله جامعه و جامعه پذیری در جهان نمایشی اکبر رادی
3- رادیو رادی
الف. نمایش رادیویی
افکتور: هیئت داوران در این بخش هیچ انتخابی ندارد.
بازیگری زن:
هیئت داوران بخش مسابقه نمایش رادیویی رادیو رادی لوح سپاس بازیگری زن را اهدا میکند به «مهسا عباسی» برای نمایش «شب بخیر جناب کنت» از تهران
در بخش مسابقه نمایش رادیویی رادیو رادی هیئت داوران این بخش، دیپلم افتخار و مدال اکبر رادی بهترین بازیگری زن را اهدا میکند به «بهاره کاظمی» برای نمایش «محاق» از قزوین
بازیگری مرد:
هیئت داوران بخش مسابقه نمایش رادیویی رادیو رادی، دیپلم افتخار و مدال اکبر رادی بهترین بازیگری مرد را اهدا میکند به «سیداحمد هاشمی» برای نمایش «از پشت شیشه‌ها» از تهران
بهترین کارگردانی:
هیئت داوران بخش مسابقه نمایش رادیویی رادیو رادی، دیپلم افتخار و مدال اکبر رادی بهترین کارگردانی را اهدا میکند به «رازگل معتمدی» برای نمایش «شب‌بخیر جناب کنت» از تهران
بهترین تهیه کننده:
هیئت داوران بخش مسابقه نمایش رادیویی رادیو رادی، لوح سپاس تهیه‌کنندگی را اهدا میکند به «رضا داداشی» برای نمایش «محاق» از قزوین
هیئت داوران بخش مسابقه نمایش رادیویی رادیو رادی، دیپلم افتخار و مدال اکبر رادی بهترین تهیه‌کنندگی را اهدا میکند به «سیداحمد هاشمی» برای نمایش «از پشت شیشه‌ها» از تهران
بهترین نمایش:
هیئت داوران بخش مسابقه نمایش رادیویی رادیو رادی، دیپلم افتخار و مدال اکبر رادی بهترین نمایش را اهدا میکند به «رضا داداشی» برای نمایش «محاق» از قزوین
ب. رادیو تئاتر
افکتور:
هیئت داوران بخش مسابقه رادیو تئاتر رادیو رادی، دیپلم افتخار و مدال اکبر رادی بهترین افکتور را اهدا میکند به «سعید نعمتیان» برای رادیو تئاتر «آهسته با گل سرخ» از تهران
بازیگری زن:
هیئت داوران بخش مسابقه رادیو تئاتر رادیو رادی، لوح سپاس بازیگری زن را اهدا میکند به «سیما پورسید» برای رادیو تئاتر «محاق» از قزوین
هیئت داوران بخش مسابقه رادیو تئاتر رادیو رادی، دیپلم افتخار و مدال اکبر رادی بهترین بازیگری زن را اهدا میکند به «بهاره کاظمی» برای رادیو تئاتر «محاق» از قزوین
بازیگری مرد:
هیئت داوران بخش مسابقه رادیو تئاتر رادیو رادی، دیپلم افتخار و مدال اکبر رادی بهترین بازیگری مرد را اهدا میکند به «احمد لشینی» برای رادیو تئاتر «آهسته با گل سرخ» از تهران
کارگردانی:
هیئت داوران بخش مسابقه رادیو تئاتر رادیو رادی، لوح سپاس کارگردانی را اهدا میکند به «رضا داداشی» برای رادیو تئاتر «محاق» از قزوین
هیئت داوران بخش مسابقه رادیو تئاتر رادیو رادی، دیپلم افتخار و مدال اکبر رادی بهترین کارگردانی را اهدا میکند به «شیرین سپه راد» برای رادیو تئاتر «آهسته با گل سرخ» از تهران
تهیه کنندگی:
هیئت داوران بخش مسابقه رادیو تئاتر رادیو رادی، دیپلم افتخار و مدال اکبر رادی بهترین تهیه کننده را اهدا میکند به «امیرهوشنگ کریم نیا» برای رادیو تئاتر «آهسته با گل سرخ» از تهران
بهترین رادیو تئاتر:
هیئت داوران بخش مسابقه رادیو تئاتر رادیو رادی، دیپلم افتخار و مدال اکبر رادی بهترین رادیو تئاتر را اهدا میکند به «شیرین سپه راد» برای رادیو تئاتر «آهسته با گل سرخ» از تهران
4- نمایشنامه نویسی:
در بخش مسابقه نمایشنامه نویسی هیئت داوران، لوح سپاس نمایشنامه نویسی را اهدا میکند به سیدابوالفضل هاشمی نویسنده نمایشنامه"آسوکهی زَرَنج در آخرین ملاقات نَفَس‌ گَز"
و مجید دیندار نویسنده نمایشنامه "غبارروبی از خاطرات ماه‌سیما در بایگانی عدلیه"
 در بخش مسابقه نمایشنامه نویسی هیئت داوران، دیپلم افتخار و نخستین نشان اکبر رادی را اهدا میکند به مهدی میرباقری نویسنده نمایشنامه «نهنگ تنها، در ساحل پهلو می‌گیرد»
دومین جشنواره تئاتر اکبر رادی از ۳۰ بهمن ماه تا ۳ اسفند ماه ۱۳۹۸ به مدت چهار روز با دبیری بهزاد صدیقی با همکاری اداره کل هنرهای نمایشی و مشارکت شورای اسلامی شهر تهران و معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری تهران و با حمایت فرهنگسرای سرو، مجموعه ی تئاتر شهر، اداره کل هنرهای نمایشی رادیو (رادیو نمایش)، عمارت نوفل لوشاتو و شرکت تبلیغاتی جارچی در تهران برگزار شد.
عکس‌های پیوست: زهره صولتی