مرور ایران تئاتر بر یکسال تئاتر ایران در روز ملی هنرهای نمایشی :
سالی پرگفت و گو با زبان نمایش
ایران تئاتر- علی رحیمی: همزمان با فرا رسیدن ۷ فروردین ماه روز ملی هنرهای نمایشی و روز جهانی تئاتر مروری داریم به رویدادهای تئاتری سال ۱۳۹۸ .
انیستیتوی جهانی تئاتر «آی تی آی» در هلسینکی فنلاند در سال 1962 میلادی طرحی را به مناسبت بزرگداشت روز جهانی تئاتر ارائه داد که در نهمین کنگره جهانی آن که در شهر وین برگزار شد به اتفاق آرا تایید و مورد تصویب «آروی کی وی ما» (Arvi Kivimaa) رئیس وقت انستیتیو قرار گرفت.
بیش از نیم قرن از این طرح می گذرد و همه ساله در 27 مارس برابر با 7 فروردین ماه، مراکز ملی انیستیتوی جهانی تئاتر (آی تی آی) که متشکل از بیش از 100 عضو هستند با برگزاری مراسم مختلفی، این روز را گرامی می دارند و متناسب با داشته های آیینی و نمایشی خود جشن هایی را برای معرفی و دعوت مخاطبان به دیدن نمایش های صحنه ای و میدانی برگزار می کنند.
ایران به عنوان یکی از مهمترین تمدن های خاستگاه هنرهای نمایشی نیز همواره به این فرصت بشری نگاهی جدی داشته است .بی دلیل نیست که صاحب روز ملی هنرهای نمایشی در تقویم ملی خود است.
امسال اما بزرگداشت این روز در شرایطی رخ می دهد که در تمامی کشور های صاحب هنرهای نمایشی از جمله کشور خودمان سالن های نمایش به دلیل شیوع ویروس کرونا تعطیل شده اند. وضعیتی که بدون شک تاکنون در این وسعت در تاریخ تئاتر معاصر رخ نداده بود.
تئاتر ایران در سالی که گذشت پیش از آنکه سالن های نمایش در اسفند ماه و در پی شیوع ویروس کرونا تعطیل شود با وجود مشکلات اقتصادی، کم و کاستیها و بار سنگین تحریم، مملو از رویدادها و اتفاقات پرباری برای هنرهای نمایشی بود و اهالی این هنر با نگاهی پیشرو، محکم و استوار، اتفاقاتی را رقم زدند که منجر به رونق تئاتر ایران خواهد شد . اهتمام ورزیدن به تک تک این تلاشها میتواند نویدبخش آیندهای روشن برای هنرهای نمایشی این مرز و بوم باشد.
مراودات ایران و جهان با زبان نمایش
در یکسال گذشته در مسیر تبادل اطلاعات، ارتباط گسترده ای میان هنرمندان ایران و جهان برقرار شد که در زیر گذری کوتاه به این مراودات در دو بخش حضور هنرمندان ایران در عرصه های بین المللی و حضور هنرمندان سایر کشورها در ایران اشاره می کنیم:
حضور هنرمندان سایر کشورها در ایران
همگام با حضور هنرمندان ایرانی در عرصه های بین المللی، برخی از هنرمندان سایر کشورها به انحای مختلف از جمله اجرای نمایش، حضور در جشنواره ها و برگزاری ورکشاپ به ایران حضور یافتند که در زیر به برخی از آنها اشاره می کنیم:
حضور نمایندگان 21 کشور در جشنواره بینالمللی تئاتر: مدیران کمپانیها، تهیه کنندگان و هنرمندان تئاتر 21 کشور در سی و هشتمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر و پنجمین بازار بینالمللی هنرهای نمایشی ایران حضور یافتند.
براساس اطلاعات آماری جشنواره فجر، 6 نمایش از کشورهای لهستان، ارمنستان، بلژیک، سوییس و یونان در بخش تئاتر ملل حضور داشتند و 23 مهمان از 17 کشور شیلی، فنلاند، گرجستان، کرواسی، فرانسه، چین، بلژیک، لیتوانی، روسیه، سوییس، آذربایجان، تاتارستان، ارمنستان، تاجیکستان، الجزایر، عمان، هلند در پنجمین بازار بینالمللی هنرهای نمایشی ایران که از 13 تا 17 بهمن ماه در تهران برگزار شد حاضر شدند.
حضور هنرمندان 8 کشور در جشنواره بین المللی تئاتر خیابانی مریوان: در چهاردهمین جشنواره بین المللی تئاتر خیابانی مریوان، بیش از صد کشور متقاضی حضور بودند که در نهایت، گروههایی از کشورهای روسیه، ایتالیا، برزیل، اکراین، ارمنستان، مشترک عراق و عمان و مشترک ایران و اقلیم کردستان عراق به بخش بینالملل آن راه یافتند.
در این جشنواره یک کارگاه «عملی مکزیک» توسط هنرمندان مکزیک، کارگاه آموزشی «بدن، صدا، حرکت» با حضور میگل آنخل ولانچ وز مدرس بینالمللی از کشور مکزیک و کارگاه «خلق شخصیت به وسیله ایماژ» با حضور تیتیا بومیستر مدرس بینالمللی از کشور هلند برگزار شد.
جشنواره تئاتر دانشجویی به زبان فرانسه: چهارمین دوره جشنواره تئاتر دانشجویی به زبان فرانسه با حمایت سفارت فرانسه در ایران، در روزهای 12 و 13 اردیبهشت ماه در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار میشود.
برگزاری کارگاه آکسیون کلودیا کاستلوچی: کارگاه آکسیون کلودیا کاستلوچی به همت جشنواره سراسری تئاتر مهر کاشان از 23 تا 28 آذر به مدت 6 روز با حضور 18 نفر از شرکتکنندگان ایرانی و 5 نفر از اعضاء ایتالیایی گروه در کویر مرکزی ایران در تپههای سیلک کاشان اجرا شد.
برگزاری کارگاه بازیگری خلاق: کارگاه بازیگری خلاق با نگاهی کاربردی به تئاتر کاتاکالی در تکنیکهای بازیگری توسط آنت لدی به همت موسسه کنش پاریس از 24 دی تا 4 بهمن 98 در مدرسه هیلاج برگزار شد.
برگزاری کارگاه مدیر مدرسه بازیگری آرتا فرانسه: کارگاه بازیگری خلاق با حضور ژان فرانسوا دوسین (مدیر مدرسه بازیگری آرتا فرانسه) در مدرسه هیلاج برگزار شد.
تلهسیتی-تهران: نمایش محیطی و سیار «تِلِه سیتی- تهران» کار مشترک میان ایران و فرانسه، پروژه تازهای از گروه هنری «نوآر» به کارگردانی مشترک مینا بزرگمهر و هادی کمالی مقدم است که بعد از اجراهای خود در کشور فرانسه، از ۹ آبان در سرای کاظمی محله قدیمی عودلاجان تهران اجرا میشود.
این اجرا که روایتی است از سفر چهار اجراگر در شهر، در قالب ویدئو پرفرمنس و قصه گویی مدرن برگزار می شود.
«نامه هایی از تهران» از فرانسه تا ایران: پروژه تعاملی بین ایران و فرانسه با نام «نامههایی از تهران» در ایران با هدایت ورونیک پتی، ندا شاهرخی و آرزو عالی از ۲۷ تیر ماه در سالن داربست به روی صحنه رفت.
پروژهی «نامههایی از تهران» بر مبنای autobiographie، داستانهای عامیانه و به عنوان یک تئاتر مستند در نظر گرفته شده است. کارهای آموزشی با دانش آموزان و کار با مخاطبان خاص مانند ساکنان مناطق ناامید کننده، افراد زندان، بخشی از فعالیت این کمپانی است.
بلژیکیها در عمارت نوفللوشاتو: کمپانی «گریپ» بلژیک با همکاری عمارت نوفللوشاتو، پرفورمنس بودن (Being) را با کارگردانی بارا زیگفوس دوتیر از ایسلند و بازی دو بازیگر ایرانی در این مجموعه نمایشی روی صحنه برد.
این پرفورمنس بر پایه حرکت با تمرکز بر حضور دو فرد بر روی صحنه که به مساله شکلگیری مکالمه میان انسانها و به اشتراکگذاری فضا به منظور اکتشاف درباره آن پرداخت.
حضور هنرمندان ایرانی در عرصه های بین المللی
در سالی که گذشت نمایش های خوبی از ایران در فستیوال ها و جشنواره های بین المللی حضور یافتند که به برخی از آنها اشاره می کنیم:
حضور 2 نمایش در جشنواره عروسکی ترکیه: کمپانی تئاتر سایه دو نمایش یک روز و دوفصل و هدیه کوچولو به کارگردانی رامین کهن را که اجرای عموم خود را در مرکز تولید تئاتر و تئاتر عروسکی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در پاییز و زمستان 98روی صحنه برد، در اسفند میهمان جشنواره تئاتر عروسکی ازمیر ترکیه کرد.
رامین کهن نویسنده و کارگردان این دو نمایش در طول جشنواره کارگاه آموزش تکنیک تئاتر کاغذی برگزار کرد.
گفتنی است این دو نمایش در دو دوره پی در پی بیست و سوم و بیست و چهارمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان همدان نمایش برگزیده شده بود.
حضور 7 نمایش در جشنواره هایفست ارمنستان: هفدهمین سال برگزاری جشنواره هایفست ارمنستان با اجرای ۵۲ نمایش از ۱۷ کشور از ۹ تا ۱۷ مهرماه برگزار شد.
در این جشنواره که نمایش هایی از کشورهای کره جنوبی، روسیه، بلژیک، انگلستان، اکراین، گرجستان، آلمان، لوکزامبورگ، ارمنستان، برزیل، آمریکا، کرواسی، ایتالیا، سوئد، سوییس و لهستان حضور داشتند، 7 گروه نمایشی اوینار تبریز با نمایش «یاشیل» به کارگردانی مهدی صالحیار، عروسکهای جادوئی از تهران با نمایش «در اعماق اقیانوس» به کارگردانی زهرا مریدی، نامیک از مشهد با «قصه هائی از وطنم» به سرپرستی سهراب خواجه نژاد و فیروزه مدیر خراسانی، دیماک از تهران با نمایش «مارشملو» با اجرای داریوش مودبیان، دریا از نهاوند با نمایش «خیال» به کارگردانی میثم وکیان مرادی، هنر سایه گستر حیائی از تهران با نمایش «ایلیون: تاریخچه ویرانی» به کارگردانی امیر آسانی و گلبانگ از دشتستان با نمایش «ویتسک» به کارگردانی قاسم تنگسیری نژاد و مهسا حضور داشتند.
نمایش من در جشنواره منولیت اسپانیا: نمایش «من» کاری از گروه تئاتر نگاه با کارگردانی شیوا مکینیان که در روزهای ۲۶ و ۲۸ ماه اکتبر ۲۰۱۹ در جشنواره منولیت اسپانیا روی صحنه رفته بود، توانست جایزه نخست این جشنواره را از آن خود کند. نمایش «من» کاری از گروه تئاتر نگاه با کارگردانی شیوا مکینیان در حالی توانست مقام نخست این فستیوال از آن خود کند که در این دوره جشنواره منولیت گروههایی از کشورهای اسپانیا، روسیه، اوکراین، نروژ و... حضور داشتند.
