ای کاش هر کسی مورخ خودش باشد
واقعیات زندگی نقش به سزایی در تکوین شخصیت هنرمند دارد

منصور خلج نام آشنایی در حوزه تالیف،نویسندگی،پژوهش و کارگردانی در حوزه تئاتر است.او سرپرست گروه تئاتر امید استو کارش را در حوزه تئاتر از اواخر دهه چهل آغاز کرده است.در دهه هفتاد لوح تقدیر از هفتمین جشنواره سراسری کودک و نوجوان همدان برای اجرای نمایش جاری مثل جویبار و جایزه بهترین طراحی صحنه و لباس از نهمین جشنواره سراسری تئاتر کودک و نوجوان ارگ جدید بم برای نمایش هدهد را به دست آورده است.

در کارنامه  خلج در حوزه نویسندگی،بازیگری و کارگردانی آثاری نظیر در نمایش کی برای آخرین، نمایش ویتزک،نمایش ماهی سیاه کوچولو،گفت‌وگوی فراریان، سه ماهی،جاری مثل جویبار، نمایش هدهد، نمایش حقیقت مرد دانا، چه کسی به چشم پسرک، نمایش خشایار، تالیف کتاب تاریخچه نمایش در کرمانشاه، تالیف کتاب درام‌نویسان جهان 1 و 2، تالیف مجموعه نمایشنامه‌ غول و آبادی،تالیف نمایشنامه جست و جو و تالیف مجموعه نمایشنامه جاری مثل جویبار به چشم می‌خورد.با منصور خلج در باره تالیف کتاب ماندگاران صحنه 2؛ پرویز پور حسینی گفت وگویی انجام داده ایم.

 

بر اساس چه ویژگی پرویز پور حسینی را برای نوشتن یک کتاب اتوبیوگرافی انتخاب کردید؟

بر اساس طرحی که مرکز هنرهای نمایشی درباره چند بزرگ تئاتر در دستور کار داشت نوشتن این کتاب به من محول شد.البته من سابقه دوستی چند دهه‌ای با پرویز پور حسینی دارم و ایشان را می شناختم و پرویز پور حسینی اصولا کمتر اهل مصاحبه و گفت‌وگو در باره خودش و کارهایش است و با کمتر کسی این کار انجام می دهد.من و پرویزپورحسینی در زمان مدیریت دکتر رفیعی در تئاتر شهر با هم همکار بودیم و در این مدت شناخت بیشتری از ایشان به دست آوردم.سال‌ها پیش و در دهه ۷۰ از پرویز پورحسینی پرسیدم چرا خاطراتت را نمی‌نویسی؟در اروپا خیلی از بازیگران چنین کاری را انجام می دهند مثل کتاب  زندگی من در هنرِ استانیسلاوسکی.آن زمان پاسخ روشنی از او دریافت نکردم و زمان زیادی از این مسئله گذشت و بحث سفارش نوشتن این کتاب از سوی مرکز مطرح شد و با پور حسینی هماهنگی کردم و ومقدمات نوشتن کتاب شروع شد و البته در شرایط کرونایی هماهنگ کردن جلسات کاری سخت بود  و خوشحالم که امروز این امر محقق شده است.

 

 از همان دهه پنجاه کارهای بازیگری پور حسینی را  دنبال می کردید؟

 بله، اغلب کارهای پور حسینی را دیده‌ام. پور حسینی از جمله بازیگران با تجربه و درجه یک در حوزه بازیگری است و تجربیات متنوعی در این عرصه دارد.او قبل از انقلاب و در دهه 50 با گروه آربی آوانسیان کار می‌کرد.تجربه فعالیت با کارگردان های سرشناس و صاحب سبکی چون پیتر بروک، بیژن مفید، حمید سمندریان، بهرام بیضایی ،رکن الدین خسروی و علی رفیعی در پرونده کاری او دیده می‌شود.هر یک از این هنرمندان روش و شیوه‌ ویژه خود را داشتند و پورحسینی از همه آن‌ها آموخته است.لازم بود این تجربیات مکتوب شود تا برای نسل‌های بعدی یک منبع مطمئن قابل رجوع باشد. این کتاب روایتگر فراز و نشیب های فعالیت های این هنرمند دراین پنج دهه است.

 

در این کتاب فقط به جنبه زندگی شغلی پورحسینی پرداخته شده و یا زندگی شخصی او هم مورد توجه قرار گرفته است؟

بله، زندگی شخصی و حضور موثر پورحسینی هم در سینما در این کتاب  مورد بررسی قرار گرفته است.نکته مهم پرویز پورحسینی گزیده کار بودنش است و همانطوریکه اشاره کردم با بیشتر کارگردان های بزرگ در سینما و تئاتر همکاری داشته است.در دورانی که جشن هنر شیراز برگزار می شد پورحسینی حضور موثری داشت.من در مصاحبه تلاش کردم که به تجربیات همکاری با بزرگان توسط او بیشتر بپردازم . زیرا برای خواننده جذابیت  بیشتری دارد.

