همه بایدها و نبایدهای وبگاه بنیاد اکبر رادی

را‌ه‌اندازی این وبگاه بیش از شش ماه زمان برده که با طراحی، مسئولیت و هدایت بهزاد صدیقی به عنوان مدیر اجرایی و سخنگوی این بنیاد به انجام رسیده است. با وی درباره‌ طرح را‌ه‌اندازی و چگونگی شروع به کار این وبگاه، اهمیت، ضرورت، شکل و محتوا و... آن به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.

از آن‌جا که بیش از ده سال از تأسیس و فعالیت بنیاد اکبر رادی می گذرد، چه‌طور شد که این وبگاه به تازگی راه افتاده؟ اساسا شکل‌گیری و راه‌اندازی وبگاه بنیاد اکبر رادی از چه زمانی و توسط چه کسی در این بنیاد مطرح شد؟
واقعیت این است که زمانی که بنیاد اکبر رادی شروع به کار کرد، ابتدا درگیر مجوزگرفتن آن بودیم. آن‌قدر کارهای مهم و اساسی می بایست انجام می‌شد که اصلن راه‌اندازی وبگاه برای این بنیاد در الویت برنامه‌ها نبود. تقریبن از پنج سال قبل، ایده ایجاد و را‌ه‌اندازی آن را در جلسه‌ی هیئت مدیره‌ی وقت این بنیاد مطرح کردم. همگی بدون استثنا از این موضوع استقبال کردند و ضرورت آن را مهم دانستند. خانم عنقا (همسر استاد اکبر رادی) بیش از بقیه از این موضوع استقبال کردند. بعد از آن به دنبال آن بودیم که بودجه‌ای برای آن تأمین کنیم اما چون این بنیاد، بودجه‌ی ثابت و مشخصی نداشت و هم‌چنان هم ندارد، به دلیل برنامه‌هایی که در طول سال داشتیم و با حداقل بودجه و هزینه‌ها هم برگزار می‌شد، به سادگی این امکان را نداشتیم که به سمت طراحی و راه‌اندازی آن برویم. اما به هر حال پیش از برگزاری نخستین دوره‌ی جشنواره‌ی تئاتر اکبر رادی در سال ۹۷ فکر راه‌اندازی آن جدی‌تر شد که با بودجه و هزینه‌های این جشنواره تأمین شود. اما بودجه‌ی جشنواره آن‌قدر کم بود و آن‌قدر دیر پرداخت شد که این امر به موقع امکان‌پذیر نشد و   برنامه‌ریزی‌ها تغییر کرد. برای همین از زمستان سال گذشته تصمیم گرفتیم که تا زمان شروع برگزاری دوره‌ی دوم این جشنواره این وبگاه طراحی و آماده‌سازی شود. به همین دلیل با چندین طراح فنی وبگاه صحبت کردم و در نهایت به یکی از آن‌ها سفارش دادم. البته بحث تأمین هزینه‌ها به قوت خود باقی بود. پس از پایان برنامه‌نویسی و طراحی فنی آن، بخشی از محتوا و تصاویر آن را در اختیار ویراستار و مسئول این وبگاه قراردادم. در طول بهار امسال نیز هر بخشی که مطالب اولیه‌ آن آماده‌ی بارگذاری می‌‍‌شد به مسئول آن می‌دادم تا آن‌ها را بارگذاری کند. طراح فنی هم باقی‌مانده‌ی امور فنی آن را هم‌زمان با بارگذاری عکس‌ها و مطالب انجام می‌داد. در همین زمان مشکلاتی هم بر سر راه‌مان پیش می‌آمد که شرکت پشتیبان می‌بایستی انجام می‌داد که این مشکلات را این شرکت می‌بایستی حل می‌کرد. در و اقع این مشکل مزید بر علت شد تا این وبگاه چند ماه دیرتر از موعد در دسترس همگان قرار گیرد.
 

