با فرشید ابراهیمیان، درباره ترجمههایش
ابراهیمیان بر این باور است که برای انتخاب هر کتابی میبایست به نیاز جامعه به آن موضوع توجه شود و همیشه این موضوع را در کارهایش لحاظ کرده است و شیوه ترجمهاش شیوه فعل به فعل است و سعی میکند کاملاً وفادار به متن باشد .
سمانه سامانی: ترجمه کتاب”بررسی آثار پینتر” نوشته مارتین اسلین در سال 1366، ترجمه نقدی از ”زالگین” بر روی آثار چخوف در سال 1369 با عنوان”نکته سنجی در آثار چخوف”، همچنین ترجمه کتابی با عنوان”ادوارد آلبی، سنت و احیا” در سال 1377(البته کتاب در سال 1371 ترجمه شده بود) که نقد آثار ادوارد آلبی است و هم اکنون در حال تجدید چاپ است.
بعد از این سه ترجمه دکتر فرشید ابراهیمیان کتاب”هنر و ماوراء”را که مجموعه مقالات وی با پایه فلسفی است، در سال 1380 برای اولین بار و در سال 1383 برای دومین بار توسط انتشارات نمایش به چاپ رساند.
همچنین در سال 1381 مبادرت به ترجمه کتاب نقد تئاتر نوشته”ایروینگ وارول” کرد که در سال 1383 در نشر قطره به چاپ رسید.
ابراهیمیان هم اینک نیز دو کتاب دیگر به نامهای”انگیزش و هنرمند” و”نقد ایران” را آماده چاپ دارد.
از دیروز تا امروز
فرشید ابراهیمیان در سال 1343 به عنوان هنرجو وارد جامعه هنری آناهیتا شد و از سال 1348 با بازی در نمایشهای قزاق و ادیپ شهریار در سال 1350 عملاً وارد کار حرفهای تئاتر شد و پس از بازی در 20 نمایش صحنهای و 30 و اندی نمایش تلویزیونی، سریال و فیلم در سال 1380 بازنشسته شد. ابراهیمیان از سال 1368 در دانشگاه به تدریس پرداخت.
آغاز راه
دکتر ابراهیمیان کار ترجمه را از سال 1357 زمانی که دانشجوی فوقلیسانس بود با ترجمه قسمتی از کتاب”بررسی آثار پینتر” آغاز کرد و سپس همان کتاب را در سالهای 1363 و 1364 ترجمه کرد و در سال 1366 در ارتباط با اولین جشنواره تئاتر دانشجویی در نشر جهاد دانشگاهی به چاپ رساند. این کتاب اکنون با دو فصل اضافه برای دومین بار به زیر چاپ رفته است. همچنین به این دلیل که کتاب تنها منبع جهت آشنایی با آثار پینتر است مورد استفاده دانشجویان واقع شد.
انتخاب و نیاز
ابراهیمیان بر این باور است که برای انتخاب هر کتابی میبایست به نیاز جامعه به آن موضوع توجه شود و همیشه این موضوع را در کارهایش لحاظ کرده است و شیوه ترجمهاش شیوه فعل به فعل است و سعی میکند کاملاً وفادار به متن باشد بدین معنا که ترجمه، مضمون کتاب و یا استنباط شخصی مترجم نیست بلکه سعی میشود تمامی کتاب، حتی”رسمالخط آن” آن گونه که نویسنده تحریر کرده است و یا به شکل اصلی آن ترجمه شود. این شیوه محاسنی دارد که میتوان آنها را به تجسم زبان، نوع نگاه نویسنده، شیوه تحریریه، رسمالخط و... خلاصه کرد در صورتی که ترجمه مضمونی، این عناصر را تحت تاثیر نگاه سلیقه و... مترجم قرار میدهد.
از وضعیت مناسبی بر خوردار نیست
دکتر فرشید ابراهیمیان در مورد وضعیت ترجمه متون تئاتری در ایران میگوید:«در کل میتوان گفت که ترجمه متون تئاتری ما از انتظام مشخصی برخوردار نیست، یعنی برنامهریزی دقیقی برای آن وجود ندارد. بدین معنا که اکثر مترجمان به طور خودجوش و بنا به ضرورتهای شخصی و میل درونی خویش به این کار مبادرت میرورزند. به این دلیل گاهی گذشته از موازی کاریها، ترجمهها دیگر ضرورتهای امروز ما را پاسخ نمیدهند.»
ابراهیمیان بر این باور است که به دلیل وقت و انرژی زیادی که ترجمه از مترجم میگیرد. همچنین پائین بودن دستمزدهای تالیف و ترجمه کمتر کسی به ترجمه متونی که واقعاً مورد نیاز جامعه تئاتری است، مبادرت میورزد، به ویژه متون تخصصی که حداقل اگر در آن دقت شود 2 تا 3 سال وقت مترجم را به خود اختصاص میدهد و بدیهی است که وقت صرف شده هیچ سنخیتی با میزان دستمزدهای رایج نخواهد داشت.
دکتر ابراهیمیان میگوید:«به دلایلی که ذکر شد وضع ترجمه متون تئاتری که ناشرین اندکی هم به چاپ آنها علاقه نشان میدهند(غیر از ناشران دولتی) از وضعیت مناسبی برخوردار نیست.»
قطره و قدردانی از سمت
به اعتقاد دکتر ابراهیمیان در مورد انتشارات پرکار در زمینه ترجمه متون تئاتری که از کیفیت مناسبی هم برخوردار بودند، اقدام تئاتری، مشاهده ترجمههای خوبی از مترجمان حرفهای و با تجربه بودیم. به دین معنا که این ترجمهها نخست به دلیل تجربه و دانش اکثر مترجمان و در ثانی دقت و اهمیتی که ناشر در چاپ از خود نشان داده است، جامعه تئاتری با ترجمههای خوبی رو به رو بوده است.
ابراهیمیان میگوید:«البته باید از تلاشهایی که اخیراً انتشارات سمت نیز در این راستا انجام میدهد، نام برد.»
سنت و احیا
در میان گروهی از هنرمندانی که از نظر سن، تحصیلات، اصالت و عقیده همچون جک گلبر، جک ریچاردسون، آرنولد وینشتاین، آرتور کوپیت، لوئیس جان کارلینو، موری شیزگان، کنت اچ براوان و کنت کخ متفاوت هستند، ادوارد آلبی به اعتبار شماری از آثار مهمش ظاهر می شود. وی عمدتاً به خاطر موفقیت جهانی وی و همچنین به خاطر ستیزهجویی تندی که موجب هیجان میشود و سرانجام کیفیت برجستهی ادبی و دراماتیکیاش است.
ژیلبر دوبوشه در آخرین فصل کتابش میگوید:«با نمایش ”چه کسی از ویرجینیا ولف میترسد؟” آلبی اولین نمایشنامهنویس جوان آمریکایی بود که از آف برادوی میآمد تا با موانع مالی و محرومیتهایی که تئاتر تجاری در سر راه درامنویسان جوان ایجاد کرده بود دست و پنجه نرم کند. در این زمینه وی پیشگام رو تازه و نویدبخش دهه شصت است. تئاتر آمریکا دیگر از لالایی گفتن و قوت قلب دادن به تماشاچی و نیز صحنه گذاردن به ارزشهای کاذب زمان آیزنهاور، آن طور که برونشتاین به آن اشاره میکند دست برداشته است. آلبی اولین کسی است که کشفیات و دریافتهای تئاتر آوانگارد فرانسه را کامل کرد.»
این کتاب به نوعی دستآوردهای آلبی را معرفی میکند.