برگزاری جشنواره در شرایط سخت باعث ایجاد روحیه می‌شود
ضرورت حمایت از اجرای عمومی نمایش‌های مقاومت

مریم منصوری کارگردان مستعد تئاتر با نمایش «آمده بودیم اینجا بمیریم» با محوریت نگاهی زنانه به نقش بانوان در سال‌های دفاع مقدس حضور موفقی را تجربه کرد. مریم منصوری فارغ التحصیل از دانشکده هنرهای زیبا در رشته ادبیات نمایشی است و در دوران دانشجویی نمایش هایی را نظیر «اتاق گریم»و «شب آوازهایش را می‌خواند» را اجرا کرده است.او سال‌ها است که سابقه نویسندگی دارد و آثاری چون نمایشنامه «برف زمین را گرم می‌کند»،مجموعه داستان کوتاه «دو کام حبس» وکتاب« اسب‌ها در پیشانی‌ات می‌دوند» در کارنامه کاریش دیده می‌شود.نمایش های  «آخرین سفر» و «تور عروسی مامان» از جمله کارهای موفق صحنه‌ایی منصوری محسوب می‌شوند. او با نمایش آمده ام اینجا بمیرم جاایزه سوم نمایشنامه نویسی را اکسب کرد و بازی‌های محسن پورشاهی و پرهام روئین  در این جشنواره مورد تقدیر قرار گرفت.با مریم منصوری درباره فعالیت‌های جدید اش و حضور در جشنواره تئاتر مقاومت گفت‌وگویی انجام داده‌ایم.

در دوران کرونایی و در ماه‌های اخیر چه فعالیت‌های تئاتری داشته‌اید؟

تلاش کردم با توجه به اینکه امکان اجرای نمایش وجود ندارد با نوشتن و حضور نمایش «آمده بودیم اینجا بمیریم» در جشنواره بین المللی تئاتر مقاومت فعالیتم تداوم داشته باشد. متن این اثر را خودم نوشته‌ام و سال قبل متن «آمده بودیم اینجا بمیریم»جزو کاندیداهای جشنواره فتح خرمشهر وجشنواره نمایشنامه نویسی هامون بود. در کنارش  متنی را با عنوان «کمی به من دروغ بگو» بر اساس دوشیزه ژولیا اگوست استرینبرگ نوشتم.

در باره فضای نمایش کمی به من دروغ بگو توضیحاتی ارائه کنید؟

کمی به من دروغ بگو را بر اساس متن استریندبرگ و با اضافه کردن بخش‌های جدید به پایان نمایشنامه نوشته‌ام. این متن جزو آثار منتخب مرحله نهایی داوری اولین دوره جایزه امضا به دبیری افروز فروزنده است. نمایشنامه را به سفارش سعید رحمانی نوشت‌هام و دوشیزه ژولیا توسط انتشارات فردای اصفهان و اصغر رستگار به فارسی ترجمه شده است. قرار بود نمایش اسفند ماه سال قبل توسط سعید رحمانی روی صحنه اجرا شود که با شیوع کرونا این اجرا به تعویق افتاد.در اقتباسم ده سال بعد فرجام شخصیت‌های اثراسترینبرگ را نوشتم . دوشیزه ژولیا بعد از ارتباطش با جیم و اینکه او مسئولیت این رابطه را قبول نمی‌کند و البته خوی نوکر مابانه‌اش مقهور فاصله طبقاتی بین خود و ژولیا می‌شود و جیم رابطه‌اش را با ژولیا انکار می‌کند.در اثرم بر خلاف نمایشنامه استرینبرگ ژولیا خودکشی نمی‌کند و محل زیستش را ترک و به امریکا مهاجرت می‌کند و برای او اتفاقاتی رخ می‌دهد و شخصیتش تغییرات زیادی پیدا می‌کند. برای من محوریت نمایشنامه روی دروغ و تبعاتش متمرکز شد.در کنار این مسائل در نوشتن متن نگاهی هم به رمان بلندهای بادگیر و شخصیت مده آ هم داشتم و تلاش کردم برای بهتر و کامل تر شدن متن نمایشنامه مرور و مطالعه کاملی روی تمام آثار استرینبرگ داشته باشم.

مضمون نمایش «آمده بودیم اینجا بمیریم» بر اساس چه موتیف‌هایی شکل گرفته است؟

 داستان نمایش در باره خانواده خرمشهری است که بعد از امضای قعطنامه خاتمه جنگ زودتر از موعود پاکسازی شهر به خرمشهر بازمی‌گردند. زیرا مادر خانواده برای بازگشت بی تابی می‌کند و یکی از پسرانش از فرماندهان آزاد سازی خرمشهر است و بعد ازعملیات آزاد سازی خرمشهر هواپیمایش در حین بازگشت به تهران سقوط می‌کند و جسدی از او پیدا نمی‌شود .دختر و داماد خانواده هم در آن دوران حین خروج از شهر با نیروهای عراقی درگیر و مفقود می‌شوند.بعد از خاتمه جنگ در خرمشهر کلی حرف و حدیث و مسائل مختلف در باب بازگشت مردم به شهر به وجود آمده است.زمان نمایش ما بعد از خاتمه جنگ است و ساختار اجرایی نمایش غیر رئالیستی و شاعرانه است.مهم ترین نکته نمایش یک روایت زنانه از جنگ از طریق نگاه یک مادر خرمشهری به آسیب‌های جنگ است و در کنار این روایت به واکاوی تاریخ یکصد ساله اخیر خرمشهر پرداخته‌ام.