اهمیت و ضرروت ایجاد این وبگاه چه‌گونه ارزیابی می‌کنید؟
طبیعی است در دنیای امروز هر مؤسسه‌ و بنیاد و مرکز تخصصی‌ای، نیاز به وبگاه‌ تخصصی خودش را دارد تا بتواند خواسته‌های علاقه‎مندانش را مرتفع کند و اطلاعات و فعالیت کاری خود را در فضای مجازی تخصصی در زمان‌های لازم و به سرعت منتشر کند. از آن‌جایی که بنیاد اکبر رادی هم بی‌نیاز از این ابزار اطلاع‌رسانی نیست و هم می‌بایستی بر اساس اهداف، برنامه‌ها و فعالیت‌هایش مطالب مورد نیاز مخاطبان آثار و اندیشه‌های استاد اکبر رادی را تأمین کند، بنابراین برای بنیاد اهمیت داشت که این وبگاه راه‌اندازی شود. از طرف دیگر خیلی از علاقه‌مندان برای برخی از نیازهای خود با خانم عنقا یا من یا برخی دیگر از دوستان هیئت مدیره تماس می‌گرفتند. برای این که بتوانیم نیازهای این دسته از افراد را هم تأمین کنیم این ضرورت بیش از پیش احساس می‌شد تا این وبگاه زودتر در دسترس علاقه‌مندان قرار گیرد. از طرفی پژوهش‌گرانی که هم درباره‎ی آثار اکبر رادی به انجام پژوهش مشغول هستند، این پایگاه می‌تواند کمک شایانی به آن‌ها بکند. البته این مهم با تکمیل محتوا و مطالب آن در بخش مقالات، نقدها، یادداشت‌ها و گفت‌وگوها می‌تواند بیش‌تر به آن‌ها یاری‌رسان باشد.
 

شناخت شما از محتوا و شکل فنی و بصری آن چه‌قدر و به چه صورت بود؟
  با توجه به شناختی که از محتوا و مطالبی که درباره‌ی آثار این نمایش‌نامه‌نویس منتشر شده، دارم و به عنوان عضو هیئت مدیره نیز اطلاعاتی که از برنامه‌ها و فعالیت‌های این بنیاد دارم، در بخش محتوایی کاملن می‌دانستم این وبگاه به چه محتوایی نیاز دارد. هر چند از مشورت برخی از دوستان هم بی‌بهره نبودم. در بخش فنی و شکل بصری هم اطلاعات عمومی و اولیه‌ آن را داشتم اما  طبعا با چندین طراح هم صحبت کردم که بتوانیم بر اساس حداقل هزینه‌ها وبگاه خوبی را آماده کنیم. می‌دانم با هزینه‌ی مکفی، می‌توانیم به شکل بهتری از آن برسیم اما فعلا با حداقل هزینه به این شکل رسیدیم. قطعن پوسته‌های بهتری می‌توان برای آن طراحی کرد که نیازمند صرف هزینه است.  
بخش‌بندی محتوا و مطالب این وبگاه را بر اساس چه پیش‌نیازهایی تعریف کردید؟
بر اساس آثار استاد اکبر رادی و نمایش‌هایی که از ایشان به روی صحنه رفته بود و نیز بر حسب فعالیت‌ها و برنامه‌هایی که این بنیاد انجام داده یا انجام خواهد داد و هم‌چنین بر حسب نیاز‌های کاربردی مخاطبان و یا پژوهش‌گران این بخش‌بندی و دسته‌بندی صورت گرفت.   فعالیت‌های بنیاد رادی و فعالیت‌های نوشتاری و فرهنگی هنری از استاد رادی در زمان حیات ایشان و آثار به‌جای مانده از ایشان، راهنمای ما برای انجام این تقسیم‌بندی بود که چه‌گونه بخش‌های این وبگاه را دسته‌بندی کنیم. از سوی دیگر مطالعه و بررسی تعداد محدودی از وبگاه‌های تخصصی دیگر نیز در این بخش‌بندی تا اندازه‌ای به ما کمک کرد.
 

