در حال بارگذاری ...
پیرامون حواشی دفن استاد در قبر زنده یاد بهار

با مردگان خویش مروت کنید!

ایران تئاتر- نصرالله قادری: بیادکرد گمنام بی نامی به اسم امیر کاووس بالازاده!

"دکتر علی شریعتی" شهید شاهد خوش نام و مشهور در " پایان غم انگیز زندگی یونگ" – کارل گوستاو یونگ، روانکاو برجسته و مشهور جهان- می نویسد:
"من آمده ام تا بر بستر پاک و معصوم و مهربان دریا، در آغوش بزرگوار و کبریایی اقیانوس، در زیر سقف ملکوتی آسمان بمیرم، من در دخمه تنگ و تاریک قبر مدفون نخواهم شد، من در قلب بزرگ و عمیق و شسته دریا آرام خواهم گرفت، آرامگاه ابدی من آنجا است، لوح آرامگاه من پهنه اقیانوس است، چراغی که در زیر سقف گنبدم خواهند آویخت مهتاب است، شمعهایی که در مزارم برخواهند افروخت ستارگانند، خادم آرامگاهم که هر روز صبح در آن را خواهد گشود و هر شب خواهد بست خورشید است."
از سویی دیگر صدای زنی از اعماق تاریخ به گوش می رسد، که در جامعه مردسالار آن روزگار در برابر پادشاه ایستاده و با غرور و پر احساس اما با منطق و عقلانیت می گوید:
"آنتیگونه: ...هر زندگی که از دردهای بیشمار لبریز باشد خواستار آرامش مردگان است...
قانون مرگ برای همه یکسان است...
من برای مهرورزی به دنیا آمده ام، نه برای کینه ورزی."
و مولای عدالت، حیدر کرار، علی مرتضی (ع) فرموده است:   
"کسی که مراقب مرگ باشد به سوی خوبی ها شتاب کند."
و آخرین فرستاده دادار یکتا، یعنی آخرین نبی می فرماید:
"اگر از کسی چیزی را که می داند بپرسند و او کتمان کند، روز قیامت افساری از آتش بر دهان او می زنند."
این همه گفتیم تا از فرد گمنامی به نام امیر کاووس بگویم که به چشم سر دیده ام حضرت استادنا اعلم "بهار" همیشه خرم چه حرمتی برای او قایل بود و امیر بعد از پرواز بی بازگشت استادش سنگ تمام گذاشت. مهر و داد و بهار یادکرد فراموش ناشدنی بهار همیشه ماندگار، کار این مرد گمنام است. بی اغراق اگر نسل جدید فرهیخته آکادمی در حوزه تئاتر زنده یاد بهار را می شناسد حاصل کلاس های این مرد گمنام تازه از راه رسیده است. من از هرکسی بهتر این آدم گمنام را می شناسم. و شهادت می دهم که گمنام است! سوگند یاد می کنم اگر حضرت استاد و این فرد گمنام امروزه حیات داشتند- به مفهومی که ما مردگان می فهمیم ! و در میدان انقلاب به سوی دانشگاه تهران راهی بودند و آن سوی خیابان امیر تتلو گام می زد. احدی این دو را نمی شناخت و آن سوی خیابان غوغایی بود! اما در انجمن فرهیختگان و دانش ورزان احدی توجهی به تتلو، امیر نادانستگان نداشت و همه توجه ها سوی آن دو بزرگوار بود.
این مرد گمنام، امیر ما، مثل و ماننده آموزگارش بهار همیشه جاوید، کتاب خوان قهاری بود، حاسدان و سطحی نگران کتاب بازش می خواندند. پر می خواند و کم می گفت. از شهره شدن به معنی واقعی کلمه بیزار بود. کسی که معشوقه اش دانش و کتاب باشد، پی شوکردن و حراج کردن خود نیست. من از کودکی می شناسمش. او همواره پی دانستن می دوید. و هرگز برای دیده شدن فریاد نمی زد. درختی که پربار است سر به زیر دارد.
این مرد گمنام، امیر ما، استاد دانشگاه بود. تئاتر تدریس می کرد. پس فرصت مناسبی در اختیار داشت که شو کند و مشهورشود. بسیاری از شاگردانش در سینما و تئاتر و موسیقی دستی از نزدیک بر آتش داشتند و از قضا دوستدار و عاشقش بودند.
این مرد گمنام، امیر ما، که بی خبر و ناگهانی بسکه داغ به دل داشت رفت، بیادکردش مراسمی گرفتند. تعداد کثیری آدم گمنام از اساتید فرهیخته دانشگاه، تا هنرمندان و نویسندگان و اندیشه ورزان حضور داشتند. این گمنامان آمده بودند که خاطره گمنامی را زنده نگاه دارند.
این مرد گمنام، امیر ما، امروز نیست تا از خود دفاع کند، و اگر بود هم نمی کرد.او میهمان حضرت حق است. او که وصیت نکرده بود مرا کجا به خاک سپارید. بستگانش که قدرتی نداشتند تا بتوانند در جای خاصی او را به خاک سپارند. من شهادت می دهم که اگر همت دانشجویان و همکاران گمنامش نبود، بستگان کاری نمی توانستند کرد. و اینجا که در کنار استاد آرامیده است، نه چیزی به شان او افزوده می شود و نه در روز بازپسین حساب ویژه ای خواهد داشت و نه نفعی مادی و معنوی برای نزدیکانش دارد. از ساحتی دیگر، نه ذره ای از حرمت و بزرگی استاد فروکاهیده و نه چیزی از نام و ملک او به یغما برده است. آنچه این کمترین در منش بهار همیشه جاوید دیده ام، آن است که بر خود می بالید که شاگردش از او پیشی گیرد. مثل و ماننده افلاطون که شاگردش ارسطو بود، یا فروید که یونگ را پرورد. امیر ما، پرورده استاد است. نور چشم استاد بود.