در نمایش با چه بازیگرانی همکاری داشتید؟

ندا گلرنگی،محسن پورشاهی،پریناز لطف اللهی،نازنین نادرپور، مینا شجاعیان و پرهام روئین بازیگران نمایش هستند.

فضای برگزاری جشنواره مقاومت را چگونه دیدید؟

نکته مهم درباره برگزاری جشنواره ،منظم و با برنامه برگزارشدنش بود.در راس تاریخ مقرر اعلام شده در فراخوان جشنواره فیلم اجرای نمایش را از تمام گروه‌ها دریافت شد و در راس موعد مقرر نام آثار راه یافته به جشنواره اعلام شد.از همه مهم تر برای داوران هم با برنامه ریزی درست توانستیم در تماشاخانه سرو اجرای نمایش را انجام بدهیم .جشنواره‌ای که راهگشا است و توانست نقشه راه برگزاری درست و ایمن را به برگزار کنندگان جشنواره تئاتر فجر و عروسکی نشان بدهد.حسن مهم این جشنواره بود که توانست دوباره نور امید را دل بچه های تئاتر با کار کردن روشن کند.بهرحال چون برگزاری جشنواره به صورت انتخاب آثار از روی فیلم بود با آزمون و خطاهایی مواجه بود.زیرا ممکن است فیلم اجرای یک نمایش نتواند تمام ارزش های کار را نشان بدهد.

سطحی کیفی آثار شرکت کننده در جشنواره را چگونه دیدید؟

در سال‌های گذشته آثار ماندگاری از هنرمندانی نظیر حمید رضا آذرنگ ، مهرداد کوروش نیا و علیرضا نادری در جشنواره حضور داشته است.به نظرم برای اثر گذاری بهتر جشنواره باید مسئولین جشنواره از سمت دهی به نوشتن و تولید آثاری یک سویه نگر به جنگ اجتناب کنند تا آثار ماندگار بیشتری در جشنواره حضور داشته باشد.در جشنواره امسال هم چند نمایش موفق دیدیم و کارهای متنوعی به لحاظ سوژه ، بحث‌های زیباشناسانه،نوع نگاه و مضمون در جشنواره حضور داشت.نمایش‌هایی از دوستانی نظیر مرتضی شاه کرم، لیلی عاج، رضا بهرامی و علیرضا معروفی توانستند به جشنواره اعتبار و غنای بیشتری ببخشند و حاوی نگاه متفاوت خالقانشان به جنگ باشند.

آیا امسال جشنواره با استقبال خوب  اهالی تئاتر مواجه شد؟

همینطور است.در حدود25 گروه فقط در بخش صحنه‌ایی متقاضی حضور در جشنواره بودند که در این شرایط سخت فعلی واقعا آمار بسیار خوبی است و در ضمن بیش از 13 نمایش از شهرستان‌ها بود که نشان می داد در شهرستان‌ها هم به جشنواره توجه می‌شود و گروه‌ها از حضور در جشنواره استقبال می کنند.به نظرم در این شرایطی که ماه‌ها است سالن‌های نمایشی به واسطه شیوع کرونا تعطیل هستند و اغلب اهالی تئاتر بیکار وناراحت هستند جشنواره تئاتر مقاومت نشان داد که می‌شود در این شرایط سخت و ناامید کننده کار درست انجام داد و جشنواره با کیفیت و هدفمند برگزار کرد و باعث ایجاد روحیه در بین اهالی تئاتر شد.

شرایط گروه شما برای اجرای نمایش چگونه بود؟

 همه اعضای گروه با یکدیگر همدل بودند. متاسفانه بعد از اتمام تمرینات و ارسال فیلم نمایش برای جشنواره برخی از اعضا گروه به واسطه عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی دچار بیماری کرونا شدند و متاسفانه از این مرحله به بعد نتواستند در کنار گروه باشند .در کنارش  مراحل حضور نمایش در جشنواره مصادف شد با قرنطیه دو هفته‌ای تهران و تعطیلی اغلب مشاغل. بنابراین برای ساخت دکور و سایر وسائل مورد نیاز با مشکل مواجه بودیم.در هر صورت تمام بچه‌های گروه با تلاش بیشتر کمبودها را جبران کردند.

حرف پایانی؟

 امیدوارم با توجه به بازسازی تماشاخانه سرو در سال آینده از اجرای عمومی نمایش‌های شرکت کننده در جشنواره تئاتر مقاومت حمایت لازم انجام شود.بهر حال همه نمایش‌ها ماحصل تمرینات چند ماهه گروه‌های سی – چهل نفره است و حیف است که فقط برای حضور در جشنواره از آن‌ها استفاده شود.

گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی