در حال بارگذاری ...
آکشته در چهارمین کارگاه جشنواره تهران _ مبارک مطرح کرد:

ایستایی، رعایت اِشِل و لیپ سینک، ارکان عروسک گردانی نمایشی است

احمد آکشته در چهارمین کارگاه از سلسله کارگاه های تخصصی هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران _ مبارک، پیرامون بازی عروسک در نمایش تلویزیونی سخن گفت.

 به گزارش ایران تئاتر، چهارمین کارگاه از سلسله کارگاه‌های تخصصی هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران _ مبارک، بعد از ظهر دوشنبه 29 بهمن به مدرسی احمد آکشته؛ عروسک گردان و کارشناس نمایش عروسکی به صورت آنلاین  برگزار شد.

عنوان این کارگاه که همچون سایر کارگاه‌های این دوره از جشنواره، فهیمه میرزاحسینی؛ اجرای آن را به عهده دارد،" بازی دهندگی عروسک برای قاب» نام داشت و طی آن آکشته، مبحث حرکت عروسک در قاب مانیتور و بازی عروسک در تلویزیون را مورد بررسی قرار داد.

مدرس چهارمین کارگاه هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی، نخستین مؤلفه لازم برای بازی دهنده عروسک  در نمایش عروسکی را داشتن بدنی منعطف و راحت عنوان کرد و گفت: در این کارگاه علاوه بر بیان نکاتی پیرامون چگونگی کار با عروسک نمایشی در مقابل دوربین، این نکات را با استفاده از یک عروسک به شیوه‌ای عینی و ملموس نیز عرضه خواهیم کرد.

آکشته تصریح کرد: نکته‌ای که باید آن را بسیار مورد تأکید قرار داد اینکه پیش از به دست گرفتن عروسک، بازی دهنده باید  به این مسئله توجه داشته باشد که حرکات بدن و دست او باید به شکلی باشد که انعکاس آن در کنش‌های عروسک به گونه‌ای بروز یابد که قابل قبول و پذیرش از سوی مخاطب باشد.

وی ادامه داد: از جمله نکات مهمی که باید در این راستا مورد تأکید و توجه قرار داد مسئله ایستایی عروسک است؛ به هر حال عروسک هم مانند یک بازیگر تئاتر بر روی صحنه از یک پوزیشن استاندارد باید برخوردار باشد تا مخاطب طبیعی بودن حضور و حرکات آن را به شکلی کامل قبول کند. این امر متضمن آن است که عروسک گردان از اندامی ورزیده و آماده برخوردار باشد که در حین گرفتن عروسک دچار مشکل نشود تا قامت یک عروسک، خمیده و کج نشود و یا در لحظه اجرا، عروسک از اختیار او خارج نشده و تحت کنترل او باشد.

برای رسیدن به اوج آمادگی عروسک گردانی نیاز به تمرین و ممارست زیادی است

این عروسک گردان گفت: تا ایستایی عروسک در صحنه درست نباشد مجموعه کنش‌های طراحی شده برای آن نیز غیرقابل پذیرش خواهد بود و در نتیجه برای رسیدن به سطحی استاندارد در این زمینه باید تمرین و ممارست زیادی داشته باشیم و به عنوان مثال یکی از دستان خود را در سطح قرار داده و دست دیگر را که قرار است داخل عروسک شود روی آن به حالت ایستا قرار دهیم و معمولاً این تمرین باید را جلوی آینه انجام شود تا خطا و اشتباهات را بتوان به موقع توسط خود عروسک گردان اصلاح کرد.

وی در مورد عروسک گردانی در تلویزیون و کار با مانیتور نیز گفت: مانیتور چشم سوم یک بازی دهنده عروسک است لذا باید به ابعاد و چارچوب کادر آن توجه کرده و وقتی که عروسک را به دست می کند چهار انگشت او در فک بالا و انگشت شست در فک پایین عروسک قرار گیرد؛ رعایت این پوزیشن که در اصل ایستایی عروسک بر روی صحنه محسوب می‌شود؛ آنچنان ابتدایی است که می توان بدون داشتن عروسک نیز با این فرض که طرز قرارگیری دست در داخل عروسک به چه شکلی باشد، آن را بارها و بارها تمرین و امتحان کرد و همانطور که اشاره کردم بهتر است این تمرینات در مقابل آینه برای رفع همه خطاها و اشتباهات صورت گیرد.

آکشته تأکید کرد: نکته دیگری نیز که باید پیرامون این مبحث مورد توجه قرار داد  رعایت اِشِل یا در اصل ابعاد و اندازه عروسک در مقابل دوربین و در مقایسه با کادری است که عروسک در آن تعریف می شود که البته از این منظر میان عروسک صحنه تئاتر و عروسک نمایش تلویزیونی تفاوت‌هایی وجود دارد اما به هر حال ممکن است در هر دوی آنها تعدادی عروسک در ابعاد مختلف کوچک و بزرگ داشته باشیم و لذا لازم و ضروری است نسبت به حفظ ابعاد و اندازه عروسک در زمان حضور آن روی صحنه نهایت دقت را داشته باشیم.

وی افزود: باور غلطی وجود دارد که مثلاً چون عروسکی دارای اندازه کوچکی است لذا باید با بالا بردن دست عروسک گردان ابعاد آن عروسک در نظر مخاطب بیشتر به چشم آید که در اصل این مسئله یک اشتباه فنی است و نباید کاری کرد که دست عروسک گردان در موقع حرکت دادن عروسک جلوی چشمان مخاطب نمایان شود. باز هم تأکید می کنم که اِشِل عروسک باید رعایت شود و نباید آن را نقض کرد تا جایی که حتی ممکن است براساس طراحی کارگردان حرکت و حضور یک عروسک در صحنه بر روی سطح شیب داری باشد اما این امر نباید موجب شود که قوانین مربوط به حفظ اندازه عروسک فراموش شود.

لزوم تطابق میان صدای صداپیشه و حرکت فک عروسک

عروسک گردان مجموعه عروسکی "کلاه قرمزی" نکته مهم دیگری را نیز که باید یک عروسک گردان به ویژه در نمایش عروسکی تلویزیونی مورد توجه قرار دهد را متذکر شد و گفت: این نکته مهم در مورد لیپ سینک عروسک است به ویژه در نمایش تلویزیونی که نماهای درشت از یک عروسک ممکن است در کادر مانیتور نمایان شود و لذا ضروری است تطابقی میان صدای صداپیشه با عروسک صورت گیرد به این معنی که فک که باز و بسته می شود ریتم آن متناسب با تون صدای صداپیشه و سرعت حرف زدن او باشد.

آکشته با تأکید بر اینکه فک عروسک باید متناسب با قدرت دست و پنجه عروسک گردان طراحی و ساخته شود، گفت: معمولاً عروسک ساز با توجه به توانایی و فیزیک و آناتومی عروسک گردان مبادرت به ساخت عروسک می کند اما باید این مسئله را مورد نظر داشت که آمادگی بدنی عروسک گردان و برنامه ای برای تقویت عضلات باید در دستور کار قرار گیرد.

وی ادامه داد: همچنان مبنا بر آمادگی بدنی عروسک گردان است چرا که ممکن است در برخی از صحنه ها با مسیر طولانی حرکت عروسک مواجه باشیم و این امر خود به تمرین و ممارست بیش از پیش عروسک گردان مربوط می‌شود ضمن آنکه عروسک گردان در تمام مدت حرکت عروسک باید از ایستایی و پوزیشن مناسب بدن خود نیز مطمئن باشد.

این کارشناس و مدرس تئاتر عروسکی اظهار داشت: نگاه عروسک و رعایت منطقی این امر از جمله مسائل مهم در عروسک گردانی است و این نکته حائز اهمیت است که رعایت نگاه عروسک در تئاتر با یک نمایش تلویزیونی فرق کوچکی دارد و آن اینکه در تئاتر همه آنچه که رخ می‌دهد باید سیر طبیعی و منطقی خود را طی کند اما در تلویزیون می توان رخ عروسک را به شکلی همانن سه رخ ایستادن بازیگر روی صحنه نمایش تنظیم کرد که در این صورت در کادر تصویر هم چهره عروسک نمایان می شود و هم چنین وانمود می شود که عروسک در مقابل سوژه و شخصیت مقابل خود ایستاده است و در عین حال چشم در چشم او دوخته است.

در حرکت دادن عروسک اجازه نداریم او را روی صحنه سُر بدهیم

آکشته گفت: نکته مهم دیگری که در مورد حرکت و راه رفتن عروسک باید مورد توجه داشت اینکه این حرکت باید اصطلاحاً پله ای باشد و ما اجازه نداریم عروسک را در صحنه نمایش سُر بدهیم؛ حرکت خرچنگی هم ممنوع است به این معنی که عروسک نباید به پهلو راه برود و  در زمان راه رفتن تمام رخ به سمت دوربین و یا تماشاگر باشد و باید گفت که اگر حرکت و راه رفتن عروسک شکل تقطیع شده داشته باشد، شکیل تر است و در اصل ریزه کاری هایی وجود دارد که باید آن را به طور کامل رعایت کنیم.

وی با اشاره به اینکه عروسک گردان باید آنچنان بر روی عروسک تسلط داشته باشد تا در زمینه نشستن و خوابیدن بتواند آن را کنترل کند، گفت: توجه عروسک به صداهای اطرافش نیز از جمله نکات مهمی است که باید به آن توجه کرد، مثلاً فرض کنید که کسی عروسک را صدا بزند و آن خواسته باشد به سمت او برگردد. دو حالت ممکن است این اتفاق بیفتد؛ یکی گردن را چرخانده  و به سمت او توجه کند و در حالت دیگر هم همراه با گردش گردن، بدن را نیز تا حدودی به سمت آن متمایل شود که البته باید  به این مسئله تأکید کنم که خالت دوم طبیعی و منطقی تر است.

تفاوت یک عروسک گردان حرفه ای با یک فرد عادی در بروز خلاقیت اوست

عروسک گردان مجموعه تلویزیونی "پنگول" گفت: به هر حال در مواجهه با یک عروسک حتی یک کودک 5 یا 6 ساله هم ممکن است آن را به شکلی به حرکت درآورد اما نکته حائزاهمیت آن است که باید بهترین و خلاقانه ترین حرکات را در مورد عروسک‌های نمایشی اتخاذ کرد  و به نظر من طراحی حرکات مناسب نیازمند  تسلط کامل عوامل اجرایی به متن نمایشی است و فرق کار یک عروسک گردان حرفه ای با یک فردی که چندان سابقه ای در این امر ندارد در بروز خلاقیت اوست  و اینکه بتواند در لحظه بهترین تصمیم را در مورد حرکات یک عروسک نمایشی بگیرد.

وی در مورد گونه های دیگر عروسک های نمایشی نظیر بن راکو، میله ای، ماروت  و تاپ تیبل گفت: به طور قطع، کار با این عروسک ها از شکل عروسک فکی سخت تر است وبه ویژه در مورد بن راکو عروسک گردانان با پوشیه و لباس سرتاسر مشکی وارد صحنه می شوند، دلیل آن هم این است که برای تماشاگران جلب توجهی صورت نگیرد که البته این مسئله نیز قطعیت ندارد و می توان در مورد هر یک از این قوانین و نقض آنها با توجیهی قانع کننده، دلیل آورد.

آکشته همچنین گفت: عروسک گردانی همانطور که گفته شد با ریزه کاری هایی همراه است و به عنوان مثال در مورد نشستن عروسک بر روی صندلی باید این امر با مکثی پیش از نشستن عروسک همراه باشد تا این کنش واقعی به نظر آید و یا هنگام برخاستن، عروسک جستی به سمت جوی صندلی بزند تا بلند شدنش از روی صندلی به چشم آید.

این گزارش حاکی است در ادامه این کارگاه احمد آکشته به پرسش های برخی از هنرجویان پاسخ گفت و در قالب ارائه تمرینی و با ارتباط تصویری با یکی از هنرجویان، از او خواست تا در مورد شیوه راه رفتن عروسک، اتودی بزند تا او بتواند ایراداتی تمرین این هنرجو را برطرف نماید.

در پایان نیز آکشته گفت: به هر حال ماهیت این کارگاه به شکلی است که باید به شکل حضوری همه این شگردها و ترفندهای عروسک های نمایشی به هنرجو منتقل شود، امری که به واسطه ارتباط آنلاین شاید نتوان آنگونه که بایسته و شایسته است آن را به هنرجو منتقل کرد؛ امید که هر چه زودتر با گذر از دوران شیوع کرونا، در آینده نزدیک و به شکل حضوری کارگاهی آموزشی با خروجی مناسب را شاهد باشیم.




نظرات کاربران