داستان نمایش «من» جنگ حسرتِ از دست دادنها اما جایگاهِ یافتن خویشتن است، و نگاهی انتقادی و جهانشمول به مقوله جنگ و تبعات آن برای زنان بنمایه این اثر نمایشی است.
حضور «کوریولانوس» در هندوستان: نمایش «کوریولانوس» که تابستان امسال با طراحی و کارگردانی مصطفا کوشکی در تئاتر مستقل تهران به صحنه رفت، از سوی Amitesh grover دبیر فستیوال «itfok» برای حضور در دوازدهمین دوره این رویداد دعوت و راهی هندوستان شد.
فستیوال امسال از ٢٠ تا ٢٩ ژانویه در شهر Thrissur از ایالت kerala برگزار و طی آن ٦ گروه داخلی، ٦ اجرا به زبان مالایالام (ازجمله ۲۲ زبان موجود در هندوستان که بهویژه در ایالت جنوبیِ کرالا مورداستفاده قرار میگیرد) در کنار ٧ گروه بینالمللی آثار خود را به صحنه بردند.
«itfok» ازجمله فستیوالهای مهم تئاتر در آسیا است که هرسال علاوه بر دعوت از گروههای نمایشی خارجی، مدیران کمپانیهای معتبر تئاتری جهان را نیز به هندوستان فرامیخواند.
در اولین حضور بینالمللی نمایش «کوریولانوس» مصطفا کوشکی، ریحانه رنجبر، یزدان دارابی، شکیلا سماواتی، سحر عبدالملکی، سحر سالک، هدیه بختیاری، سهیلا کمری، ملینا رحمانی، حمید عاشوری، مهام شریفی، ارمینا ضیاءنور، محمدامین لطفی به ایفای نقش پرداختند.
دو نمایش در المپیاد تئاتر هندوستان: هنرمندان تئاتر خارگ، 4 مقام از مقام های بیست و هفتمین المپیاد تئاتر هند را به خود اختصاص دادند. بیست و هفتمین المپیاد تئاتر هند به صورت رقابتی در تاریخ یکم تا دهم سپتامبر 2019 در شهر کاتاک واقع در استان اودیشا(اوریسا) برگزار شد.
در این جشنواره نمایش آدم برفی کاری از گروه خارک توانست در بخش های موسیقی (کیوان براتی و سروش مومنی)، بازیگری مرد (سوشیانت سنامیری و سجاد منظری)، نویسندگی(عباس منظری) و کارگردانی (عباس منظری ) را از آن خود کرد. در این المپیاد گروه آینا نیز با دو نمایش «سرود صدهزار اوفلیای عاشق» و «روبینسون و کروزو» حضور داشتند.
درخشش «دایاک» در جشنواره جوی فست اکراین: هفتمین جشنواره جوی فست اوکراین از تاریخ ۲۶ لغایت ۲۹ سپتامبر در شهر کی یف پایتخت این کشور با حضور ۱۹ گروه نمایشی از ۵ کشور برگزار شد که نمایش دایک از خراسان شمالی نماینده ایران در این فستیوال بود.
دایک تولید گروه نمایش هنربجنورد به نویسندگی هیوا ربانی و کارگردانی حامد عالمی پور توانست در این جشنواره جوایز بهترین طراحی صحنه برای سعید آقایی، بهترین بازیگری زن برای راضیه بدرانلویی و بهترین بازیگری مرد برای سید علی محمدی را از آن خود کند.
گفتنی است پیش از این «دایک» اثر برگزیده جشنواره تئاتر فتح خرمشهر در سال ۹۷ و اثر برگزیده در بخش چهل سالگی ( دفاع مقدس ) سی و هفتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر را نیز در کارنامه دارد.
درخشش «شاه لیر» در جشنواره تئاتر آکتائو: نمایش «شاه لیر» کاری از گروه تئاتر باربد بیله سوار به سرپرستی اکبر صادقی موفق به کسب جایزه جشنواره تئاتر آکتائو قزاقستان شد.
جشنواره بین المللی «abish alemi » گرامیداشت abish kekilbaev با حضور هشت کشور از یازده تا چهاردهم اکتبر 2019 در شهر آکتائو قزاقستان برگزار شد. یوسف دادجو و اکبر صادقی و فیاض بهرام بازیگران این نمایش بودند.
خاموشخانه در جشنواره ادینبرو: نمایش «خاموشخانه» به نویسندگی و کارگردانی مهدی مشهور در ادامه تور جهانیاش، نوزدهم و بیستم مردادماه در هفته افتتاحیه جشنواره بینالمللی تئاتر ادینبرو به روی صحنه رفت.
جشنواره تئاتر ادینبرو یکی از معتبرترین جشنوارههای تئاتر دنیاست که گروههای کمی فرصت اجرا در این جشنواره را به دست میآورند و گروه تئاتر سایه با نمایش «خاموشخانه» تنها گروه ایرانی شرکتکننده در این جشنواره است.
نمایش «خاموشخانه» با بازی بنیامین اثباتی و مینا زمان درباره زندگی خواهر و برادری در یک کمپ بینامونشان است و
در کشورهای آلمان، استرالیا، فرانسه، اسکاتلند، کانادا، ایسلند، اتریش، روسیه و انگلیس به روی صحنه رفته بود.
این نمایش امسال همچنین تنها نماینده ایران در هفتادو سومین جشنواره بینالمللی تئاتر آوینیون بود.
حضور نمایش های ایرانی در فستیوال لهستان: نمایش «رکوئیم» نوشته و کارگردانی ابراهیم عرب نژاد، «خون مردگی» به کارگردانی شایان فیروزی و «به کفشات نگاه کن» نوشته منوچهر اکبرلو و کارگردانی حمیدرضا ملاحسینی به فستیوال «پرو کانترا لهستان» رفتند.
نمایش «به کفشات نگاه کن» نوشته منوچهر اکبرلو و کارگردانی حمیدرضا ملاحسینی به فستیوال پرو کانترا لهستان میرود.
«رکوئیم» نمایشی به نویسندگی و کارگردانی ابراهیم عرب نژاد آذر ماه سال 97 در اولین دوره «جشنواره بین المللی تئاتر الف» اجرا شد و توانست در 4 بخش مختلف کاندیدای دریافت جایزه شود.
نمایش «به کفشات نگاه کن» نوشته منوچهر اکبرلو و کارگردانی حمیدرضا ملاحسینی نیز جوایزی همچون ۸ جایزه در بخش نوجوان بیست و یکمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان، جایزه جشن ملی منتقدان ایران در سال ۹۴ و کاندید شدن در سه بخش کارگردانی، نویسندگی و طراحی لباس جشنواره الف را در کارنامه خود داشت.
در هفدهمین دوره جشنواره بین المللی تئاتر پروکانترا لهستان، آثاری از کشور های ایتالیا، روسیه، رمانی، لهستان، مراکش، گرجستان، کوبا و ایران حضور داشتند.
«آیراک» در «تریست اکت» ایتالیا: نمایشِ «آیراک» با تهیهکنندگی مسعود حکمآبادی و کارگردانی محمد نیازی تولید گروه موزیکال تئاتر مشهد از ایران با پذیرش هیات انتخاب آثار، به جشنواره بینالمللی «تریست اکت» ایتالیا راه یافت.
ششمین دوره این جشنواره از ۱۹ تا ۲۶خردادماه۹۸ در شهر «تریسته» یکی از شهرهای شمالی کشور ایتالیا، برگزار شد.
در این جشنواره ۸نمایش در بخش بینالملل از کشورهای ایتالیا، روسیه، فرانسه، صربستان و ایران به صورت رقابتی روی صحنه رفتند.
«هیپولیت» در جشنواره «آرکاته دِ آرته» ایتالیا: نمایش هیپولیت به کارگردانی فرزاد امینی در دومین حضور بینالمللی 4 و 5 مردادماه در جشنواره «آرکاته دِ آرته» ایتالیا به روی صحنه رفت. امینی نیز با سمیناری با عنوان تراژدی و بدن تراژیک سخنرانی خواهد داشت. این دومین حضور بینالمللی هیپولیت بعد از فستیوال تئاتر زوگرافو در آتن-یونان است که در ایتالیا به صحنه خواهد رفت و طبق جدول اعلامی از سوی دبیرخانه هیپولیت در این فستیوال، جمعه ٢٦ و شنبه ٢٧ ژوئیه (۴ و ۵ مرداد) ساعت ۲۱:۳۰، در تئاتر تاسکابیله شهر برگامو اجرا خواهد شد.
حضور در جشنواره بینالمللی فضا و دیالوگ: دبیر جشنواره بوآ دیپلم افتخار حضور و تندیس سومین جشنواره بین المللی فضا و دیالوگ بوئینسک را به به اکبر صادقی نویسنده و کارگردان «وخداوند درون یک مرد دو قلب قرار نداد» اهدا کرد. سومین جشنواره بینالمللی «فضا و دیالوگ» بوئینسک 2019 از 11 تا 20 می ( 21 تا 30 اردیبهشت ) برگزار شد و هنرمندان نزدیک به 20 کشور در این رویداد حضور داشتند.
نمایش«وخداوند درون یک مرد دو قلب قرار نداد» در دو اجرا، روزهای 15 و 16 می به ترتیب در تئاتر نمایشگاه دولتی Buinsk و خانه فرهنگی ولسوالی Kamskoye Ustye روی صحنه رفت.
«خط بریل» در فستیوال FAKI کشور کرواسی: نمایش «خط بریل» به نویسندگی و کارگردانی مهدی شیخوند 20 می در افتتاحیه فستیوال FAKI کشور کرواسی روی صحنه رفت.
گروه تئاتر مستقل «جیرجیرک» پس از اجراهای متعدد در ایران و دیگر کشورها، این بار با نمایش «خط بریل» به نویسندگی و کارگردانی مهدی شیخوند در فستیوال FAKI کشور کرواسی که از 20 تا 27 می برگزار شد، روی صحنه برد.
«خط بریل» به موضوع تجاوز بهعنوان یکی از معضلات مهم اجتماعی میپردازد و دریا نظری، مهدی شیخوند، مهران عرفی، خورشید شیخوند و عسل سادات در آن ایفای نقش می کنند.
«بهار میاد» در شانزدهمین دوره جشنواره بینالمللی هنر کودک و نوجوان رایان هند: مهران علینقی زاده بازیگر و نوازنده گروه سیمرغ با اجرای موسیقی سنتی توسط کمانچه مقام نخست این بخش از شانزدهمین دوره جشنواره بینالمللی هنر کودک و نوجوان رایان هند را کسب کرد.
شانزدهمین دوره جشنواره بینالمللی هنر کودک و نوجوان رایان از تاریخ 22 تا 27 آذرماه در دهلی برگزار شد که از ایران گروه تئاتر سیمرغ با اجرای نمایش بهار میاد نوشته و کار محمد برومند در این جشنواره حضور یافت.
اجرا نمایشها در این جشنواره بهصورت غیررقابتی برگزار میشود اما امسال به ابتکار دبیر جشنواره یک بخش رقابتی به جشنواره افزوده شد و آن رقابت بیست نوازنده نوجوان از شانزده کشور جهان بود که بهصورت تک نوازی موسیقی کشور خود را با سازههای محلی و بینالمللی مینواختند.
از ایران هنرمند نوجوان مهران علینقی زاده (بازیگر و نوازنده گروه سیمرغ) با اجرای موسیقی سنتی توسط کمانچه توانست نگاه داوران را بهسوی خود جلب کند و در رقابتی که با هنرمندان کشورهای هند، آلمان، روسیه، نپال، لاتویا، لتونی، هلند و ... داشت مقام نخست این بخش از جشنواره را کسب کند.
حضور نقال ابرکوهی در جشنواره بین المللی لهستان: مسعود اکرمی در جشنواره بین المللی هنر نقالی که از ۷ تا ۱۳ آذر ماه ۹۸ (۲۸ نوامبر تا ۴ دسامبر) در ورشو لهستان برگزار شد، حضور داشت. پذیرفته شده است.
در این جشنواره که موسسه تئاتر Zbigniew Raszewski Theatre Institute آن را برگزار کرد، ۱۰ نقال به مدت ۶ روز به اجرای نقالی پرداختند. اکرمی با نقل های سیاوش، بیژن و منیژه ، رستم و سهراب، رستم و گل اندام و رستم و اشکبوس در این جشنواره برگزار می شود، حضور خواهد داشت.
مدال برنز عکاسی تئاتر در جشنواره بینالمللی عکس ایروان: محبوبه فرجاللهی عضو انجمن عکاسان خانه تئاتر مدال برنز نخستین جشنواره بینالمللی عکس ایروان در کشور ارمنستان را از آن خود کرد.
اولین جشنواره بینالمللی عکس ایروان با حضور بیش از 500 شرکت کننده از 20 کشور جهان از جمله فرانسه، هند، ایتالیا، روسیه، لهستان، مجارستان، سوئیس، آرژانتین، بلاروس، مصر، آمریکا و... از ۲ شهریورماه تا ۶ مهرماه برگزار شد.
عکس «فقط یک لبخند» اثر محبوبه فرجالهی از ایران مدال برنز نخستین جشنواره بینالمللی عکس ایروان را از آن خود کرد.
بیگانگی در جشنواره «مایم» ارمنستان: نمایش «بیگانگی» اثر غنچه شکوهیان در جشنواره «مایم» ارمنستان حضور یافت. این نمایش که کاری از گروه تئاتر سونر و محصول موسسه خانه پدری هنرمندان آمل است امسال نماینده ایران در جشنواره پانتومیم ارمنستان بود که از ۲۰ تا ۲۳ مردادماه در شهر توریستی دزاخکادزور برگزار شد.
اجرای عمومی نمایش های ایرانی در کشورهای دیگر
در کنار جشنواره ها و فستیوال ها، برخی از تهیه کنندگان و کارگردانان نیز تصمیم بر اجرای عمومی آثار خود گرفتند که از آن جمله می توان به نمایش های زیر اشاره کرد:
نمایش «مش اکبر و دختراش» اثر محمد درویشعلی پور و به کارگردانی اکبر عبدی و با بازی اکبر عبدی، ارژنگ امیرفضلی، بهنوش بختیاری، سارا محمدی، المیرا عبدی بود که در شهرهای ونکوور، مونتریال و تورنتو به روی صحنه رفت.
مهدی کوشکی «ویولانت» را به دعوت کمپانی «Theart group entertainment» در ایران و با تهیهکنندگی «حمیدرضا کمالپور» و «محمدرضا منصور» در سه شهر تورتو، مونترال و ونکوور اجرا کرد.
جعفر مهیاری نیز نمایش «تراس» نوشته ژان کلود کرییر را در شهر تورنتو کانادا روی صحنه برد. بازیگران این نمایش به ترتیب ورود به صحنه، وریا حوارینسب، نجلا عزیزی، طناز قدرتی، سارا فلاحی، فرزاد نظریمقدم و سروش محمودی بودند.
نمایش «پستچی پابلو نرودا» نیز در آلمان به روی صحنه رفت. این نمایش پس از اجرا در تماشاخانه ایرانشهر، به دعوت شهردار کلن در تاریخ ۳ نوامبر برابر با ۱۲ آبان در این شهر اجرا داشت. در این نمایش که علیرضا کوشک جلالی کارگردانی آن را برعهده داشت رویا تیموریان، امیر کاوه آهنین جان، اشکان خطیبی و دنیا مدنی ایفای نقش می کردند.
نمایش «مجسمه» به نویسندگی و کارگردانی جعفر مهیاری در شهر اشتوتگارت آلمان روی صحنه میرود.
گروه تئاتر زندگی با همکاری کمپانی دکولتاس هاند ورک (Dekoltas Handwerk Company)، نمایش مجسمه به نویسندگی و کارگردانی جعفرمهیاری را در شهر اشتوتگارت آلمان تولید میکند.
این نمایش که روند تولید آن در کمپانی دکولتاس هاند ورک از اکتبر سال جاری (مهرماه) آغاز شد، روایتگر داستان زنی است که در تنهایی روزمرگی خود را سپری میکند. او تصمیم میگیرد برای رهایی از تنهاییاش مجسمهسازی کند به همین منظور با عشق به ساختن مجسمه مردی میپردازد. اما پس از تکامل، مجسمه جان میگیرد و زن در هیاهوی کامل شدن آن در تلاش برای آموزش زندگی به اوست اما به تدریج مرد اسیر ظواهر زندگی شده و از مجسمهساز فاصله میگیرد.
«مجلس قربانی سنمار» اثر استاد بهرام بیضایی کاری از غریب منوچهری، هنرمند پارس آبادی بود که با بازی هنرمندان آذری در شهرهای مختلف جمهوری آذربایجان به روی صحنه برد.
این اتفاق در پی تعامل هنرمندان جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران به ویژه استان اردبیل انجام گرفت.
از بازیگران شاخص این نمایش می توان به قابل قلی اف، صیاد علی اف، سوج الدین میرزایف، امین فرض الله یف،اشاره کرد.
رامین کهن کارگردان تئاتر عروسکی ایرانی نیز که از اواخر تابستان امسال در کشور آلمان همکاری خود را با کمپانی تئاتر هابیت در شهر وورزبورگ با نمایش «بوبو و پادشاه زعفران» آغاز کرده بود، نمایش جدیدی را به نام «چه کسی پشت در است؟» را به روی صحنه برد.
این نمایش اقتباسی آزاد از داستان قدیمی مهمانان ناخوانده است. محوریت موضوع و تاکید داستان این نمایش همچون قصه ی اصلی مهمانان ناخوانده بر روی زندگی مسالمت آمیز حیوانات مختلف با انسان و تاکید بر مهمان نوازی است که با خوانشی جدید برای مخاطب آلمانی آماده ی اجرا شده است.
نمایش با تکنیک عروسک روی میز (تاپ تیبل) اجرا میشود. طراحی و ساخت عروسک ها، صحنه و بازیدهندگی عروسکها توسط رامین کهن و یورک پیتر صورت گرفته است. همچنین آهنگساز این نمایش رامین کهن است.
«آقای هیچکس» اثر احسان بیات فر از 24 اسفندماه در ملبورن استرالیا روی صحنه می رود.
در این اثر نمایشی بی کلام که با نگاهی به نمایش «مایم و پاگانی نی» کاری از علیرضا ناصحی به اجرا در آمد، مارسل مارسو، افشین هاشمی،علیرضا ناصحی، گرگ گلدستون، سموئل آویتال و جف هویل ایفای نقش می کنند.
نمایندگان تئاتر ایران در سمینارها و مجامع بین المللی
سمینارهای علمی و تخصصی بین المللی در حوزه تئاتر از جمله رویدادهایی است که مشارکت بخشهای دانشگاهی و آکادمیهای ایران در آن پررنگ تر به نظر میآید. امسال هم برگزاری رویدادهایی از این دست با حضور متخصصین و پژوهشگران تئاتری کشور همراه بود.
در آغازین روزهای سال 98، حامد نصرآبادیان هنرمند شناخته شده پانتومیم و تئاتر فیزیکال به دعوت دبیر فستیوال نوروزی ایرانیان مقیم اروپا برای اجرای سه پروژه به شکل موازی راهی پاریس شد. این پروژههای سه گانه مشتمل بر برگزاری یک نمایشگاه عکس با عنوان «ایران»، اجرای پرفورمنس و برگزاری کارگاهی با محوریت آموزش حرکات موزون در بخش حرکات آیینی یا فولکلور بود.
نصرآبادیان در بخش نمایشگاه 26 قطعه عکس از ابنیه تاریخی و معماری ایران ارائه نمود و به سبب همزمانی حادثه سیل در استانهای کشور تمامی عواید فروش این نمایشگاه را به هموطنان عزیز خطه لرستان تقدیم کرد. در بخش پرفورمنس هم اجرایی با نام «نغمههای صلح» را داشت که برگفته از یک ملودی ایرانی بود. وی به دلیل بحران سیل نوروز، از برگزاری بخش کارگاهی که بنا بود به حرکات ریتمیک یا حرکات آیینی و ایجاد موسیقی محلی با رنگهای شاد اختصاص داشته باشد، صرفنظر و آن را به زمانی موکول نمود.
فرزاد امینی که با نمایش هیپولیت در جشنواره «آرکاته دِ آرته» ایتالیا حضور داشت در همین جشنواره در سمیناری با عنوان «تراژدی و بدن تراژیک» سخنرانی کرد.
کنفرانس «فدراسیون بینالمللی پژوهشهای تئاتری» بزرگ ترین و معتبرترین همایش دانشگاهی در حوزه تئاتر و نمایش است که هر سال به میزبانی یکی از دانشگاههای جهان برگزار می شود. در فستیوال امسال که با موضوع «تئاتر و شهرنشینی» از ۱۷ تا ۲۱ تیر به مدت پنج روز به میزبانی آکادمی تئاتر شانگهای برگزار شد، هومن زندیزاده، آزاده گنجه (از دانشگاه تهران)، نازلی اختری (از دانشگاه تورنتو) و آزاده شریفی (از دانشگاه لودویگماکسیمیلیان مونیخ) حضور داشتند.
هومن زندی زاده علاوه بر حضور در این کنفرانس، در کنفرانس«انجمن تئاتر، نمایش و مطالعات اجرا در اقیانوسیه» آغاز که 4 تیرماه در شهر هوبارت در استرالیا برگزار شد با مقاله ای تحت عنوان «قواعد جشنوارههای دولتی» سخنرانی کرد.
زندیزاده همچنین با دعوتنامهای رسمی از دانشگاه آکسفورد قرار بود در سمیناری در رابطه با «تأثیر تئاتر یونانی و رومی در خاورمیانه» شرکت کند که به دلیل عدم موفقیت در دریافت روادید، از سفر به انگلیس باز ماند. از اینرو، پروفسور فیونا مکینتاش استاد درام کلاسیک دانشگاه آکسفورد، طی تمهیداتی زمینه سخنرانی او را از طریق اینترنت فراهم کرد.
یکی دیگر اقدامات ارزمند تئاتر ایران در عرصه بین المللی، حضور اُپرای گروه تئاتر آران در کتاب «یونیمای جهانی» بود.
