در حال بارگذاری ...
بازخوانی 40 سالگی آغاز دفاع مقدس در عرصه هنرهای نمایشی(10)

تثبیت ژانر مقاومت در تئاتر ایران
مروری بر آثار نمایشی چهاردهه تئاتر دفاع مقدس(بخش چهارم و پایانی ؛ دهه 90)

ایران تئاتر- علی رحیمی: تئاتر دفاع مقدس پس از چهار دهه پر افت و خیز، در دهه ۹۰ توانست خود را به عنوان یک ژانر منحصر به فرد در بین هنرمندان تئاتر تثبت کند.

تئاتر دفاع مقدس در حالی به چهارمین دهه خود نزدیک شد که توسعه زیرساختی تئاتر کشور، خلق طرح های نو، ارتقای کیفی و کمی نمایش ها، ورود جوانان خوش ذوق و در کنار همه آنها برگزاری جشنواره های متعدد سال به سال مسیر را منطقی تر و واقع گرایانه تر کرد و هنرمندان بیشتری را به سمت و سوی این ژانر کشانید.

ماحصل چنین تحولی که بی شک بخش اعظم آن در گرو نگاه کیفی و توجه و حمایت نهادها و سازمان های مرتبط با سرمایه گذاری، پرورش هنرمندان انقلابی، توسعه زیرساختی، راه اندازی تماشاخانه و ... می باشد، تثبیت این ژانر به عنوان یکی از اولویت های ذهنی هنرمندان در دهه 90 بود.

حفیظ الله رفیعی، مدیر سابق انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس در این خصوث می گوید: در اوایل دهه 90 تئاتر ایران توسط کارشناسان آسیب شناسی و ضعف نمایشنامه نویسی از اصلی ترین مشکلات تئاتر عنوان شد و از همان سالها تمرکز بر نمایشنامه نویسی دستورکار قرار می گیرد.

وی افزود: انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس از سال 1389 اقدام به برگزاری کارگاه ها و نشست های متعددی در زمینه آسیب شناسی نمایشنامه‌های دفاع مقدس کرد و حاصل این نشست ها، کارگاه ها، همفکری و همکاری هنرمندان نمایش کشور به خلق 33 متن نمایشی در حوزه تئاتر دفاع مقدس طی سال گذشته (1390) منجر شد که فارغ از نگاه کیفی، حرکتی ارزشمند و مفید در راه اعتلای نمایشنامه نویسی کشور به شمار می آید.

نمایش های ماندگار دهه 90

همگام با رشد کمی اجرای نمایش در کشور که ماحصل توجه بیشتر سازمان ها و نهادهای متولی، توسعه زیرساخت ها و اعتماد به تئاتر خصوصی بود، تئاتر مقاومت نیز از رشد قابل دفاعی برخوردار گشت و در اکثر قریب به اتفاق ماههای دهه 90، می شد حداقل یک نمایش در این ژانر بر صحنه دید. این مهم پس از راه اندازی تماشاخانه سرو بیش از پیش محسوس بود.

در دهه 90 مخاطبان و علاقه مندان تئاتر شاهد نمایشی کیفی بسیاری در حوزه دفاع مقدس بودند که حتی برخی از آنها در سطح کشور مطرح شدند. در زیر به تعدادی از آنها اشاره می کنیم:

 

زمستان 66 پرمخاطب ترین نمایش 1390

سالن چهارسوی تئاترشهر از 20 شهریور 1390 میزبان نمایشی شد که 14 سال قبل تر در جشنواره فجر همگان را خیره کرده بود. نمایشی که نشان داد همچنان مخاطب زیادی را به سمت می کشاند.

«زمستان 66» نخستین نمایشنامه‌ای بود که محمد یعقوبی با آن شناخته شد. او در سال 76 این نمایش را با بازی پانته‌آ بهرام، ریما رامین‌فر، هومن برق‌نورد، رحیم نوروزی و محمدرضا حسین‌زاده در سالن چارسو اجرا کرد و و جایزه‌ اول کارگردانی، جایزه دوم نمایشنامه‌نویسی، جایزه‌ دوم و سوم بازیگری به آن تعلق گرفت.

بعد از گذشت پنج سال، یعقوبی مجددا این نمایش را با حضور بازیگرانی همچون علی سرابی، آیدا کیخانی، باران کوثری در همان سالن اجرا کرد.

