در حال بارگذاری ...
رحمان سیفی آزاد با تجربه مدیرت تله تئاتر (1)

عرضه مجازی تئاتر در شرایط کرونایی فرصت های بین المللی را تقویت می کند
تله تئاتر جایگزین شغلی خوبی برای هنرمندان تئاتر است

ایران تئاتر: بیش از ۷۰ روز از تعطیلی تماشاخانه های کشور می گذرد و هنرمندان تئاتر بی صبرانه در انتظار فعالیت دوباره هستند که هیچ کس زمان دقیق شروع آن را نمی داند.

 تئاتر در کل 130 عنوان شغلی دارد که 74 عنوان مستقیما محل ارتزاقشان تئاتر است و اگر تا انتهای خردادماه تعطیلات ادامه پیدا کند حدود 25 هزار بیکار به وجود می آید. این دغدغه هنرمندان تئاتر را بر آن داشت تا به انحای مختلف راهی را در فضای مجازی برای برون رفت از این معضل پیدا کنند. راهکارهایی که بسیاری از آنها بی شک به درآمدزایی نمی انجامد و هنرمندان به واسطه عشق و علاقه به تئاتر در این مسیر گام بر می دارند. این درحالی است که برخی از متولیان تئاتر که در این برهه بحرانی می توانند حامی هنرمندان باشند، سکوت اختیار کرده اند.

رسانه ملی یکی از همین گروه ها است. کانال ارتباطی پرمخاطبی که در آغازین سالهای تاسیس، پایه های زیرساختی اش را با اجراهای زنده هنرمندان توانمند تئاتر مستحکم کرد و به نوعی وجودش مدیون حضور هنرمندان تئاتر است اما این روزها که تئاتر در بحران است، برنامه ای حمایتی ندارد. علت چیست؟ چرا تئاتر در تلویزیون به فراموشی سپرده شده است؟

ازطرفی فرصت عرضه تئاتر در فضای مجازی تکرار تجری تولید تله تئاتر است بنابراین بازخوانی تجربه اجرای تئاتر زنده و تله تئاتر ضبظ شده می تواند در رسیدن به روش های تولید محصول نمایشی برای فضای مجازی مفید باشد . 

برای یافتن پاسخ این پرسش، پای صحبت های رحمان سیفی آزاد که آخرین تله تئاترهای صدا و سیما در زمان مدیریت او تولید شد، نشستیم.

رحمان سیفی آزاد، کارشناس ارشد ادبیات نمایشی را از دانشگاه تهران گرفت و از دهه 70 به عنوان نویسنده و تهیه کننده فعالیت هنری خود را آغاز کرد. سیفی آزاد علاوه بر نویسندگی، تهیه کنندگی و کارگردانی، در رسانه ملی در عناوینی همچون مدیر گروه فیلم و سریال شبکه دو سیما، مدیر گروه فیلم و سریال شبکه اول سیما و مدیر گروه فیلم و نمایش شبکه4 سیما، مدیریت گروه ادب و هنر شبکه 4 و رئیس مرکز امور نمایشی سیما فعالیت داشت.

 

تله تئاتر از برنامه های پرمخاطب دهه های گذشته بود اما به ناگاه تولید آن متوقف شد. با توجه به تعطیلات تماشاخانه ها، به نظر شما زمان آن نرسیده تا با یک رویکردی جدید و برای عرضه در فضای مجازی  به سمت تولید مستمر تله تئاتر برویم؟

قبل از پاسخ به سوال شما، باید بگویم تله تئاتر گرچه از عوامل تئاتر بهره می برد اما یک قالب و ساختار اختصاصی در تلویزیون دارد و با لوازم و قواعد خاص و متفاوت با تئاتر اجرا می شود. در حقیقت فقط در گزارش صحنه است که تله تئاتر تا حدودی نزدیک به تعریف تئاتر، به اجرا در می آید. سایر انواع تله تئاتر تعاریفی جدا از تئاتر دارند و یک محصول تلویزیونی به حساب می آیند. با این وجود، هنرمندان تئاتر مسئولیت های مختلف را در آن می گیرند و یکی از قالب های مرسوم برنامه های تلویزیونی در دنیاست که متاسفانه در تلویزیون ما چندسالی است به دلایلی از آن بهره نمی گیرند.

 

علت چیست. به نظر تلویزیون بیش از اهالی تئاتر از این مدیوم بهره می گرفت و حتی در حال حاضر که اهالی تئاتر به دلیل فاصله گذاری اجتماعی امکان ثبت قرارداد صحنه ای ندارند، فرصت بسیار خوبی برای تلویزیون در تولید تله تئاتر است. چرا این اتفاق نمی افتد؟

بی شک تله تئاتر هم برای اهالی تئاتر و هم تلویزیون مفید بود و این دو گروه خدمات متقابلی از هم می گرفتند. از یکسو تلویزیون برای ساخت تله تئاتر از هنرمندان نمایشی اعم از بازیگر، گریمور، طراح صحنه و ... استفاده و یک بازار کار خوب برای اهالی تئاتر ایجاد می کند. از دیگر سو تلویزیون نیز با صرف هزینه کم، بهره برداری بسیار خوبی از یک برنامه می کرد. چون تولید یک نمایش هزینه زیادی نمی خواهد اما با توجه به دیالوگ محور بودن نمایش و جذابیت برای مخاطب، می تواند چندین بار پخش شود.

مزیت دوم تله تئاتر برای تلویزیون، تربیت نیروی انسانی است. در تله تئاتر بازیگران جدید کشف می شدند که می توانست در برنامه های مختلف بکارگیری شوند.

مزیت سوم تله تئاتر جمع آوری متون نمایشی درجه یک است. متون تئاتری، متون بسیار سخت و قابل دفاعی هستند، اندیشه محورند، مخاطب را به فکر وا می دارند و بی شک تربیت نویسنده زبده از دیگر امتیازات تله تئاتر برای تلویزیون بود.

 

پس با این اوصاف، به عقیده شما حذف تله تئاتر از کنداکتور برنامه های سیما چیست؟

به عقیده من هنرمندان تئاتر دوست دارند تله تئاتر کار کنند و بعید می دانم قطع ارتباط از سوی آنها باشد. چون در رادیو هنرمندان تئاتر سالهاست حضور دارند و خوب هم کار می کنند. تلویزیون خودش را محروم کرده و پاسخ این سوال را سیاستگذاران باید بدهند.

به عقیده من در این ایام که کرونا مانع اجرای تئاتر می شود چه در تلویزیون و چه فضای مجازی تله تئاتر می تواند جایگزین شغلی خوبی برای افراد شود. بی شک نمی تواند جایگزین تئاتر زنده شود اما برای مخاطب تجربه جدیدی است و یک بازار کار نیز برای اهالی تئاتر به وجود می آورد. این اتفاق نه در تهران بلکه در شهرستان های نیز باید اتفاق بیفتد. ما در همه استان ها شبکه تلویزیونی داریم و رسانه ملی می تواند این امکان را برای اهالی تئاتر فراهم کند. این روزها فضای فرهنگ و هنر در این ایام تعطیل است و این برای جامعه ایجاد خطر می کند و تلویزیون می تواند با ورود خود، هم به فضای فرهنگی کشور و هم به هنرمندان کمک نماید.

 

یکی از نکات قابل تامل در تله تئاتر، در آغازین سالهای گشایش تلویزیون، اجرای زنده تئاتر بود. این شیوه به مرور جای خود را به آثار ضبط شده داد. به عقیده شما آیا اجرای زنده آثار فاخر نمایشی، در فضای مجازی، می تواند راهی مناسب برای جلب نظر مخاطب باشد؟

تئاتر باید بدون واسطه برای مخاطب به اجرا درآید. این بی واسطگی ویژگی منحصر به فرد تئاتر است. درگذشته به دلیل کمبود امکانات در تلویزیون، تئاتر به صورت زنده پخش می شد اما به مرور که امکانات تلویزیون گسترش یافت، الزامی برای تولید زنده نبود. اما زنده اجرا شدن تئاتر ایده خوبی است که می توان در خصوص آن فکر کرد.

در این ایام که امکان اجرای تئاتر نیست، نه تنها تلویزیون، بلکه در فضای مجازی می توان در یک ساعت مشخص تئاتر زنده اجرا کرد و با این پوزیشن اجرا را برای مخاطب جذاب نمود. مثلا همانند اجراهای تماشاخانه ها، راس یک ساعت مشخص بلیط فروشی و سپس تئاتر در چند روز به صورت زنده اجرا کنیم. مطمئنا اینکه هر روز اجرا، با روزهای قبل تفاوت دارد برای مخاطب جذاب است.  البته این نیاز به استفاده حداقلی از نماهای تلویزیون و نزدیک شدن به حال و هوای تئاتر دارد تا به مخاطب حس تماشای نردیک به تئاتر دست بدهد.

لازمه بهره گیری از این شیوه بی شک حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد، تلویزیون، رسانه ها و ... به ویژه در بحث تبلیغات است. باید حواسمان باشد که وقتی تئاتر، سینما و ... تعطیل باشد یعنی فرهنگ و هنر جامعه تعطیل است.