فکر می کنید برای تکامل رسیدن وبگاه بنیاد اکبر رادی چه‌قدر می‌بایستی کار شود و چه زمانی می‌توانید به ایده‌آل‌ها نزدیک شوید؟
دست‌یابی به ایده‌آل‌ها در اغلب کارها همیشه سخت و گاه تا اندازه‌ای غیر ممکن بوده. اما معتقدم این وبگاه برای تکمیل و تکامل رسیدنش، نیاز به حداقل یک سال زمان دارد. در بخش فنی و طراحی حداکثر به یک بازه‌ی زمانی دو تا سه ماهه نیاز است تا کار آن به اتمام برسد اما برای تکمیل کردن بخش محتوایی به حداقل شش ماه تا یک سال وقت لازم داریم و از همه مهم‌تر نیاز به چند همکار و مترجم تمام‌وقت و با بودجه‌ی کافی برای پرداخت دستمزدها و نیز انجام یک‌سری کارهای فنی و عکاسی و ... داریم؛ چرا که مطالب زیادی هم در آرشیو فرهنگی خانواده‌ی محترم استاد رادی و نیز بنیاد رادی موجود است و هم مطالب منتشر شده‌ی زیادی در رسانه‌ها یا در پایان‌نامه‌های دانشگاهی دانشکده‌های تئاتری ایران است که البته این نوع مطالب دانشگاهی نیاز به فهرست‌نویسی و جمع‌آوری دارد. اما از طرفی دیگر این وبگاه نیاز به بخش‌هایی نظیر فروشگاه برای خرید کتاب‌ها یا فیلم‌تئاترهای آثار استاد رادی از طریق ایجاد درگاه یا موارد این چنینی دیگر و هم‌چنین بخشِ پخشِ نمایش قطعاتی از اجراهای شاخصی که از آثار رادی صورت گرفته یا بخشِ پخشِ صوتی برای پخش نمایش‌نامه‌های رادیویی، نمایش‌نامه‌خوانی‌های درست و قوی، سخن‌رانی‌ها و گفت‌وگوهای استاد رادی، سخنرانی‌ پژوهش‌گران و هنرمندانی که در سمینارهای رادی‌شناسی سخن گفته‌اند یا افرادی که در محافل فرهنگی غیر از بنیاد رادی سخن‌رانی کرده‌اند، دارد. این وبگاه به بخش‌ دیگری که می تواند بخش آرشیوی آن باشد یا بخش همایش ملی رادی‎‌شناسی یا سمینار رادی‌شناسی و پژوهشی یا بخش آموزشی هم می‌تواند داشته باشد تا از هر نظر پر و پیمان و غنی باشد. بخش انگلیسی یا ترجمه هم می‌تواند به چندین بخش لازم و مهم و کاربردی دیگر تقسیم‌بندی شود.
 