نمایش زمستان 66 ، برای سومین بار و همزمان با چاپ اولین نمایشنامه آن از 20 شهریور 1390 در سالن چهارسوی تئاترشهر به روی صحنه رفت و با جذب 10 هزار و 413 تماشاگر به عنوان پر مخاطب‌ترین نمایش تالار چهارسو در آن سال معرفی شد.

 

«سردار» روایتی از زندگی با یک فرمانده

نمایش سردار اثر نادر برهانی مرند یکی دیگر از آثار جذاب دفاع مقدس در نیمه دهه 90 است.

«سردار» داستان سه دوست قدیمی است که در اثر اتفاقی در زمان جنگ عراق علیه ایران، سرنوشتشان طی بیست‌وچند سال دوستی به هم گره‌خورده و در یک بیمارستان در مشهد به سرانجام می رسد.

یکی از آن‌ها سردار ابراهیم باقری است که دو سال است در کما به سر می‌برد؛ این موضوع باعث اعتراض عده‌ای از مردم شده همین اعتراض‌ها موجب شده تا یوسف قاسمی یعنی حراست بیمارستان با یکی از معترضین درگیر شود. رییس این بیمارستان نیز پزشکی است که بیش از بیست سال قبل با باقری و قاسمی در یک جبهه بوده‌اند.

ابراهیم فرماندهی است که به کما رفته و به نظر می‌رسد تعهد او برای پیداکرده اثری از دو نیروی تحت امرش باعث شده تا نتواند این دنیا را ترک و به خیل دوستان شهیدش بپیوندد. او می‌داند که خون این شهدا به گردنش نیست اما خود را متعهد می‌داند تا پیکر آن‌ها یا حداقل استخوان‌هایشان را پس از گذشت بیست سال برای آرامش خاطر بازماندگانشان پیداکرده و به میهن برگرداند...

این نمایش ابتدا در جشنواره رضوی در بجنورد به روی صحنه رفت و عنوان بهترین و پرمخاطب ترین نمایش را از آن خود کرد. در ادامه نمایش از 4 مهر تا 20 آبان 95 در سالن اصلی تئاتر شهر به روی صحنه رفت و در ۳۵ اجرا ۹ هزار و ۸۷۵ تماشاگر داشت.

 

«ترن» جذاب و پرمخاطب

نمایش ترن یکی دیگر از آثار جذاب و پرمخاطب دفاع مقدس است.

این نمایش که روایتگر داستان 8 شهید گمنام است که از آسمان به زمین می آیند و برای هر یک ماجرای رخ می دهد، ابتدا از ۲۹ آذر تا اول بهمن سال 91 به کارگردانی نیما دهقان در سالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه رفت و با ۲۵ اجرا ، مجموع ۸ هزار و ۷۴۹ تماشاگر را از آن خود کرد و در ادامه در بخش مرور جشنواره سی و یکم شرکت کرد.

ترن در سال 1395 یکبار دیگر اینبار توسط حمیدرضا آذرنگ روی صحنه رفت. حمیدرضا آذرنگ این نمایش را ابتدا از 29 آذر تا اول بهمن 95 و سپس از 17 بهمن تا 27 اسفند در تالار اصلی تئاتر شهر به اجرا درآورد و با استقبال زیاد مخاطبان همراه شد.

یکی از اتفاقات مهم در زمان اجرای این نمایش، تماشای آن توسط مقامات لشکری و کشوری بود. حداد عادل رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سخنانی این اثر نمایشی را تجربه ای جدید در حوزه تئاتر دفاع مقدس و نمادی از تحولات جدید تئاتر ایران ارزیابی کردند.

 

خنکای ختم خاطره، ماندگار و خاص

«خنکای ختم خاطره» نمایشنامه ای از «حمیدرضا آذرنگ» است که به سفارش بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس نوشته شد. این نمایشنامه که با موضوع شهدای گمنام دفاع مقدس است روایتگر سربازی به نام یوسف است که جز چشم و دلش، نشانی از او باقی نمانده. فرشته ای او را از عالم برزخ آورده و حالا بنیاد شهید به دنبال خانواده او می گردد...

این نمایش در بیست‌ و هشتمین جشنواره تئاتر فجر در سال 1388 با کارگردانی «نیما دهقان» در تماشاخانه ایرانشهر به نمایش درآمد و توانست 5 جایزه از 7 جایزه بخش بین الملل جشنواره از جمله جایزه بهترین نمایشنامه و کارگردانی را از آن خود کند.

این نمایشنامه در دهه 90، چند بار توسط حمیدرضا آذرنگ و کارگردانان دیگر از جمله سعید توکلی، تمین ابراهیمی، محسن سپاسی، حامد ادوای و ... روی صحنه رفت.

آخرین اجرای این نمایش در شهریورماه 1399 توسط پوریا جلالوندی در تماشاخانه دیوار چهارم بود.

 

«آخرین نامه» شاهکاری که هر مخاطبی می پسندد

«آخرین نامه» یکی از آثار ارزشمند حوزه دفاع مقدس است که سالهای متوالی توسط مهرداد کوروش نیا به روی صحنه می رود.

این نمایش اولین بار در سال 1389 در سالن خانه نمایش به روی صحنه رفت، در سال 1390 در جشنواره لاما، اسپولتو در ایتالیا بین المللی شد  و در ادامه در سال 1393 دو بار در سالنهای سایه تئاتر شهر و باران مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.

نمایش آخرین نامه که نمایشنامه آن به زبان های انگلیسی و آلمانی نیز ترجمه شده است در سال 95 میزبان مخاطبان علاقه مند خود شد و از 27 بهمن تا 27 اسفندماه در سالن پالیز به خیل کثیری از مخاطبان همراه بود.

این نمایش که جوایز مختلفی را در جشنواره های کشور در اختیار دارد، در آخرین روزهای سال 95 قرار بود در مشهد به روی صحنه برود که به دلایلی لغو شد.

آخرین اجرای این نمایش 22 اردیبهشت ماه 1395 در شاهرود بود که اینبار به کارگردانی علیرضا مویدی به روی صحنه رفت.

آخرین نامه یک روایت کمدی از دفاع مقدس است و داستان روایتگر روزگار سه مرد در خط مقدم جبهه می باشد.

 

دریادلان به یاد ۱۷۵ شهید غواص دفاع مقدس

«دریادلان» نخستین نمایش محیطی بود که به مناسبت بازگشت 175 شهید غواص به وطن، به کوشش کارگاه تئاتر خیابانی ایران ابتدا 4 اجرای متوالی در نوزدهمین جشنواره تئاتر مقاومت فتح خرمشهر در هتل کاروانسرای آبادان داشت و سپس از 26 شهریور 1394 در حوض بزرگ پارک دانشجو به اجرا در آمد. این نمایش به دلیل استقبال مخاطبان در سالهای بعد نیز بارها اجرا شد.

دریادلان که به نویسندگی و کارگردانی امیرحسین شفیعی به اجرا در می آید، در کنار بزرگداشت یاد و خاطره غواصان شهید دفاع مقدس، تلاش می کند انتظار مادر شهیدی را که سال‌هاست در جست و جوی فرزند خود بود را به تصویر کشد.

 

«فصل وصل» نمایشی عظیم با هزاران تماشاگر

نمایش «فصل وصل» را باید یکی از عظیم ترین نمایش های سالهای اخیر عصره دفاع مقدس بنامیم. نمایشی که به کوشش مرکز هنرهای نمایشی انقلاب اسلامی مُهنا و با کارگردانی سعید اسماعیلی از سوم خرداد تا ۱۴ تیرماه 95 در باغ موزه دفاع مقدس به اجرا در آمد.

این نمایش در ادامه اثر قبلی این گروه با نام «فصل شیدایی» که عنوان مهمترین رویداد هنری سال ۹۴ را به خود اختصاص داده بود، اجرا شد و از چهار فصل تشکیل می شد:

فصل اول با دوران صدر اسلام آغاز می شود؛ در این آیتم جاهلیت قبل از اسلام و زنده به گور کردن دختران با جاهلیت مدرن و کودک کشی آل سعود در بحرین پیوند می خورد و سپس به داستان بعثت پیامبر، مباهله و سرانجام غدیر خم ختم می شود.

در ادامه این نمایش با ورود به دوران معاصر، مبارزات شهید جهان آرا در دوران پیش از انقلاب تا به پیروزی رسیدن نهضت به تصویر کشیده می شود و یادی از ماجرای حمله به خرمشهر و مقاومت مردم غیور این منطقه خواهد شد.