به نظر من عرضه مجازی تئاتر در دنیای امروز و در شرایط کرونایی یک ارمغان منحصر به فرد نیز دارد و آن تحقق آرزوی دیرینه اهالی تئاتر یعنی  ایجاد روابط بین المللی است. یعنی هر کس در هر کجای دنیا می تواند با ورود به یک سایت، یک کانال و ... یک تئاتر زنده در ایران ببیند و این اتفاق خوبی است. عرضه مجازی تئاتر در دنیای امروز فرصت های بین المللی هنرمندان را تقویت می کند.

 

پیشنهاد شما برای استفاده بهینه از فضای مجازی برای اهالی تئاتر در این ایام چیست ؟

به عقیده من برندها می توانند کمک زیادی در این حوزه داشته باشند. یعنی یک شرکت تبلیغاتی با چند گروه تئاتر قرارداد ببندد. این گروه ها در یک بستر مناسب و با هزینه آن برند به صورت زنده تئاتر رایگان اجرا می کنند و در ادامه آن برند از مخاطباندرخواست کند که برای ادامه دار شدن این  برنامه، از محصولات آنها بخرند تا آنها امکان ادامه مسیر را داشته باشند. این اقدام برای هر سه گروه برند، هنرمند تئاتر و مخاطب تئاتر واقعا ارزشمند است.

مصاحبه از: علی رحیمی




مطالب مرتبط

گفت‌وگو با کارگردان حاضر در چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر

داریوش شهبازی: تله‌تئاتر «بهترین حال»، تلفیقی از یک قصه رادیویی با انیمیشن است
گفت‌وگو با کارگردان حاضر در چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر

داریوش شهبازی: تله‌تئاتر «بهترین حال»، تلفیقی از یک قصه رادیویی با انیمیشن است

داریوش شهبازی، کارگردان و تهیه‌کننده تئاتر تلویزیونی «بهترین حال» با اشاره به استفاده از انیمیشن و گرافیک در فضاسازی این اثر، داستان خانوادگی آن را که به صورت رادیویی اجرا می‌شود، از جذابیت‌های این اثر بیان کرد.

|

گفت‌وگو با تهیه‌کننده تئاتر تلویزیونی حاضر در جشنواره فجر

محمود زنده‌نام: «گوهر»، نگاهی متفاوت به واقعه مسجد گوهرشاد دارد
گفت‌وگو با تهیه‌کننده تئاتر تلویزیونی حاضر در جشنواره فجر

محمود زنده‌نام: «گوهر»، نگاهی متفاوت به واقعه مسجد گوهرشاد دارد

تهیه‌کننده تئاتر تلویزیونی «گوهر»، موضوع این اثر نمایشی را مرتبط با واقعه مسجد گوهرشاد در دوران پهلوی دانست که به روایت تاثیر این واقعه بر زندگی اجتماعی و خانوادگی مردم آن زمان می‌پردازد.

|

گفت‌وگو با عضو هیئت انتخاب بخش نمایش‌های تلویزیونی جشنواره فجر

آشا محرابی: تله‌تئاتر از روزهای اوج خود فاصله گرفته است
گفت‌وگو با عضو هیئت انتخاب بخش نمایش‌های تلویزیونی جشنواره فجر

آشا محرابی: تله‌تئاتر از روزهای اوج خود فاصله گرفته است

آشا محرابی، هنرمند شناخته شده تئاتر، تلویزیون و سینما که به عنوان عضو هیئت انتخاب، نمایش‌های تلویزیونی رسیده به چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی فجر را دیده است، باور دارد این گونه نمایشی، از روزهای اوج خود فاصله گرفته و نیاز است با استفاده از دانش و تجربه متخصصان و هنرمندان ...

|

گفت‌وگو با عضو هیئت انتخاب بخش نمایش‌های تلویزیونی فجر

مسعود فروتن: تله‌تئاتر، بدون زبان تصویر تلویزیونی، معنی ندارد
گفت‌وگو با عضو هیئت انتخاب بخش نمایش‌های تلویزیونی فجر

مسعود فروتن: تله‌تئاتر، بدون زبان تصویر تلویزیونی، معنی ندارد

مسعود فروتن، عضو هیئت انتخاب بخش نمایش‌های تلویزیونی جشنواره تئاتر فجر، شناخت زبان تصویر تلویزیونی را شرط اصلی تولید آثار تله‌تئاتر دانست.

|

نظرات کاربران