عکسهای سه اُپرای گروه تئاتر عروسکی آران به کارگردانی و نویسندگی بهروز غریب پور سرپرست و بنیانگذار این گروه، برای انتشار در «کتاب نودمین سال تأسیس اتحادیه ی بینالمللی نمایشگران عروسکی جهان (یونیما)»، انتخاب شدند.
این کتاب حاوی بهترین اجراهای نمایشهای عروسکی در نود سال اخیر است. اُپراهای «رستم و سهراب، عاشورا و لیلی و مجنون» اُپراهای برگزیدهای هستند که برای این رخداد بزرگ انتخابشدند.
مقاومت یک ملت روی صحنه
سال ۹۸ را بی شک باید به عنوان یکی از فعال ترین سال های هنرمندان حوزه تئاتر دفاع مقدس بدانیم. سالی که با وجود مشکلات متعدد بیش از 7 جشنواره ملی و ۱۰۰ اثر نمایشی در این ژانر به اجرا درآمد:
همایش ملی تئاتر خیابانی راهیان نور: همایش ملی تئاتر خیابانی راهیان نور با هدف رونقبخشی به جریان راهیان نور اولین بار از 20 اسفندماه 95 تا 10 فروردین 96 در یادمانهای دفاع مقدس استان خوزستان برگزار شد.
این همایش در سال 97-98 سومین مرحله خود را از ۲۷ اسفند ۹۶ تا ۱۲ فروردین ۹۷ با حضور گروههای برگزیده تئاتر دفاع مقدس با دبیری علی اصغر جعفری و با حضور هنرمندان استانهای البرز، اصفهان، لرستان و خوزستان برگزار کرد.
جشنواره تئاتر مرصاد: یازدهمین جشنواره تئاتر مرصاد با هدف حفظ و انتقال مفاهیم حماسه باشکوه مرصاد به همت ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمانشاه به مدت پنج روز از 12 مرداد برگزار شد.
در این جشنواره 200 هنرمند در قالب 25 گروه تئاتر خیابانی و صحنه ای از 15 استان کشور حضور داشتند.
جشنواره ملی تئاتر فتح خرمشهر: جشنواره ملی تئاتر مقاومت فتح خرمشهر از سال 1377 به همت هنرمندان خرمشهری و با محوریت حماسه فتح خرمشهر و رخدادهای هشت سال دفاع مقدس، شروع به کار کرد، امسال بیست و دومین دوره خود را از 15 تا 19 آبان ماه در منطقه آزاد اروند برگزار کرد.
در بیست و دومین جشنواره ملی تئاتر فتح خرمشهر که در چهار بخش تئاتر صحنهای، نمایشهای محیطی و خیابانی (میدانی)، نمایشهای کوتاه و مسابقه نمایشنامهنویسی برگزار می شد، 600 اثر به دبیرخانه جشنواره رسید، که پس از داوری در بخش صحنه ای، 12 اثر، در بخش نمایش های کوتاه 10 اثر و در بخش محیطی و خیابانی، 11 اثر به رقابت پرداختند.
جشنواره ملی تئاتر لاله های سرخ اندیمشک: بیست و پنجمین جشنواره ملی تئاتر لالههای سرخ اندیمشک با هدف گرامیداشت حماسه چهارم آذر روز مقاومت مردم اندیمشک، تکریم دستاوردهای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و حماسه های مدافعان حرم از چهارم تا هشتم آذر ۱۳۹۸ در اندیمشک برگزار شد.
در این جشنواره از مجموع 125 اثر رسیده به دبیرخانه، 9 نمایش «سالمرگی» به کارگردانی پویان عطایی از استان اصفهان، «شکم» به کارگردانی علیرضا معروفی از استان البرز، نمایش «کوچه مختار بود، ساسان بود و سیمین» به کارگردانی جواد صداقت از استان بوشهر، «من از دیگه از تاریکی نمیترسم» به کارگردانی سید محمد محمدی از استان مرکزی، «مرگ سپید دو کابوس» به کارگردانی مصطفی غلامی از استان گیلان، «امتداد سکوت» به کارگردانی میثم ملازینل از استان قزوین، «به خنده گندم که رؤیای آرد» به کارگردانی خلیل ضرغامپور از استان خوزستان، «داهول» به کارگردانی مهدی آشوب از خوزستان و «ملودی پدر» به کارگردانی بهروز وفایی از استان خوزستان به بخش رقابت رسیدند.
جشنواره حبیب حرم: سومین دوره جشنواره حبیب حرم با محوریت استکبارستیزی، فرهنگ ایثار و شهادت، شهدای مدافع حرم به طور ویژه سردار همدانی در آذرماه برگزار شد.
در بخش تئاتر این جشنواره، ۳۶ اثر از ۳۰ شرکت کننده به دبیرخانه جشنواره ارسال شد که از این تعداد ۵ گروه در بخش اصلی و ۱ گروه در بخش جنبی راه یافتگان این دور از جشنواره شدند.
جشنواره ملی فانوس: سومین جشنواره ملی تئاتر فانوس با هدف گفتمان سازی فرهنگ دفاع مقدس در سه بخش صحنه ای، خیابانی و نمایش نامه برگزار شد.
در این دوره تعداد 132 نمایشنامه، 34 تئاتر خیابانی و 73 تئاتر صحنهای رسیده به دبیرخانه ارسال شده بود.
همایش ملی تئاتر سردار آسمانی: همایش ملی تئاتر سردار آسمانی به منظور ادای دین هنرمندان تئاتر کشور به ساحت سردار سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی و سرداران شهید جبهه مقاومت و به همت انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس و با مشارکت مرکز هنرهای نمایشی و مجموعه فرهنگی گردشگری عباس آباد از ۱۰ تا ۲۳ بهمن برگزار شد.
در این همایش ۳۷ اثر به دبیرخانه رسید که پس از بازبینی و داوری ۱۶ نمایش از 12 استان در سه بخش (۱۲ اثر در بخش اصلی، 3 اثر از کانونهای مساجد و یک اثر در بخش ویژه) به روی صحنه رفتند.
آثار با مضامین دفاع مقدس و فرهنگ مقاومت در سال 98
با وجود کاهش جشنواره ها و همایش های حوزه دفاع مقدس، هنرمندان تئاتری اقدامات درخوری را در حوزه تئاتر دفاع مقدس و فرهنگ مقاومت داشتند. اجرای بیش از 20 تئاتر صحنه ای، بیش از 40 نمایش رادیویی، بیش از 20 نمایش نامه خوانی و انتشار بیش از 10 اثر نمایشنامه ای تنها گوشه هایی از فعالیت هنرمندان علاقه مند به این حوزه بودکه نشان از تحول محسوس دارد. در یزر به برخی از اقدمات هنرمندان حوزه تئاتر دفاع مقدس در یکسال گذشته اشاره می کنیم:
اجرای نماش بیش از 20 نمایش صحنه ای
ایستاده روی خط استوا: نمایش ایستاده روی خط استوا به کارگردانی سعید خیراللهی از 20خردادماه در تماشاخانه سرو روی صحنه رفت. موضوع نمایش این نمایش روایتی از اثرات جنگ بر خانواده های ایرانی بود و در آن مالک آبسالان، مصطفی کولیوندی، سمیه مهری، احمدجعفری، ناصرکاظمی، حسن همتی، سعید خیراللهی، مهدیه یزدان پرست و سعیده عبداللهی ایفای نقش می کردند.
زنان بیشه گل: نمایش «زنان بیشه گل» کاری از گروه نمایشی سیرانگ بهشهر از 12 تیرماه 98 در تماشاخانه مهر حوزه هنری به روی صحنه رفت. نویسنده و کارگردان زنان بیشه گل، مهیار هزارجریبی است. او این نمایش را قبل از اجرا در شانزدهمین جشنواره سراسری تئاتر مقاومت شرکت داد و توانست علاوه بر کسب عنوان برگزیده، جوایز دیگری را نیز به خود اختصاص دهد.
در خلاصه این نمایش آمده است که ندای جنگ از رادیو به گوش می رسد و تمام مردان بیشه گل برای دفاع از وطن راهی جبهه می شوند. زنان بیشه گل با ناملایمات زمانه تنها می مانند. و در سال های انتظار بازگشت مردان, مردانه به زندگی می پردازند.
پیکار کنار پل: نمایش «پیکار کنار پل» به نویسندگی و علی میرزاعمادی و کارگردانی کیانوش احمدی از ۱۱ تیرماه اجرای خود را در تماشاخانه ماه حوزه هنری آغاز کرد.
این نمایش داستان تلاش سه رزمنده ایرانی برای انهدام پل مواصلاتی را روایت میکند که اگر این اتفاق بیفتد مانع از عبور تانکهای عراقی برای تصرف شهر و پالایشگاه خواهد شد.
خین آبه: نمایش خین آبه، به نویسندگی وحید اسدزاده و کارگردانی فربد نوزاد صدیق از 10 تا 26 تیرماه در سالن مهرگان به روی صحنه رفت. نمایش روایت زندگی پسری است که زندگی اش تحت تاثیر جنگ و تبعات آن قرار می گیرد.
مثل هیچ کس: نمایش «مثل هیچکس» به نویسندگی چیترا نادری و علی کوچکی و کارگردانی حسین جامع در مردادماه در سالن نمایش ماه حوزه هنری به روی صحنه رفت.
این نمایش که مسعود رحیمپور و پرستو کرمی در آن به ایفای نقش میپردازند، روایتگر داستان زنی است که شانزده سال است همسرش را ندیده و در این مدت منتظر بازگشت مرد است. زن در رؤیای خود با او زندگی میکند و وقتی شوهرش را میبیند بین رؤیا و واقعیت سردرگم میشود. این نمایش که کارگردانی آن را مسعود رحیمپور به عهده دارد از ۶ تا ۲۵ مرداد در تماشاخانه ماه حوزه هنری ساعت ۱۹ و به مدت ۴۵ دقیقه به صحنه میرود.
برادرها میمیرند: نمایش «برادرها میمیرند» اثر رسول بانگین، از ۲۷ مرداد به کارگردانی کامبیز نیکآمیز در تماشاخانه ماه حوزه هنری به روی صحنه رفت.
«برادرها میمیرند» زندگینامه یک اسیر جنگی است که همه فکر میکنند شهید شده اما بعد از چند سال آزاد شده و بازمیگردد و مشاهده میکند که همسرش با برادرش ازدواج کرده و این موضوع خانواده را به چالشی اساسی میکشد.
در این نمایش بازیگرانی همچون علیرضا حنیفی، مریم قریشی، محمد قائم مقامی و مرجان امینیراد به ایفای نقش پرداختند.
امروز، روز خوبیست برای مردن: نمایش «امروز، روز خوبیست برای مردن» نوشته جمال هاشمی، کمال هاشمی و سارا سجادی، به کارگردانی کمال هاشمی از 10 شهریورماه در سالن استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه رفت.
در این نمایش که تلاش دارد به تأثیرات جنگ بر نسلهای مختلف میپردازد، شیوا فلاحی و سارا سجادی ایفای نقش کردند.