بخش انگلیسی این وبگاه می‌تواند کمک بسیاری در شناساندن شخصیت و آثار اکبر رادی و هم‌‌چنین معرفی جایگاه ادبیات نمایشی ایران به جهان باشد. این بخش یا دو زبانه یا چند زبانه بودن این وبگاه کی به تکمیل و تکامل می‌رسد؟ برای این مهم به چه سخت‌افزارها یا نرم‌افزارهایی نیاز دارید؟  
بخش انگلیسی یا ترجمه بخش مهمی از این وبگاه است که فعلا نحیف و کوچک است. این بخش چنان که اشاره کردم به چندین بخش لازم و مهم و کاربردی دیگر می‌بایستی تقسیم‌بندی شود. فعلا به دلیل نبود بودجه نه تنها برای این بخش بلکه برای سایر بخش‌ها هم کار زیاد دیگری نمی‌توانیم انجام دهیم. به هر حال وبگاه هر مرکز یا نهاد و مؤسسه‌ای برای ادامه‌ی فعالیتش نیاز به یک بودجه‌ی مشخص و صرف هزینه‌هایی دارد. برای فعالیت این بخش نیاز به نیروی انسانی از جمله چند مترجم تمام‌وقت و پاره‌وقت، ویراستار و تایپیست متخصص و مسلط به زبان انگلیسی داریم. هم‌چنین نیاز به منابع مالی و بودجه‌ی درخور است تا این بخش بتواند به صورت دائمی و پویا فعالیتش را به انجام برساند. واقعیت این است تا زمانی که بودجه‌ی مشخص و معینی برای این وبگاه تأمین نشود، نمی‌دانیم این بخش چه زمانی تکمیل می‌شود. به نظرم بخش دولتی و بخش خصوصی می‌بایست به یاری این وبگاه و بنیاد بیایند تا فعالیت‌های آن تداوم داشته باشد و بتواند نیازهای علاقه‌مندان را مرتفع کند. در این خصوص شهرداری‌ها، بانک‌ها، برخی از سازمان‌ها و نهادهای دولتی و وزارت‌خانه‌ها و هم‌چنین برخی از بنگاه‌های اقتصادی بخش خصوصی، کمک‌های خوبی می‌توانند بکنند. قطعن هر چه‌قدر بخش انگلیسی یا زبان‌های پرمخاطب دیگر این وبگاه غنی باشد، استاد اکبر رادی و ادبیات نمایشی ایران و جایگاه این دو را بهتر و سریع‌تر می‌توانیم به جامعه‌ی جهانی معرفی کنیم.
 

این وبگاه چه اهداف و برنامه‌هایی را دنبال می‌کند؟ آیان همان اهداف این بنیاد را مد نظر دارد یا اهداف دیگری را برای فعالیت‌هایش در نظر دارد؟
بر اساس اهداف بنیاد و مؤسسه‌ی اکبر رادی و برنامه‌ها و فعالیت‌های آن، این وبگاه نیز در به انجام رساندن آن‌ها فعال خواهد بود. زنده‌نگه‌داشتن آثار و اندیشه‌های اکبر رادی و پژوهش و مطالعات علمی و دانشگاهی بر روی این آثار، اطلاع‌رسانی فعالیت‌های بنیاد رادی، تقویت آرشیو تصویری از آثار رادی یا آثاری که بر اساس آثار ایشان در هر مدیومی تهیه و تولید شده، ترجمه‌ی آثار استاد رادی و ترجمه‌ی مطالب درباره‌‌ی آثار ایشان از جمله اهداف و  برنامه‌های این وبگاه است تا در نهایت در آینده‌ای نه چندان دور این وبگاه، پایگاهی باشد برای انتشار همه‌ی داده‌ها و اطلاعات درباره‌ی آثار رادی که در ایران یا در کشورهای دیگر، تهیه و تولید شده یا تهیه و تولید خواهد شد.
در برنامه‌ریزی، بخش‌های مطالعاتی و راه‌اندازی وبگاه چه حمایت‌هایی از سایر ارگان‌های فرهنگی دریافت کردید؟ اساسا آیا حمایت شد؟
واقعیت این است که هیچ نهاد یا ارگانی خاصی به این وبگاه کمک مالی یا حتا کمک غیر مالی نکرده ‌است. در سال‌های اخیر در نامه‌ی درخواست به برخی از مدیران دولتی برای تأمین بودجه‌ یا کمک سالانه‌‌ به این بنیاد برای انجام فعالیت‌هایش، هزینه‌های وبگاه هم پیش‌بینی شده بود اما آن بودجه‌ی درخواستی سالانه هرگز پرداخت نشد. اگر نهادهای فرهنگی یا اقتصادی دولتی و حتا غیر دولتی از این طریق مطلع و متوجه راه‌اندازی چنین وبگاهی فرهنگی می‌شوند و صدای ما را می‌شنوند و توانایی ان را دارند که به این پایگاه فرهنگی و هنری کمک کنند، خواهش می‌کنم از کمک یه این وبگاه دریغ نکنند زیرا توجه به استاد اکبر رادی در واقع توجه به فرهنگ و هنر کشور ایران است و این توجه می‌تواند در آینده، به اعتلای ادبیات نمایشی و پژوهش در این حوزه و نهایتن اعتلای تئاتر ایران منجر شود.
 