سپس نمایش به عملیات بیت المقدس و آزادسازی خرمشهر می پردازد و در این بخش ها از شهدای خرمشهر یاد می شود.

فصل سوم به مقاومت مدافعان حرم در مقابل حملات داعش در حرم حضرت رقیه (س) اختصاص دارد و در این فصل روضه حضرت زینب نیز اجرا می شود.

فصل پایانی فصل وصل مربوط به دوران آخرالزمان، و به مباحثی چون گسترش شبکه های ماهواره ای، هجمه به اسلام و اسلام هراسی پرداخته می شود تا کار با رسیدن به فصل ظهور حضرت به پایان می رسد.

نمایش فصل وصل همه روز بیش از سه تا چهار هزار مخاطب را به خود اختصاص می داد.

 

پچپچه های پشت خط نبرد طنزی مانا با آغازی تلخ

یکی از مطرح‌ترین نمایشنامه‌های علیرضا نادری و از ماندگارترین آثار نمایشی دفاع مقدس است.، «پچ‌پچه‌های پشت خط نبرد» است. نمایشی که اولین بار سال ۷۴ در جشنواره تئاتر دانشجویی اجرا شد. وقایع داستان نیز به سال 61 برمی‌گردد و به بازسازی خاطره‌ای از یک دسته پیاده‌نظام در رمضان 61 و دوران آتش‌بس موقت می‌پردازد.

این نمایش در سال 74 به سختی از سوی تندروها پذیرفته می شد و البته در آن سال، در جشنواره دانشجویی اجرا شد اما فردایش انصار حزب الله یک شب جشنواره را تعطیل کردند تا از اجرای چنین آثاری که به حقایق جنگ تحمیلی می پرداخت، جلوگیری شود.

این اثر در سال 80 در جشنواره فجر و سال 81 در تالار قشقایی به کارگردانی علیرضا نادری اجرا شد و مورد استقبال قرار گرفت.

بعد از آن نمایش بارها توسط اشکان خلیل نژاد و محمدرضا ستاری روی صحنه رفت و همچنان مخاطب پسند است.

 

«فصل بهارنارنج» با بازی هنرمندان روشندل جلوه کرد

فصل بهارنارنج را باید از آثار موفق سال 1395در حوزه دفاع مقدس بنامیم. این اثر که نوشته محمود ناظری است و توسط غلامرضا اعرابی و با هنرمندی بازیگران روشندل به روی صحنه می رفت، کار خود را با 6 اجرایی که در روز یکم اسفند ماه 1394در پلاتوی اجرای تئاتر شهر داشت، آغاز کرد. پس از استقبال بی نظیر مخاطبان، نمایش برای بار دوم از 16فروردین تا 17 اردیبهشت 1395، در خانه نمایش اداره تئاتر به روی صحنه رفت.

استقبال از این نمایش باعث شد تا اعرابی برای بار سومین آنرا به پلاتوی اجرای مجموعه تئاتر شهر ببرد و از 10 تا 20 مهرماه یکبار دیگر به اجرا گذارد.

نمایش فصل بهارنارنج مضمونی مرتبط با دفاع مقدس داشت. این اثر داستان دختری به نام گلی را روایت می کرد که برای او خواستگار آمد، اما او در فکر حمید است که در بحبوحه جنگ به سربازی رفته و خبری از او نیست. در حین مراسم نامه‌ای از حمیدبه گلی می‌رسد که در آن حقیقتی بیان می شود و گلی باید تصمیم در این خصوص بگیرد ...

ندا سلیمانی، علی بلبلی، مریم دیهیم‌بخت، حجت‌الله سنگانه، محسن رستمی، بابک محمدزاده، حمیدرضا کیانی‌خواه و شیما شوری در نمایش فصل بهارنارنج ایفای نقش کردند.

 

«شطرنج با ماشین قیامت» نمایشی با بازیگران کانادایی

شطرنج با ماشین قیامت یکی از آثار برگزیده و فاخر دفاع مقدس است که در سال 1384توسط حبیب احمد زاده به رشته تحریر در آمد و در حال حاضر چاپ بیست و دوم را در بازار دارد.