اسکرین شات: نمایش «اسکرین شات» به نویسندگی و کارگردانی ندا قربانی و تهیه کنندگی حسن رئیسی از اول شهریور در سالن قشقایی تئاتر شهر به صحنه رفت.
داستان این نمایش در مورد دو خانواده است که پدرهایشان با هم شریک شدهاند تا در مشهد مقدس هتلی بسازند، سه خانه قدیمی اطراف حرم را بخرند و با اخذ مجوز هتل بسازند. اما واحد میانی متعلق به پیرزنی است که مادر شهید بوده و رضایت به فروش خانه نمیدهد و میگوید این خانه پر از خاطرات پسر شهیدم است.
حمیدرضا معدنکن، محمود حقیری، نداقربانیان، سحرناز عباس زاده، سیدفرزاد تجلی، مسعود بیگلری، ریحانه یزدان یار، مرتضی مرادی در این نمایش بازی می کردند.
باد که مینویسد: نمایش «باد که مینویسد» نوشته آرش عباسی و کار سیاوش جامع، اثر نمایشی منتخب دوره نهم تئاتر صاحبدلان است که از 26 شهریورماه در پلاتو اجرا مجموعه تئاترشهر روی صحنه رفت.
این نمایش بر فضای ملتهب پس از جنگ متمرکز است و محتوای قصه در خصوص یک نهاد فرهنگی مرتبط با نشر ارزشهای دفاع مقدس می باشد که با نامههای یکی از فرماندهان دوران جنگ به همسرش روبهرو میشود. این فرمانده بیست سال قبل طی عملیاتی شهید شده اما نامه ها جدیدند و...
در نمایش باد می نویسد، میثم جهانگیری، امین اکبرینسب و هدا نوریزاده ایفای نقش می کنند.
زخم زیبای زمانه: نمایش«زخم زیبای زمانه» به نویسندگی علی اصغری و کارگردانی نادیا فراجی در شهریورماه در تماشاخانه مهر حوزه هنری به روی صحنه رفت.
این نمایش روایت تعدادی نامه از رزمندگان سالهای آخر جنگ تحمیلی است که اکنون پیدا شده و باید به دست صاحبانشان برسد. سروش طاهری، نادیا فرجی، محسن غفاری، شاشان تارخ و ... از جمله بازیگران این نمایش هستند.
تالاب هشیلان: «تالاب هشیلان» به نویسندگی و کارگردانی نوشین تبریزی از ۱۸ مهر تا 24 آبان ماه در سالن قشقایی به روی صحنه رفت. در این نمایش که با بازی نوشین تبریزی، افشین سلیمان پور، مسعود شاکرمی، یعقوب صباحی، محمد صدیقی مهر، آیه کیانپور، اتابک نادری همراه بود، تبعات ناشی از جنگ در یک خانواده نمایش داده می شود.
از بان تا تان: نمایش ملی حماسی «از بان تا تان» با تجلیل از شهدا به کارگردانی اشکان درویشی از 14 تا 25 مهرماه در تماشاخانه سپند به روی صحنه رفت.
در داستان نمایش «از بان تا تان» چهار سرباز نقش آفرینی می کنند. هر یک از این سربازان حاضر روی صحنه نماد یک گروه از شهدا هستند؛ شهدای غواص، شهدای مرزبان، شهدای مدافع حرم و شهیدی که در اتوبوس به شهادت رسید.
مهرداد احمدی، محمود موسوی، امید ماهر، مهیار حسن، نرگس صفدریان، مریم گلی، کیمیا خلعت بری، ساغر کیان راستی، آرش هامون در این نمایش ایفای نقش کردند.
پاییز نگفته بود: «پاییز نگفته بود» به کارگردانی علی خونساری ۱۵ مهر تا ۳ آبان ساعت ۱۸ در سالن کوچک مجموعه تئاتر محراب روی صحنه رفت.
داستان این نمایش که به قلم رضا گشتاسب و با هنرمندی رها آرشید، فهیمه گردان، سمانه حبیب پور، علیرضا اسفندیاری و علی خونساری به روی صحنه رفت در خصوص مردی بود که بعد از ازدواج راهی جبهه جنگ میشود و دیگر باز نمیگردد. سالها بعد از تمام شدن جنگ زن همچنان چشم انتظار بازگشت اوست اما حتی پیکر ناصر برگردانده نمیشود و ...
آخرین وداع: همزمان با هفته دفاع مقدس نمایش خیابانی « آخرین وداع» کاری از پژمان شاهوردی در کنار دریاچه شهدای خلیج فارس تهران اجرا شد. نمایش خیابانی « آخرین وداع» کاری از گروه تئاتر شهرآشوب بود که در آن مسعود کردی، حمید گودرزی، حمید میرزایی، علیرضا حسینی و پژمان شاهوردی ایفای نقش میکنند.
برگشتن: نمایش «برگشتن» به نویسندگی خیراله تقیانی پور و کارگردانی حسین مسافر آستانه از 8 آبان تا 8 آذر در سالن چهارسو به روی صحنه رفت. در این نمایش که از چشم انتظاری مادران شهدا میگوید، فرید قبادی، شیرین بینا، مجید رحمتی، علی غابشی، فاطمه رادمنش، ابتسام بغلانی، ماهان عابدی، طاها عابدی و پونه شاملو بازی کردند.
زیر پلک ماه: نمایش «زیر پلک ماه» به به نویسندگی عدالت فرزانه و کارگردانی مشترک مجید یاراحمدی و نازنین پاشا از اول تا ۱۶ بهمن در تالار محراب روی صحنه رفت.
نمایش به حضور و مقاومت بانوان در دفاع مقدس میپردازد و داستان با به دنیا آوردن نوزاد یکی از شهدا و برگرداندن مصیب به صحنه درحالیکه مسلح شده شکل میگیرد و به شکل دراماتیک پیش میرود.
طعم خردل: نمایش زندگی با طعم خردل از 18 دی ماه تا 11 بهمن ماه درتماشاخانه سرو اجرا میشود.
نمایش زندگی با طعم خردل بر براساس نمایشنامه ای از محمد غدیر زاده متن منتخب سیزدهمین جشنواره تئاترمقاومت و به کارگردانی سعید نجفیان تولید شده بود.
یعقوب صباحی، علی یعقوب زاده، بهارکریم زاده، سپیده پهلوان زاده، سالار نجفیان، ملیکا اصلافی وحلما یعقوب زاده در این نمایش ایفای نقش کردند.
حال همه ما خوب است: نمایش حال همه ما خوب است براساس نمایشنامه ای از باقر سروش و به کارگردانی علیرضا همتیان از 3 تا 13 دی 98 در تماشاخانه سرو انجمن تئاترانقلاب و دفاع مقدس ازفردا به روی صحنه رفت.
این نمایش که از آثار برگزیده بیست ودومین جشنواره تئاتر فتح خرمشهر بود، 4 جایزه شامل جایزه تقدیر ازبازیگری زن، جایزه دوم بازیگری مرد، جایزه سوم نویسندگی و جایزه سوم کارگردانی را از آن کسب کرده است.
رضا یاوری، پریسا دوستی، نازنین رفیعی و امیرحسین محمدی بازیگران این نمایش بودند.
در خلاصه داستان این نمایش آمده است: ناصر که زندگی اش در سردشت از طریق شکار کبک می گذرد. پس از بازگشت به خانه با بمباران شیمیایی شهرش روبرو می شود.او سراسیمه وارد خانه خود شده تا از حال زن، دختر و پسرش باخبر شود،اما...
زخم مدینه: نمایش زخم مدینه نوشته مهدی متوسلی به کارگردانی عبدالرضا کیهانی از 19 دیماه در مجموعه فرهنگی ایوان شمس روی صحنه رفت. این نمایش که برای نخستین بار در سال 1372 به مدت 10 شب در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به صحنه رفته بود، داستان مادر خانوادهای را روایت می کند که در حادثه موشکباران جنگ تحمیلی شهید شده و در حین داستان، بچههای این خانواده با حضرت زهرا (س) آشنا میشوند و مقایسهای میان مادرشان و حضرت صورت میگیرد. جلیل فرجاد، مالک سراج، اسدالله بابایی، مهدی امینی به همراه گروهی دیگر از بازیگران در این اثر نمایشی ایفای نقش کردند.
اجرای بیش از 40 نمایش و سریال نمایشی رادیویی
در بخش رادیویی نیز آثار زیادی در حوزه دفاع مقدس و فرهنگ مقاومت تولید و پخش شد که از آن جمله می توان به:
نمایش آقاجون به نویسندگی مجید حیدری و کارگردانی رضا عمرانی، سریال رادیویی تا آبی آسمان به نویسندگی مجید حیدری و کارگردانی مهرداد عشقیان، نمایش راه افتخار به نویسندگی حمیدرضا عباسی و کارگردانی مینو جبارزاده، نمایش حبیب حرم به نویسندگی و کارگردانی حسین اسفندیاری، سریال نمایشی پوتین های عمو بابا به نویسندگی شهرام کرمی و کارگردانی جواد پیشگر، سریال رادیویی «فهمیده» به کارگردانی محمد پورحسن به یاد شهید حسن فهمیده، «آخرین منزل» به نویسندگی سهیلا خدادادی و کارگردانی نورالدین جوادیان در خصوص زندگی شهید بشیری، سریال ۲۸ قسمتی «یادت باشد» به کارگردانی مهرداد مهماندوست در شرحی بر زندگی شهیدحمید سیاهکالی مرادی، نمایش نجات حقیقت به نویسندگی علیرضا حنیفی و کارگردانی بهرام سروری نژاد، نمایش ساده مثل سرباز به نویسندگی سهیلا خدادادی و کارگردانی مینو جبارزاده، سریال نمایشی پسر عموها به نویسندگی حمیدرضا پورعلیمحمد و کارگردانی محمد پورحسن، نمایش بهترین روز زندگی به نویسندگی مجید حیدری و کارگردانی رضا عمرانی نمایش «خط مقدم» نوشته فاطمه حدادی و کارگردانی سهیلا خدادادی به یاد و خاطره شهید حسن تهرانی مقدم، پدر موشکی ایران، «ملاقات در فکه» به نویسندگی سعید علامیان و گویندگی مهرداد مهماندوست در شرح زندگی نامه شهید حسن باقری، سریال 6 قسمتی «سلام بر ابراهیم» به نویسندگی داریوش روحی و کارگردانی سعیده فرضی به یاد شهید ابراهیم هادی، نمایش چشم به راه به نویسندگی زینب آرمند و کارگردانی خسرو فرخزادی، نمایش حماسه مجنون به نویسندگی سمیه محسنی نیک و کارگردانی مهدی حق پور، نمایش دیدار در الست به نویسندگی و کارگردانی مهدی معماری، نمایش ردپای عشق به نویسندگی امیررضا مافی و کارگردانی حمید منوچهری، نمایش بصیرت به نویسندگی زلیخا نجف پور و کارگردانی مجید حمزه، سریال نمایشی راز نگین سرخ به نویسندگی داریوش روحی و کارگردانی رامین پور ایمان و نمایش های سردار دلها، قهرمان البوکمال، مثل صاعقه، علمدار، بربلندای جولان، طلوعی دیگر، متولد ماه آبان، راه بیپایان،جادههای خلوت جنگ، بر بلندای تپه حب، سرداران شهید، بالهای خیس، محله ما، خاکها سرباز هستند، یادت باشد، از پس ابری روشن، همخانه، مردان هور و ... به یاد شهید سپهبد سلیمانی اشاره کرد.