راه‌اندازی این وبگاه و فعالیت‌هایی از این دست را چه‌قدر در جریان‌سازی فرهنگی در حوزه‌ی تئاتر و به ویژه رشد نمایشنامه‌نویسی مؤثر می‌دانید؟
رسانه‌ها و به خصوص رسانه‌های تخصصی در اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی مخاطبان و عموم مردم و نیز علاقه‌مندان به یک تخصص یا هنر، نقش مهم، تأثیرگذار و قابل توجهی دارند. وبگاه‌ها یا رسانه‌های تخصصی و از این وبگاه‌های تخصصی، علمی و پژوهشی و وبگاه‌های از دست، سهم مهمی بر ایجاد جریان‌سازی‌های فرهنگی هنری دارند به خصوص این‌که این مهم توأم با تحلیل و پژوهش و بررسی همراه باشد. علاوه بر این در اعتلا و ارتقای سطح علمی، آموزشی و پژوهشی ادبیات نمایشی ایران و اساسا تئاتر ایران بسیار تأثیرگذار خواهد بود و در تقویت بنیان‌های ادبیات نمایشی ما مؤثر واقع خواهد شد به شرط این‌که فعالیت‌های چنین پایگاه‌هایی، هدفمند و برنامه‌ریزی‌شده و تعریف‌شده و مستمر باشد.
اساسا چرا در کشور ما بهره‌مندی هنر و هنرمندان از ابزارهای روزآمد و کارآمد این‌قدر با تأخیر اتفاق می‌افتد؟
به چند دلیل این کار با کندی و تأخیر انجام می‌شود. یکی این‌که اساسا تا کنون توجه به فرهنگ و هنر از سوی دستگا‌ه‌ها و نهادهای مهم کشوری جزو الویت‌های‌شان نبوده و  طبعا توجه به ابزارهای مرتبط و پیشرفته برای تأثیرگذاری در حوزه‌ی فرهنگ و هنر هم کم‌تر بوده. دلیل دیگر مربوط به ناآگاهی و کم‌اطلاعی برخی از مراکز و افراد به تأثیرات مهم و سازنده‌ی چنین ابزارهایی است؛ دیگر این‌که کمبود دانش و سواد دیجیتالی برخی از هنرمندان یا حتا مدیران فرهنگی موجب شده تا به این ابزارهای کارآمد کم‌تر توجه شود. از همه مهم‌تر، حتا ممکن این توجهات و آگاهی به این ابزارهای روزآمد و کارآمد هم وجود داشته باشد، اما منابع مالی و بودجه‌ی لازم برای بهره‌گیری یا استفاده‌ی این نوع ابزارها در اختیار مراکز فرهنگی بخش خصوصی نباشد.  
 

و حرف آخر ...؟
از گفت‌‌وگوی شما بسیار سپاس‌گزارم و از این که پایگاه اطلاع‌رسانی و تخصصی ایران‌تئاتر که این فرصت را فراهم کرد که درباره‌ی وبگاه نوپای بنیاد اکبر رادی اطلاع رسانی دقیق‌تری شود و مخاطبان تخصصی تئاتر از فعالیت‌های این وبگاه آگاهی بیش‌تری پیدا کنند، سپاسگزارم. همین‌جا از همه‌ی کسانی که مطالب و عکس‌ها و تصاویر منتشر شده‌ و نشده‌ای درباره‌ی آثار اکبر رادی دارند، می‌خواهم که این نوع مطالب و تصاویر را  به رایانامه این وبگاه ارسال و ایمیل کنند و این‌ که هر کسی در هر مقامی می‌تواند به این وبگاه کمک مالی کند با ما تماس بگیرد.
گفت وگو از رامین فناییان