و این آرامستان که بهشت زهرایش می خوانند و آن قطعه که به نام هنرمندان و نام آوران شناخته شده است ملک شخصی کسی نیست. آدمی که بوی آدمیت می داد آن را وقف کرده است.و همان جا که استاد و شاگرد اینک در کنار هم آرمیده اند ای بسا که دو صد مهرداد و امیرکاووس خفته باشند که در سیر روزگار مزارشان به فراموشی سپرده شده است.
می خواهم بپرسم مزار حسین منصور حلاج کجاست؟ مزار عین القضات همدانی کجاست؟مزار شهاب الدین سهروردی کجاست؟ مزار این بانو، صاحب کوثر که این آرامستان به نام اوست، کجاست؟ صحبت بر سر چیست؟ اساس مدعای ما چیست؟ آیا کسی می تواند یاد و نام حضرت استاد را به هر وسیله و عملی به فراموشی سپارد؟ آیا با گمنام خواندن امیر ما، چیزی از شان او کم می شود؟ آثارش از بین می رود؟ نه! اما یک اتفاق مهم رخ می دهد!
امیر ما که رفت، دو نوجوان که فرزند خونی او هستند، از او به یادگار ماندند. و مهربانویی که همه عمر همراه او بود. و هنوز بیادش چشمانی بارانی دارد. کلمات تحقیرآمیز، ادعاهای نادرست، و الخ تن و جان آنها را می لرزاند. چون باید تاوان گناهی را بپردازند که نکرده اند.
همگان می دانند که خاک سپاری در هرقطعه بهشت زهرا تابع تشریفات و اسناد و مدارکی است. و در قطعه نام آوران وهنرمندان، طی کردن مراحل قانونی بسیار صعب تر و دشوارتر است. پس بی تردید شبانگاه رهزنانی از راه نرسیده اند که به مزار استاد بی حرمتی کنند و مرده خود را به جبر در آغوش او جای دهند که بهره ای دنیوی و اخروی ببرند. در شان حضرت استاد نیست که مناعت طبع و فروتنی و بزرگ منشی اش را ساده انگارانه چوب حراج بزنیم.
ما در هزاره سومیم! یک جستجوی ساده در اینترنت، می تواند این فرد گمنام را به ما بشناساند. مگر انکه هدفی دیگر داشته باشیم. و از قضا با هر هدفی که عمل کنیم این فرد گمنام مشهورتر خواهد شد. همه مردگان نزد خداوند برابرند. و به حساب همه ما با میزان رسیدگی خواهد شد. کاری نکنیم که شایسته نیست!
این مرد گمنام تباری شناخته شده و مشهور دارد. مردی آرام و اهل علم بود و هرگز عمرش پی نام و نان ندوید. عمل و آثارش نامش را ماندگار کرده اند. و من به چشم می بینم که جانش چه دردمند می لرزد از اینکه دل مهربانو و اولادش را شکسته ایم. و من به چشم سر می بینم که استاد همیشه ماندگار و جاوید بهار نامیرا، شاگردش را در آغوش گرفته و دلداریش می دهد. و این که میگویم گزافه نیست چون در حیاتشان به چشم دیده ام که استاد چه حرمتی برای شاگردش قایل بود.
آن ها که رفته اند چشم به اعمال و گفتار و کردار و پندار ما دارند. مباد کاری کنیم که شایسته نامشان نباشد. ملک الشعرای هماره زنده ما فرموده است:
"با مردگان خویش مروت کنید از آنک
او نیست تا جواب شما بیاورد."
راست کردار، راست گفتار و راست پندار باشیم. امروز به مدد رسانه های جمعی چیزی در حجاب نمی ماند. سنگ قبر استاد بهار زیر نور ماه و خورشید می درخشدو نابود نشده است. بیهوده برسر مسئله ای که نیست دلی را نشکنیم. این برحرمت و اعتبار استاد نمی افزاید. من که هر دو بزرگوار را از نزدیک می شناسم به این اتفاق که رخ داده، تنم لرزید و در خلوت و جلوت گریستم. از جوانمردی به دور بود که به پاس حرمت استاد بهار، به استاد بالازاده بی حرمتی شود. هرچند که هیچ سخنی و عملی ذره ای از شان هیچ کدام نمی کاهد. اما این اتفاق در شان فرهنگ نیست. اهل فرهنگ پی نام و نان نمی دوند. سایل دنبال کننده برای دیده شدن نیستند. امیر ما، بالازاده است. غریب این دیار نیست. یاران و شاگردانی دارد که دوستش دارند. و من به چشم سر دیدم که مهربانویش چگونه ماننده آنتیگونه برآشفت و از شویش گفت، تا حرمت اش را پاس دارد. او تنها نیست. من شهادت می دهم که صدها آنتیگونه از حرمت استاد، پدر و برادر خود دفاع خواهند کرد. و می هراسم در این بازی شان یکی فرو ریخته شود و این در مدار فرهنگ دوستان به مروت نیست. ما قبیله تئاتریم. و جهان می داند که سرزمینی که تئاتر ندارد فرهنگ ندارد. یاد هر دو عزیز تا دیر، دیر دیر مانا و جاوید باد.
والسلام         

 




مطالب مرتبط

نظرات کاربران