این کتاب که یک اثر فلسفی اجتماعی درباره سه روز از زندگی یک بسیجی هفده‌ ساله در شهری است که توسط عراقی‌ها محاصره شده است و تاکنون به زبان های انگلیسی، روسی، فرانسه، عربی، آلبانیایی، صربی و ... ترجمه شده است.

در سال 2014 شاهین صیادی هنرمند ایرانی الاصل مقیم کانادا نمایشی با اقتباس از این اثر توسط شرکت هنری وان لایت تئاتر با عوامل تماماً کانادایی به روی صحنه برد که در صدر ۱۴ نمایش برتر آن سال کانادا قرار گرفت.

صیادی بعد از آن نمایش را به بخش بین الملل جشنواره فجر آورد و علاوه بر اجرا در این جشنواره، در سه شهر شیراز، آبادان و تهران نیز آن را به روی صحنه بد.

 

برگزاری دهها جشنواره و همایش در حوزه دفاع مقدس

در کنار توجه پژوهش محور متولیان تئاتر دفاع مقدس، برگزاری جشنواره ها و همایش های تئاتر بهعناوین مختلف در طول سال به یکی دیگر از اقدامات ارزشمند بود که تاثیر بسزایی در جذب هنرمندان به این ژانر داشت.

این جشنواره گرچه به دلیل عدم برنامه ریزی مناسب، نداشتن چشم انداز، کمبود بودجه و ... با افت و خیز روبرو بودند و حتی خیلی از آنها سریع آمدند و زود هم از دایره اقدام جدا شدند و گله مندی زیادی ایجاد کردند، با این وجود جشنواره های دفاع مقدس از منظر کمی برترین جشنواره های کشور در طول سال هستند و از منظر کیفی نیز تلاش دارند خود را به استانداردهای لازم برسانند.

 در زیر به برخی از فعال ترین جشنواره های دفاع مقدس اشاره می کنیم:

 

جشنواره سراسری تئاتر مقاومت

جشنواره تئاتر دفاع مقدس که پس از فراز و نشیب های زیاد در دهه هشتاد، دهه 90  خود را با عنوان جدید «جشنواره تئاتر سراسری مقاومت» معرفی کرد، اولین دوره–سیزدهمین دوره پیاپی- را از 28 آبان تا 3آذر 1390 به دبیری حسین پارسایی برگزار کرد.

جشنواره در سال اول، در 7 بخش صحنه‌ای، بین‌الملل، عروسکی، کودک و نوجوان، بازتولید، نمایشنامه‌نویسی، خیابانی و نمایش‌نامه خوانی» برگزار شد و در حدود 700 اثر به دبیرخانه ارسال شد.

بعد از آن مجددا جشنواره به دلیل آتچه همپوشانی با جشنواره تئاتر بسیج عنوان شد، یکسال به تاخیر افتاد تا چهاردهمین جشنواره در سال 92 برگزار گردد.

در این جشنواره که بار دیگر حسین مسافر آستانه سکان آن را بر عهده داشت،540 اثر نمایشی در پنج بخش رقابتی صحنه‌ای، کودک و نوجوان( صحنه‌ای- عروسکی)، خیابانی، نمایشنامه‌نویسی و نمایش‌نامه خوانی و 4 بخش غیررقابتی نمایش‌های خارجی، پایان‌نامه‌های برتر، تولید مشترک و آثار تجربی به دبیرخانه ارسال شد.

از ویژگی‌های قابل‌تأمل این جشنواره، انتخاب دو شهر تبریز و تهران به‌عنوان میزبان بود. بخش کودک و نوجوان(صحنه‌ای و عروسکی) و بخش خیابانی روزهای 11 تا 15 شهریور در تبریز و سایر بخش‌ها هم‌زمان با هفته دفاع مقدس از ابتدای مهرماه در تهران برگزار شدند. ضمن آنکه به‌منظور بهره‌مندی مخاطبان تهرانی از بخش کودک و نوجوان، آثار این بخش به‌صورت غیررقابتی هم‌زمان با سایر آثار برگزیده در تهران نیز به اجرا درآمدند.

از همین سال بود که جشنواره سالانه به دو سالانه تبدیل شد و پانزدهمین دوره خود را از 31 شهریورماه تا هشتم آذرماه 94 در تهران برگزار شد.

در این جشنواره که در بخش صحنه‌ای، کودک، نوجوان، خیابانی، نمایشنامه‌نویسی و رادیو تئاتر برگزار شد، 700 اثر به دبیرخانه ارسال شدند و آثار در طول پنج مرحله در 16 استان کشور اجرای عمومی شدند.

اگرچه انتظارها بر آن بود که شانزدهمین دوره جشنواره مقاومت که قرار بود دوسالانه برگزار شود در سال 96 به اجرا درآید اما شانزدهمین جشنواره به سال 1397 موکول شد.

این جشنواره در سال 99 نیز فراخوان داده و قرار است در آتی به اجرا در آید.

 

جشنواره ملی تئاتر مقاومت فتح خرمشهر

جشنواره ملی تئاتر مقاومت فتح خرمشهر از سال 1377 به همت هنرمندان خرمشهری و با محوریت حماسه فتح خرمشهر و رخدادهای هشت سال دفاع مقدس، شروع به کار کرد.

این جشنواره نیز اگرچه با تاخیرات متعدد روبرو بودیم و حتی از نوزدهیمن دوره (1395) تا بیستیمن دوره 3 سال به طول انجامید، اما می توان از آن به عنوان یکی از جشنواره های موفق این ژانر تئاتری نام برد.

 

جشنواره لاله های سرخ اندیشمک

یکی دیگر از جشنواره های مهم حوزه دفاع مقدش که از اوایل دهه 70 به همت هنرمندان این خطه برگزار شد، لاله های شرخ بود. این جشنواره که با هدف نکوداشت یاد و خاطره شهدای بمباران هوایی 4 آذر 1365 شهرستان اندیمشک –طولانی ترین بمباران هوایی تاریخ در یک شهر- که به عنوان روز مقاومت و پایمردی مردم این شهرستان نامگذاری شده، از سال 1371 شروع شد.

جشنواره های لاله های سرخ پس از مدتی در سطح منطقه ای میزبان هنرمندان شد و علاقه مندان استان های زاگرس نشین کشور شامل اصفهان، ایلام، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، خوزستان ، فارس ، کردستان، کرمانشاه، کهگیلویه و ‏بویر احمد، لرستان، مرکزی و همدان برگزار می شد.

بیست و پنجمین جشنواره ملی تئاتر «لاله‌های سرخ» از ۵ تا ۸ آذر 98 در اندیمشک برگزار می‌شود.

 

جشنواره تئاتر مرصاد

در سال 1386 و همزمان با ایام عملیات غرور آفرین مرصاد، هنرمندان تئاتر استان کرمانشاه به منظور گرامیداشت یاد وخاطره شهدای این عملیات نخستین جشنواره تئاتر استانی مرصاد را در اسلام آباد غرب برگزار کردند.

این جشنواره که با حضور گروههایی از  اسلام آباد غرب،کرمانشاه، هرسین و کنگاور برگزار شد تا سال 89 در سطح استان باقی ماند.

در این سال با تدبیر مسئولان جشنواره مرصاد به صورت منطقه ای و با حضور استان‌های کرمانشاه‏، ایلام، لرستان، کردستان و همدان در استان کرمانشاه شهرستان اسلام‌آباد غرب برگزار گردید.

یازدهمین جشنواره تئاتر مرصاد با هدف حفظ و انتقال مفاهیم حماسه باشکوه مرصاد به همت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمانشاه به مدت پنج روز از 12 مرداد برگزار شد.

در این جشنواره 200 هنرمند در قالب 25 گروه تئاتر خیابانی و صحنه ای از 15 استان کشور حضور داشتند.

 

جشنواره تئاتر بسیج

از دیگر جشنواره های مطرح دهه هفتاد است که از سال 1379  به همت معاونت فرهنگی نیروی مقاومت بسیج و با هدف معرفی حضور هنرمندان و گروههای تئاتری بسیج در عرصه های فرهنگ وهنرجامعه، انتقال وتبادل تجربیات وتعامل سازنده بین هنرمندان و رقابت سالم میان آنها، حفظ انسجام وسازمان دهی هنرمندان بسیجی، تربیت وپرورش هنرمندان کارآمد در راستای تاثیرگذاری بر فرهنگ عمومی جامعه و غنی سازی و استفاده بهینه از اوقات فراغت بسیج برگزار شد.

این جشنواره که نقطه اوج خود را در دهه هشتاد سپری کرد تا سال 89، همه ساله برگزار شد اما در دهه نود با افت و خیز همراه شد.

این جشنواره دوازدهمین دوره را به مدت 4 روز در 26 بهمن ماه سال 95 در بندرعباس برگزار نمود و پس از آن متوقف شد.

 

جشنواره سراسری تئاتر کوتاه خلاق ایثار

جشنواره سراسری تئاتر کوتاه خلاق ایثار از جشنواره های نوظهور دهه 90 است، که با هدف بیان ارزش های والای انسانی، ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و همچنین ارائه تجربه های نو و بروز خلاقیت در حوزه تئاتر از سال 1390در گرگان برگزار شد.

این جشنواره که پس از 5 سال وقفه در 29 بهمن ماه سال 95 دومین دوره خود را برگزار کرد، امسال قرار است سومین مرحله خود را برگزار نماید.

 

 همایش ملی تئاتر خیابانی راهیان نور

نخستین همایش ملی تئاتر خیابانی راهیان نور با هدف رونقبخشی به جریان راهیان نور از 20 اسفندماه 95   تا 10 فروردین 96 در یادمانهای دفاع مقدس استان خوزستان برگزار شد.

این همایش که به همت سازمان امور هنری وسینمایی دفاع مقدس کشور و با مشارکت انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس کشور و اداره کل حفظ آثار ونشر ارزش های دفاع مقدس خوزستان برگزار شد، چهارمین دوره خود را در سال 98 اجرا نمود.

درکنار این جشنواره های که جایگاه خود را در میان هنرمندان علاقه مند به این حوزه حفظ نموده اند، همه ساله جشنواره های متعدی به صورت استانی، منطقه ای و سراسری اجرا می شوند.

از جمله این جشنواره ها می توان به جشنواره ملی تئاتر ایثار، جشنواره منطقه‌ای تئاتر خیابانی شرهانی، جشنواره تئاتر منطقه آزاد اروند، جشنواره نمایش‌نامه نویسی ایثار و ... اشاره کرد.

علاوه بر جشنواره های و همایش های اختصاصی با محوریت دفاع مقدس، در سایر جشنواره ها نیز ردپای محسوسی از تلاش مسئولان حوزه نمایشی کشور در مسیر ارتقای فرهنگ مقاومت در کشور  و آشنایی نسل جوان با 8 سال دفاع مقدس دیده شد.

براساس اطلاعات به دست آمده در عموم جشنواره های مطرح تئاتر کشور از جمله جشنواره بین المللی فجر که به صورت ویژه به این مقوله اشاره داشت، نگاه جامعی به این مقوله شد و آثار مختلفی در این حوزه در معرض دید عموم قرار گرفت.

برگزاری نخستین «جایزه بزرگ سرو» توسط انجمن تئاتر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس آخرین اقدامی است که در مسیر ارتقای کیفی تئاتر دفاع مقدس انجام گرفت. 

 

حرف آخر

آنگونه که بسیاری از کارشناسان و صاحب نظران هنر نمایشی ایران اذعان داشته اند تئاتر دفاع مقدس فراتر از تئاتر مرسوم جنگ و یک ژانر منحصر به فرد است لذا در این برهه زمانی که ایران سکاندار گفتمان مقاومت در جهان محسوب می شود، تئاتر به عنوان یک از اصلی ترین مولفه های فرهنگساز نقش بسزایی در این مسیر می تواند داشته باشد.

خوشبختانه در این 4دهه با همت و تلاش متولیان امر، ارائه طرح ها و ایده های جدید، پرورش و معرفی هنرمندان این حوزه و نیز توسعه زیرساختی فضاهای هنری ویژه، اقدامات موثری در معرفی این ژانر صورت گرفته است. بی شک دهه پنجم تئاتر مقاومت نیاز به نقشه راه جدید و برنامه های مدون کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت دارد تا برپایه آن بتوان نسل جدید که جامعه ای متفاوت از نسل های گذشته است را بهتر با این گفتمان آشنا نمود.

تئاتر دفاع مقدس در دهه پنجم باید بر کیفیت متمرکز شود و با به روی صحنه بردن نمایش های خاص پسند و حتی اپوزیسیون پسند در ترویج گفتمان مقاومت تلاش شد. لازمه این حرکت تحقیق و پژوهش است. ​




مطالب مرتبط

نظرات کاربران