خوانش بیش از 20 نمایشنامه
در سال جاری به همت تماشاخانه سرو، آثار کتاب در پی عشق دویدن نمایشنامه خوانی شد. بر طبق برنامه این تماشاخانه نمایشنامه «وصله بر سایه های ترک خورده» اثر محمدرضا آریان فر به کارگردانی ساغر صمدی از ۳۱ تیر تا ۴ مرداد، «من هستم گیلگمش» اثر سعید تشکری و کارگردانی سپیده مرویان از ۷ تا ۱۱ مرداد، «صبح پرواز» به نویسندگی و کارگردانی ندا ثابتی از ۱۴ تا ۱۸ مرداد، «لیلی مجنون- مجنون لیلی» اثر نصرالله قادری و کارگردانی محمد هاشم زاده از ۲۱ تا ۲۵ مرداد، «تردست» به نویسندگی و کارگردانی سیروس همتی از ۲۸ مرداد تا ۱ شهریور و «حدیث راه پر خون» براساس متنی از عبدالرضا فریدزاده و کارگردانی حمید اصغری تتماج از ۴ تا ۸ شهریور در این تماشاخانه نمایشنامه خوانی شد.
همچنین در این تماشاخانه با محوریت طرحی با عنوان «روایت حماسه» آثاری همچون «بانی بنوک» نوشته سعید تشکری، «6410» نوشته محسن عظیمی، «ریحانه در بازی در از آواز میخواند» نوشته علیرضا حنیفی و «ازلوطیهای چاله سیلابی تا...» نوشته اعظم بروجردی خوانش شد.
نمایشنامه «اتوبان سکوت» اثر شهرام کرمی به کارگردانی علی سلیمانی و سهیلا جوادی 5 تا 8 آذر در تماشاخانه سرو، «خاطره ای به نام تو» نوشته داریوش نصیری و مرتضی زیوری و کارگدانی محمدمهدی جورابلو در سالن اوستا حوزه هنری، «سرباز شال بلند» به کارگردانی علیرضا حنیفی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، «حقله مفقوده» حسین فدایی حسین به کارگردانی محمود غفوری در اداره کل کتابخانه عمومی فرهنگیان و «ماهی در چشم یونس» اثر روح اله صالحی به کارگردانی مانی پوراسد در کتابخانه مرکزی همدان، نمایشنامه خوانی «پیراهن هزار یوسف» اثر علیرضا حنیفی در سالن آمفی تئاتر اداره کل کتابخانه های عمومی سنندج، نمایشنامه «پل نو» نوشته پژمان شاهوردی و کارگردانی داود جان امیری در بوشهر از دیگر آثاری بودند که در سال 98 در حوزه دفاع مقدس خوانش شدند.
انتشار آثار نمایشی
رونمایی از مجموعه 4 جلدی «قلم روشن» یکی از مهمترین اقدامات برنامه ریزی شده اداره کل هنرهای نمایشی در خوزه دفاع مقدس و فرهنگ مقاومت بود. این مجموعه شامل 8 نمایشنامه با موضوع زندگینامه شهدای دفاع مقدس می شود.
کتاب اول این مجموعه شامل دو نمایشنامه به نامهای «یا نبودن» به قلم کامران شهلایی و «همه برادران من» نوشته رضا گشتاسب، کتاب دوم دربردارنده دو نمایشنامه «فصل یاقوت های سرخ» نوشته ندا ثابتی و نمایشنامه «هلی برن» نوشته محسن عظیمی، کتاب سوم نمایشنامههای «از پشت شانههایش» به قلم مهدی نصیری و «برونسی» به نگارش مرتضی شاه کرم و کتاب آخر، دو نمایشنامه به نامهای «شال گردن» نوشته لادن شیرمرد و «طبلی زیر پا میلرزید» از مریم منصوری است.
از دیگر آثار منتشر شده در سال 98 با محوریت دفاع مقدس می توان به چاپ کتاب « یادگار رهایی» مجموعه نمایشنامههای برگزیده جشنواره بیست و دوم شامل «بیتوته» نوشته کیان مرادی، «دستهایت کو، ممحسن؟» و «غراب شیطان» نوشته رضا گشتاسب، «دو سرباز در سیاهچال زمان» نوشته زهرا قلیزاده، «روزهای اوج یک فوتبالیست محلی» نوشته محمدعلی دستان و «قهرمانان» نوشته علی میرزا عمادی، سه اثر نمایشنامه ای «ضریح چشمهایت»، «سردار» و «پوتین های خاموش» و مجموعه نمایشنامه «پروانه ها می خوانند» اثر علی پارسی، نمایشنامه «شالگردن» به نویسندگی سیدعلی تدین صدوقی، «پیراهن، لنگ، سرتاسری» اثر محسن سراجی اشاره کرد.
دین و اندیشه و هنرهای نمایشی در ایران 98
با برنامه ریزی مدون اداره کل هنرهای نمایشی، توجه سازمان های مرتبط با حوزه های دینی و مذهبی و حمایت هنرمندان تئاتر کشور، مخاطبان ۱۱ جشنواره و بیش از ۲۰ نمایش دینی را در سال ۹۸ نظاره گر شدند.
جشنواره ها، همایش ها و برنامه های مرتبط با تئاتر دینی و مذهبی
توجه به جشنواره های دینی و مذهبی از اصلی ترین رویکردهای اداره کل هنرهای نمایشی و سازمانهای مرتبط در حوزه تئاتر کشور بوده و هست و همواره علاقه مندان زیادی را به خود جلب می کرد. در سال 1398، 11جشنواره، همایش ها و برنامه دینی و مذهبی از سوی اداره کل هنرهای نمایشی و سایر سازمان های مرتبط برگزار شد که علاوه بر استقبال طیف کثیری از هنرمندان و گروههای نمایشی، مخاطب زیادی را نیز به سمت خود کشیدند. در این بخشی به برخی از آنها اشاره می کنیم:
جشنواره سراسری تئاتر رضوی: چهاردهمین دوره جشنواره سراسری تئاتر رضوی 6 لغایت 9 مرداد به میزبانی تبریز برگزار شد. در این جشنواره که همه ساله با هدف معرفی اندیشهها و آموزههای امام رضا (ع) به زبان نمایش، گسترش فعالیتهای مذهبی و مرتبط، سیره ائمه معصومین به ویژه حضرت رضا(ع)، اشاعه فرهنگ والای رضوی در سطح جامعه و معاصرسازی مفاهیم دینی برگزار می شود، ٩٣ اثر برای بخش نمایشنامه نویسی و ٨٣ اثر برای بخش صحنهای به دبیرخانه ارسال شدند. استانهای آذربایجان شرقی، گیلان، البرز، لرستان، یزد، کرمانشاه، هرمزگان، ایلام، مرکزی، همدان، قزوین، اردبیل، سیستان وبلوچستان، اصفهان، قم، گلستان، خراسان شمالی، کرمان، خراسان رضوی و تهران استانهایی هستند که آثاری از هنرمندان این استانها به دبیرخانه چهاردهمین دوره جشنواره تئاتر رضوی ارسال شده بود.
در نهایت این جشنواره با ۱۲ اجرا از ۹ استان برگزار شد.
چهارمین همایش بین المللی تئاتر پیادهروی اربعین: چهارمین همایش بین المللی تئاتر پیادهروی اربعین تحت عنوان «روایت راهیان» از سوی مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری و حوزه هنری استان خوزستان با مشارکت کمیته فرهنگی و آموزشی ستاد مرکزی اربعین برگزار شد. در این همایش ۱۹۰ هنرمند در قالب ۶ گروه در بخش ایران (در پایانههای مرزی شلمچه، چذابه و خسروی) و نیز ۱۹ گروه از ۱۳ استان در بخش بینالملل (کشور عراق و در شهرهای نجف اشرف، مسیر پیادهروی اربعین و کربلای معلی) به اجرای نمایش پرداختند.
موضوعات آثار نمایشی این همایش شامل ایام عاشورا، وقایع تاریخی مربوط به محرمالحرام ۶۱ هجری، فرهنگ عاشورا و انقلاب اسلامی(مختص بخش ایران)، شخصیت امام حسین(ع) و یاران با وفایش، مدافعان حرم، روایتها و داستانهای تاریخی و معاصر در رابطه با پیاده روی اربعین بود.
اجراهای بخش ایران از ۲۳ تا ۲۵ مهر و بخش عراق از ۱۸ تا ۲۵ مهر در نجف، مسیر پیاده روی و کربلا اجرا شدند.
اولین سوگواره «پیاده راه عشق»: اولین سوگواره استانی تئاتر خیابانی و تعزیه پیاده راه عشق به مناسبت اربعین حسینی از ۲۰ تا ۲۷ مهرماه در کرمانشاه، شهرستان قصر شیرین و مرز خسروی برگزار شد. گروه ها هر شب بعد از بسته شدن مرز در موکب های استراحت به اجرای تئاتر خیابانی و تعزیه خواهند پرداخت .
برگزاری ۱۰ مجلس شبیهخوانی در محوطه مجموعه تئاتر شهر: به همت کانون تئاتر دینی اداره کل هنرهای نمایشی از ۱۰ شهریور ماه همزمان با اول محرم تا سهشنبه ۱۹ شهریور، ۱۰ مجلس شبیهخوانی در محوطه مجموعه تئاتر شهر برگزار شد.
مجلس شاه چراغ، مجلس مسلم (ع)، مجلس وهب نصرانی، مجلس دو طفلان مسلم، مجلس حربن ریاحی، مجلس حضرت علیاکبر (ع)، مجلس حضرت قاسم (ع)، مجلس حضرت ابوالفضل (ع)، مجلس امام حسین (ع)، مجلس بازار شام و وفات حضرت رقیه (ع) مجالسی بودند که در این 10 شب برگزار شد.
سومین سوگواره ملی تئاتر میدانی و تعزیه اربعین حسینی: سومین سوگواره ملی تئاتر میدانی و تعزیه اربعین حسینی از 22 تا 27 مهرماه 1398 در استان خوزستان برگزار شد. در این سوگواره، چهار اجرای تئاتر میدانی در پایانه مرزی چذابه و یک مجلس تعزیه در یادمان شهدای گمنام اندیمشک اجرا شدند.
هفتمین سوگواره عاشورائیان دزفول: هفتمین سوگواره عاشورائیان دزفول با هدف ترویج فرهنگ عاشورا و رساندن پیام عاشورا به نسلهای بعد، تجسم صحیح و بدون تحریف واقعه کربلا در قالب هنر تعزیه و شبیهخوانی، از 7 تا 11 مهرماه برگزار شد. در این سوگواره که گروههای تعزیهخوانی از دزفول و شوش حضور داشتند، مراسمهای سنتی مذهبی دزفول نظیر علم رقصانی، چوب زنی، علم یراق و سنج و طبل نیز توسط گروههای مختلف اجرا شد.
نهمین دوره تئاتر صاحبدلان: نهمین دوره تئاتر صاحبدلان همزمان با ایام سوگورای حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و یاران باوفایش در ایام محرم و صفر در تهران و سایر شهرهای ایران برگزار شد.
در این دوره که به همت کانون تئاتر دینی اداره کل هنرهای نمایشی با همکاری ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استانهای کشور و انجمن هنرهای و در سه بخش نمایشهای صحنهای، نمایشهای خارج از صحنه و مسابقه نمایشنامهنویسی صورت گرفت، ۳۲ نمایش در بخش صحنهای و ۱۳ اثر در بخش خیابانی پذیرفته شدند.
در تهران 8 نمایش خیابانی در قالب نهمین دوره تئاتر صاحبدلان از 28 شهریور تا 10 مهر در محوطه مجموعه تئاتر شهر هر روز به تناوب در سه نوبت 17، 17:30 و 18 اجرا شدند.
سوگواره خورشید: همزمان با ایام شهادت ثامنالحجج حضرت علی بن موسیالرضا (علیهالسلام) انجمن هنرهای نمایشی ایران با همکاری آستان قدس رضوی «سوگواره خورشید» را از دوم تا ششم آبانماه برگزار کرد. این سوگواره برای اولین بار و با حضور پنج نمایش «من جواد هیجده سال دارم» از استان ایلام، «نذر مادر» از استان لرستان، «قطار ساعت ۸» از استان تهران و نمایشهای «عکاسباشی» و «دعبل» از مشهد طول پنج شب، هر شب در سه نوبت ۱۸، ۱۹ و ۲۰ در پنج نقطه از صحن حرم رضوی به اجرا در آمدند.
جشنواره تئاتر مردمی «بچههای مسجد»: چهاردهمین جشنواره سراسری تئاتر مردمی «بچه های مسجد» ۱۲ تا ۱۴ آذر ماه در شهر قزوین برگزار می شود. در این دوره ۱۱۶ اثر به دبیرخانه جشنواره رسید که پس از بازبینی از سوی هیئت انتخاب (سید حسین فدایی حسین، قاسم سید قوامی و سینا دلشاد) در نهایت ۱۵ اثر از سیزده استان (قزوین، مازندران، گلستان، اردبیل، چهارمحال و بختیاری، قم، لرستان، البرز، آذربایجان غربی، هرمزگان، همدان، بوشهر و خراسان رضوی) به بخش مسابقه پذیرفته شدند.
دومین جشنواره تئاتر دینی و انقلابی انصار: دومین جشنواره تئاتر دینی و انقلابی انصار با هدف تربیت هنرمندان متعهد و ارائه آثار فاخر دینی - انقلابی در شهرستان قشم در 28 و 29 آذرماه برگزار شد. در این جشنواره 4 نمایش غیرت دستار، اسماء، بالهای خونین آینههای شکسته و آخرین رقص نفسها در تالار آینه قشم به روی صحنه رفتند.
برنامه ملی تئاتر خیابانی جنوب کرمان: جشنواره تئاتر خیابانی رضوی در قالب ویژه برنامه ملی تئاتر خیابانی در 12 تا 13 دیماه در چیرفت برگزار شد. در این جشنواره که با هدف توسعه فعالیتهای هنری و مذهبی، بهرهگیری از تئاتر خیابانی بهمنظور معرفی سیره خاندان رسالت، شناسایی آثار برتر اجرا شده، معرفی استعدادهای نو در تئاتر خیابانی، فرهنگ دینی و اعتقادات اقوام با محوریت امام رضا(ع) به اجرا در آمد، 31 اثر از گروههای هنری که در 10 سال گذشته تئاتری در مورد امام رضا(ع) تولید کرده بودند به جشنواره رسید که در نهایت هیئت داوران سه اثر از همدان، گیلان و کردستان را برای اجرای عموم انتخاب کرد. این گروه ها در شهرستانهای مختلف جنوب کرمان تئاترهای خود را به نمایش گذاشتند.
نمایش هایی که با مضامین دینی و مذهبی در یکسال گذشته به اجرای عموم در آمدند
تئاترهای دینی در میان مخاطبان عام همواره با استقبال روبرو بوده و هست. بسیارند گروههای نمایشی که از دیرباز به صورت خودجوش در مناسبت های مذهبی مخاطبان را مخصوص نمایشهای خود به خصوص در ایام محرم و صفر می کردند. این تفکر در گذر زمان بر صحنه تئاتر هم جای گرفت و امروزه علاوه بر خیابانها که میعادگاه تئاتر برای مخاطب عامه است، سالنهای نمایشی نیز محلی برای بازنشر حوادث تاریخی و متون دینی برای مخاطب خاص شده اند.
براساس آمار در بیش از 20 نمایش صحنه ای در سال 98 بر موضوعات دینی و مذهبی تاکید داشتند که در ذیل به آنها اشاره می کنیم:
ی در آینه: نمایش«مردی در آینه» به کارگردانی علی سلیمانی و تهیهکنندگی علی رضوانی، اجرای خود را از 25 اردیبهشت به مدت 15 شب در تالار وحدت آغاز کرد.
متن این نمایش براساس نمایشنامه «توبه نمیکنم» به نویسندگی سید جواد هاشمی توسط محسن جسور بازنویسی شده است. در خلاصه داستان این نمایش آمده است: حارث که سالها با لجاجت کینه امام علی (ع) را در دل دارد و در تمام جنگها علیه امیرالمؤمنین (ع) جنگیده، هیچگاه دوستدار او نیست ولی در مقابل همه کینهتوزیها و دشمنیها در جواب مهربانی و شفقت امام علی (ع) را دیده و همیشه چشمانش را بر روی همه این الطاف علی(ع) بسته است. در ادامه اتفاقاتی میافتد که منجر به آن شده حارث در مورد حضرت علی(ع) به معرفت حقیقی برسد.
علی سلیمانی، سیروس همتی، محسن سلیمانی فارسانی، علی یعقوبزاده، حسین میرزاییان، سبا سلیمانی و محمدرضا معجونی بازیگران این نمایش بودند.
ترور: نمایشنامه «ترور» اثر حمیدرضا نعیمی به کارگردانی میلاد جباری مولانا در روزهای 5، 7و 8 خردادماه در تماشاخانه سرو خوانده شد.در این نمایشنامه خوانی که به وقایع شهادت امیرالمومنین علی (ع) توسط ابن ملجم مرادی در سال چهلم هجری پرداخت و عواید آن صرف امور خیریه و کمک به آسیبدیدگان سیل شد، بهزاد فراهانی، امید زندگانی، منوچهر والی زاده، روشنک رضایی مهر، عاطفه جلالی، هانیه رحیمی، محمد جباری مولانا، آریاز ذوالفقاری، محسن محمودیان، مهران نیکزاد طالمی، الهه نورانی، عاطفه توکلی، علی فرجی، سیمین رضا زاده، محمد نوروزی، فاطمه نعیمی مهدیه توجه، آذین عباسپور و میلاد جباری مولانا به ایفای نقش و خواندن متن پرداختند.
غربت ماه: نمایش چند رسانه ای «غربت ماه» به نویسندگی و کارگردانی رامین جهانی به مناسبت ایام شهادت امام علی(ع)، از ۷ تا ۱۰ خرداد ۹۸ در سالن مبارک فرهنگسرای بهمن به روی صحنه رفت. در نمایش غربت ماه که به صورت چند رسانه ای (ترکیب نور، صدا، تصویر، بازی و حرکت) با بیانی هنرمندانه، صحنه های تاریخی را نمایش می داد، صحنه هایی چون زندگی حضرت علی (علیه السلام )، یتیم نوازی، غربت مولا، درد و دل با چاه، ضربت خوردن، شهادت ایشان و از سوی دیگر غربت خانواده های شهدا در زمان حال و همچنین پاسداشت مقام والای خانواده های شهدا و جایگاه رفیع شهدای مدافع حرم و ... به اجرا درآمدند.
بانوی آب و آیینه: نمایش دینی و آیینی «بانوی آب و آیینه» نوشته غلامحسین پیروی به کارگردانی و تهیه کنندگی انسیه میرزا دباغ از 12 تا 31 مردادماه در سالن آمفی تئاتر فرهنگسرای خاتم(ص) روی صحنه رفت.
در خلاصه این نمایش که به موضوع حدیث کساء و خوش یمنترین اتفاق منزل حضرت زهرا(س) پرداخت، آمده است: روزی پیامبر اکرم (ص) به خانه حضرت زهرا(س) میروند و ابراز ضعفی در بدنشان میکنند و حضرت زهرا (س) به دنبال چارهای برای این ضعف هستند که ناگهان پیامبر(ص) میفرمایند...
غریبه شام: نمایش « غریبه شام» به نویسندگی حسین فدایی حسین و کارگردانی کوروش زارعی از 12شهریورماه اجراهای خود را در تماشاخانه سنگلج به روی صحنه برد.
این نمایش که با محوریت قیام عاشورا و شخصیت حضرت رقیه (س) بود پیش از این در شهرهای تهران، اهواز، یزد، ساری، زنجان، قم، ایلام، بوشهر، کرمانشاه، سمنان، بندرعباس و همینطور کشور امارات به روی صحنه رفته بود.
نمایش غریبه شام پس از پایان اجراهای خود در سنگلج، به قزوین رفت و از ۴ تا ۱۳ مهرماه در سالن شهید رجایی دانشگاه فرهنگیان این شهر به روی صحنه رفت.
اپرای عاشورا: اپرای عروسکی عاشورا به کارگردانی بهروز غریب پور از 13 تا ۲۲ شهریور در تالار فردوسی روی صحنه رفت. در این اپرا مریم اقبالی، علی پاکدست، علی ابوالخیریان، مرجان احمدی، مرضیه سرمشقی، نسیم امیرخسرو، هانی حسینی، سارا اقبال، مهرنوش صادقیان، صدف بیگدلی، زینب اشرفزاده، الهام وفایی، مائده مدنی، نیلوفر ساسانی به عنوان عروسک گردان و مصطفی محمودی، محمّد معتمدی، بهار موحّد، علی بهار، موحد مهدی جاور، فرشاد فولادوند، محمد رضا صادقی، علی خدایی، مهدی امامی، عامر شادمان، کیوان فرزین، اسماعیل مومن ثانی، سینا ولی پور، سارا رضا زاده با عنوان آواگران حضور داشتند.
در سوگ خورشید: نمایش مذهبی در سوگ خورشید به کارگردانی رضا شریفی از ١٦ تا ١٨ شهریور در سالن آمفیتئاتر صفاشهر فارس اجرا میشد. در این نمایش که با هدف پاسداشت ارزشهای حماسه حسینی و زنده نگه داشتن نهضت عاشورایی به اجرا در آمد، محمدحسین رنجبر در نقش حضرت ابوالفضل، رضا شریفی در نقش امام حسین، حدیث دمیری در نقش حضرت زینب نقش آفرینی کردند.
این نمایش در ایام تاسوعا و عاشورا نیز در فضای باز در شهرستانهای شمال فارس (آباده، بوانات، اقلید و ارسنجان) اجرا شد.
رپرتوار نمایشی «تأمل»: رپرتوار نمایشی «تأمل» با اجرای چهار اثر نمایشی ۱۶ شهریور در سالن مبارک فرهنگ سرای بهمن به اجرا درآمد. در این رپرتوار نمایشی که بامحوریت آثار کودک و نوجوان، ارزشی و مذهبی به سرپرستی علی بیگدلی به اجرا گذاشته شد، نمایش گربه دم بریده به کارگردانی مرجان جلالیان، نیمروز ابدی به کارگردانی سعید بکایی، ریل های متقاطع به کارگردانی سعید بکایی و اپیلوگ گویی به روی صحنه رفتند.
اجرای بزرگترین تعزیه میدانی کشور در صحرارود فسا: «خورشید در حجاب» به عنوان بزرگترین تعزیه میدانی کشور به نویسندگی محمود سیمکانی، کارگردانی سیروس دستان و با حضور ١٨٠ بازیگر و بیش از هزار نفر عوامل اجرایی در 21 شهریورماه در صحرارود فسا به اجرا در آمد.
متن تعزیه خورشید در حجاب پس از تحقیق و پژوهش زیر نظر اساتید دانشگاه شیراز و حوزه علمیه سفیران هدایت به مرحله تمرین رسیده بود. بزرگترین تعزیه میدانی کشور در صحرارود فسا سال ١٣٨٢ در فهرست آثار معنوی به ثبت رسیده است.
پشت دیوار عمارت: نمایش «پشت دیوار عمارت» به نویسندگی و کارگردانی حمید ابراهیمی از 24 شهریورماه به مدت یکماه در تماشاخانه سرو اجرا شد. در این نمایش که با محوریت قیام انسان ساز حضرت اباعبدالله الحسین (ع) به اجرا درآمد، جلیل فرجاد، جمشید صفری، پژمان کاشفی، نسرین مسلمی نیا، شیوا خسرومهر، زری اماد، پانته آ کی قبادی، حامد آقایی، فرزاد صبوری، علیرضا درویش نژاد، اهورا ابراهیمی، علی حیدری، ماندانا عصری محمدرضا موهبتی، ماریه ماشاالهی و آرمین احتشام زاده ایفای نقش کردند.
خاتون: نمایش «خاتون» به نویسندگی و کارگردانی حسین عالم بخش از 28 شهریورماه تا 19 مهرماه در پردیس تئاتر تهران روی صحنه رفت. این نمایش که برای چهارمین سال به روی صحنه می رفت تلاش داشت با بهرهگیری از تاریخ اسلام و اسناد مستدل، اوضاع شهر شام را پس از بازگشت اسرای کربلا روایت کندو به بررسی وضعیت اجتماعی و سیاسی آن زمان پردازد. حسین عالم بخش نمایش «خاتون» را در سه سال گذشته در تالار اندیشه حوزه هنری و سالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه برد و با بیش از ۶۰ اجرا توانست بیش از ۴۰ هزار مخاطب را به تماشای داستان خود بنشاند.
عطا را به لقایش بخشیدن: نمایش «عطا را به لقایش بخشیدن» به نویسندگی مرتضی عبدی، کارگردانی مژگان جودکی و تهیه کنندگی غلامرضا محمدزاده از ۲۸ شهریور تا ۱۲ مهر در سالن اصلی برج آزادی به روی صحنه رفت.
قصه این نمایش اجتماعی مذهبی که روایتگر تعزیه در دوره رضاخان بود، به جوانی اشاره دارد که عامل مرگ مادر را پدر خود می داند، از پدر و شغلش که برگزاری مراسم تعزیه می باشد متنفر می شود و با رئیس نظمیه برای جمع کردن مراسم تعزیه و نقالی همکاری می کند.
سوگ آزادگی: پروژه نمایشی موسیقایی «سوگ آزادگی» به کارگردانی مجید خسروآبادی و آهنگسازی فردین خلعتبری به میزبانی منطقه فرهنگی هنری عباس آباد از ۱۳ تا ۲۲ مهرماه در بوستان «آب و آتش» تهران برگزار شد.
در این پروژه که در قالب مجلس شبیه خوانی «حربن یزید ریاحی»، براساس نسخه مشهور و معتبر «میرعزا» و با استفاده از نشانه های مجالس شبیه خوانی در ایران به ویژه مجالس تعزیه تکیه دولت اجرا شد،. ۱۰ بازیگر اصلی و ۶۰ هنرور ایفای نقش می کردند.
رقیه زمان: نمایش مذهبی عاشورایی «رقیه زمان» به همت کانون فرهنگی تربیتی ملائک قرچک از 2 تا 12 مهرماه به روی صحنه رفت. در این نمایش که به نویسندگی جعفر کاظمی و کارگردانی امیرعلی بدلی به روی صحنه رفت، زندگی و شهادت سیداحسان میرسیار از شهدای مدافع حرم را روایت می کرد.
تنهاتر از مسیح: نمایش میدانی «تنهاتر از مسیح» ویژه ایام اربعین حسینی و ماه صفر کاری از حسن بزرا از چهارشنبه 17 مهرماه تا 6 آبان ماه در بوستان ولایت اجرا شد.
در این نمایش که با تلاش مؤسسه هنری رسانهای سیمای ققنوس و به سفارش سازمان هنری رسانهای اوج اجرا شد، بیش از 150 هنرور و بازیگر تئاتر حضور داشتند.
ردای سرخ خورشید: نمایش «ردای سرخ خورشید» به کارگردانی حمیدرضا میرآخور و طراحی کوروش خزایی اصل از 19 تا 24 مهرماه در قزوین به روی صحنه رفت.
در این نمایش که برای سومین سال متوالی در قزوین اجرا می شود بر مقاتل کربلا با تلفیقی از هنر تعزیه و نمایش متمرکز بود و طی آن سه نمایش متفاوت روضه حضرت اباعبدالله الحسین (ع)، روضه حضرت ابوالفضل (ع) و روضه حضرت رقیه (س) به روی صحنه رفت.
نیم روز قیامت: «نیمروز قیامت» به نویسندگی نگار قاسمی و مهراب رستمی و کارگردانی مهراب رستمی از 11 تا 25 مهرماه در پردیس تئاتر تهران سالن استاد داود رشیدی به روی صحنه رفت.
این نمایشنامه با اشاره به حادثه کربلا به اتفاقاتی که در دنیای اسلام در حال رخ دادن است، میپردازد. محوریت موضوعی این نمایشنامه ماجرای اسارت حرم آل الله(ع) بعد از عاشورا است.
عاشقستان: نمایش «عاشقستان» اثری از گروه تئاتر تجربی بی چیز به نویسندگی کیوان صباغ و کارگردانی کیانوش احمدی از ۲ تا ۱۷ آبان در تماشاخانه سرو به روی صحنه رفت.
این نمایش موضوعی مذهبی اجتماعی داشت که با چاشنی طنز قصه یک عشقی زمینی را بیان می کند که به عشق آسمانی تبدیل می شود. محمود ساعی، مرجان آقانوری، سیامک زین الدینی، فرزاد آیتی، مهدی رمضانزاده، ستوده خیاطی، مهرداد نصیری، عباس رحمانی مطلق و رضا کاشی لو بازیگران این نمایش بودند.
فرجام به رنگ آتش: نمایش «فرجام به رنگ آتش» به نویسندگی ملیحه مرادیجعفری و مصطفی بوعذار و کارگردانی مصطفی بوعذار از ۲۸ مهر الی ۳آبان ماه 98 در پلاتو تالار آفتاب اهواز روی صحنه رفت.
در این نمایش که با الهام از مفاهیم عاشورایی و با بازسازی وقایع پس از عاشورا به بیان فلسفه و منطق این واقعه عظیم میپرداخت، معصومه عموری، اسحاق علیدادی و بهمن تقی پور به عنوان بازیگر ایفای نقش کردند.
خزان ارغوان: نمایش آیینی «خزان ارغوان» برای سومین سال متوالی در ایام فاطمیه از ۱ تا ۱۰ بهمنماه در فرهنگسرای ابن سینا اجرا شد. خزان ارغوان نمایشی آیینی در رثای حضرت زهرا(س) است و گوشههایی از ماجرای شهادت بانوی دو عالم را با زبان هنر بازآفرینی میکرد. مخاطبان خزان ارغوان، از دوران رحلت پیامبر اسلام (ص) به عنوان نقطه آغازین نمایش، نظارهگر این اثر بودند و پس از مشاهده چند پرده نمایشی که نشان دهنده اوضاع و احوال مدینه در روزهای پس از رحلت رسول خداست، به ماجرای فدک و حمله به خانه امیرالمومنین(ع) رسیدند.
خزان ارغوان امسال هشت پرده نمایشی تحت عناوین برزخ خلیفه اول و دوم، میدانگاه مدینه، مناظره فدک، دورهمی خلیفه اول و دوم با یارانشان، حمله به خانه وحی، خلوت امام حسن و امام حسین علیهم السلام، تشییع حضرت زهرا(س) و قبرستان مدینه را به تصویر کشید.
صورتکهای تاریک: سوگواره نمایشی «صورتکهای تاریک» کاری از گروه فرهنگی هنری مسلم بود که از ۱۶ تا ۲۰ بهمن ماه در پردیس تئاتر تهران به نمایش درآمد.
در این نمایش که با تلفیقی از نوای زنده و تئاتر نگاهی نو به زخم دیرین مصائب حضرت زهرا (س) داشت، بیش از ۵۰ هنرمند نوای کار را به صورت زنده همخوانی و حدود ۲۰ بازیگر در این اثر ایفای کردند.
نمایش واره فرهنگی مذهبی کوچههای بنیهاشم: دهمین نمایشواره فرهنگی مذهبی «کوچههای بنیهاشم» محصولی از موسسه ریحانهالنبی(س) با تلفیقی از نمایش زنده، نمایش رادیویی و نمایشگاه در ۹ لوکیشن و در محدودهای به مساحت ۲۲۰۰ متر مربع در میدان ولی عصر به اجرا درآمد.
نمایشنامه این اثر به سرپرستی مرتضی سراهی به نگارش درآمده و کارگردانی آن به عهده علی نکتهسنج بود.
داستان این نمایشواره که بزرگترین نمایش محیطی کشور محسوب می شد و بیش از ۵۰ بازیگر در آن ایفای نقش می کردند،
از روزگار امروز آغاز میشد و در سفری تاریخی مخاطب را به ۱۴۰۰ سال پیش میبرد. محوریت داستان نمایش، شهادت حضرت زهرا(س) بود اما از وفات پیامبر(ص) تا امروز، و جانفشانی شهدای مدافع حرم و ظهور حضرت حجت ادامه پیدا میکرد.
زخم مدینه: نمایش «زخم مدینه» نوشته مهدی متوسلی به کارگردانی عبدالرضا کیهانی از 19 دیماه در مجموعه فرهنگی ایوان شمس روی صحنه رفت. این نمایش که برای نخستین بار در سال 1372 به مدت 10 شب در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به صحنه رفته بود، داستان مادر خانوادهای را روایت می کند که در حادثه موشکباران جنگ تحمیلی شهید شده و در حین داستان، بچههای این خانواده با حضرت زهرا (س) آشنا میشوند و مقایسهای میان مادرشان و حضرت صورت میگیرد.جلیل فرجاد، مالک سراج، اسدالله بابایی، مهدی امینی به همراه گروهی دیگر از بازیگران در این اثر نمایشی ایفای نقش کردند.