 

اولین نمایشی که از پرویز پور حسینی را دیده اید به خاطر دارید؟

در سال 47 اولین نمایشی که از پور حسینی دیدم کار رکن الدین خسروی و با نام حکومت زمان خان بروجردی بود.

 

مصاحبه فقط به صورتی صوتی انجام شد و یا بخش تصویری هم دارد؟

بخشی از مصاحبه تصویر برداری شد.

 

آیا برنامه‌ای برای ارائه نسخه تصویری مصاحبه در قالب فیلم دارید؟

نه، ما به نیت ساخت یک فیلم تصویر برداری انجام ندادیم . چند سال قبل توسط خانه سینما مستندی در باره پورحسینی ساخته شده است.

 

این کتاب ماحصل چند ساعت گفت‌وگو است؟

با توجه به حساسیت های که پرویز پور حسینی در این باره داشت جلسات بسیار زیادی صرف انجام این مصاحبه شد و دقت نظرش در باره جزئیات کتاب برایم جالب توجه بود .

 

قبل از روانه شدن کتاب برای چاپ پرویز پورحسینی متن مورد نظر را بررسی کرد؟

بله، ایشان کتاب را بررسی کردند و تغییرات جزیی اعمال شد.بهر حال ادبیات گفتاری در زمان پیاده کردن مصاحبه تبدیل به ادبیات محاوره‌ای می شود و تغییرات در حد ادیت کردن و کم و زیاد کردن برخی از جملات بود.این را هم بگوییم مدتها زمان صرف ویر استاری کتاب شد و خوشبختانه مراسم رونمایی از کتاب ماندگاران صحنه ۲؛ پرویز پورحسینی ۲۲ شهریورماه با حضور قادر آشنا مدیرکل هنرهای نمایشی، پرویز پورحسینی ،مهرداد رایانی‌مخصوص مدیر دفتر پژوهش و انتشارات نمایش اداره‌کل هنرهای نمایشی، نصرالله قادری سردبیر ماهنامه نمایش و خودم در دفتر مدیرکل هنرهای نمایشی برگزار شد.

 

این کتاب یک شمای کلی از فعالیت پنج دهه ای پور حسینی را در حوزه کار و زندگی شخصی به مخاطب عرضه می‌کند؟

بله،مارتین اسین جایی گفته " برای هنرمند فقط نبوغ هنری و خلاقیت کافی نیست، بلکه بزنگاه های زندگی او هم مهم است".اسین در باره برشت گفته " اگر دو اتفاق بزرگ قرن بیستم یعنی دو جنگ جهانی رخ نمی داد و برشت با ظهور حزب نازی و هیلتر از آلمان نمی رفت .شاید نمی توانست چنین آثار مهمی را خلق کند." این بحث در باره همه هنرمندان مصداق دارد و در حقیقت،واقعیات زندگی نقش به سزایی در تکوین شخصیت و نوع فعالیت کاریشان تاثیر گذار است.

 

در این کتاب ضمن پرداختن به زندگی پرویز پور حسینی نکات جذابی از سایر بزرگان هنری در دهه پنجاه نیز وجود دارد؟

بله، پور حسینی در باره ویژگی های بزرگانی که با آنها کار کرده حرف می زند و پنجره جدیدی را در باره شناخت این بزرگان به خواننده کتاب منتقل می‌کند.من تلاش کردم کتابی کامل و جامعی از احوالات دهه های چهل،پنجاه و شصت در حوزه تئاتر به مخاطب عرضه کنم.

 

معمولا در نوشتن کتاب‌های بیوگرافی بخش عکس،بخش مهمی است.شما در کتاب چگونه از عکس ها استفاده کردید؟

بخشی از کتاب اختصاص به عکس نمایش و فیلم هایی که پور حسینی بازی کرده است دارد.عکس های از نمایش هایی که پور حسینی با دکتر رفیعی ، بهرام بیضایی و حمید سمندریان کار کرده جزو بخش های جذاب عکس کتاب است.تعدادی از این عکس ها را از آلبوم شخصی پور حسینی به دست آوردم.

 

آیا تجربه نوشتن کتاب‌های بیوگرافی را ادامه می دهید؟

به اداره کل هنرهای نمایشی پیشنهاد دادم که در باره برخی از بزرگان مثل پرویز فنی زاده ، محمد مطیع و محمد علی کشاورز، هادی اسلامی که متاسفانه دیگر در بین ما نیستند کتاب های تالیف شود.توماس مان جایی گفته " ای کاش هر کسی مورخ خودش بود". همچنین قرار است دو نمایشنامه توسط انتشارات نودا با عناوین فرودگاه بعدی و خشایار تا کجا را منتشر کنم.

 

 

 

گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی