آغاز حرکت به سمت تندیس

سی‌ونهمین جشنواره تئاتر فجر در شکل برگزاری بر بهره‌گیری از بستر فضای مجازی متمرکز است اما در زمان برگزاری جشنواره‌، تنها تعدادی از سالن‌های منتخب و دارای شرایط مناسب برای اجرای آثار، میزبان مخاطبان نمایش های بخش صحنه‌ای خواهند بود. این دوره از جشنواره میزبان بخش های رادیو تئاتر، سرباز انقلاب، خیابانی، صحنه ای رقابتی(مسابقه بزرگ تئاتر فجر) و غیر رقابتی(بخش ویژه)، تله تئاتر و گزارش صحنه ای،‌ دیگرگونه های اجرایی، نمایشنامه نویسی، بدن و حرکت و نمایشگاه عکس و تئاتر است. فرهاد قائمیان، شهرام زرگر و شیوا مسعودی به عنوان اعضای هیات انتخاب نمایش‌های صحنه‌ای سی‌ونهمین جشنواره تئاتر فجر معرفی شدند. در این بخش، این امکان برای هنرمندان آثاری که از اول آبان 1398 تا پایان آبان 1399، در یکی از تالارهای نمایشی کشور(در شهر تهران حداقل ۱۵ اجرا و در استان‌ها حداقل 5 اجرا) اجرا شده بودند، فراهم شد تا در این جشنواره حضور یابند. در این گزارش به معرفی 28 اثری که در بخش صحنه‌ای رقابتی(مسابقه بزرگ تئاتر فجر) می‌پردازیم.

جوادیه(بیست متری)

جوادیه(بیست متری) به نویسندگی کهبد تاراج و کارگردانی رضا بهرامی از تهران از آثار این بخش است. این نمایش مرداد امسال در تالار قشقایی تئاتر شهر به صحنه رفت. در این اثر نمایشی آرش فلاحت پیشه، آیه کیانپور، امیرعدل پرور و هومن بنایی به عنوان بازیگر حضور داشتند. این در حالی است که روح الله زندی فرد(مجری طرح)، رضا خضرایی(طراح نور)، کهبدتاراج(طراح لباس)، محسن نجفی(مدیراجرایی)، بهار خالقی(دستیار کارگردان)، امیرحسین جلالی(مدیر صحنه)،  امیرقالیچی(روابط عمومی)، رضا جاویدی(عکاس)، عرفان پور محمدی(انتخاب موسیقی) و امید علیزاده(طراح پوستر، بروشور و ساخت تیزر) دیگر عوامل اجرایی نمایش را تشکیل می‌دادند. نمایش جوادیه (بیست متری) ازجمله آثاری است که نویسنده، کارگردان و گروه اجرایی کوشیده اند تا در یک بستر نمایشی واکاوی و بررسی از احوالات انسان های مختلف امروز را با تفکرات متفاوت پیش روی مخاطبان قرار دهند. این تئاتر قصه چهارنفر از بچه محل های جوادیه تهران است که در دهه شصت هرکدام زندگی خود را داشته اند. آنها اکنون مرده اند اما به محله خود می آیند و خاطرات محله و زندگی خود را در گذشته روایت می کنند. این اثر نمایشی طی سال های اخیر علاوه بر دریافت جایزه های مختلف از جشنواره تئاترشهر و فستیوال تئاتر هامون در تالار محراب و مجموعه تئاتر هامون نیز روی صحنه رفته است.

اسموکینگ روم

اسموکینگ روم به نویسندگی و کارگردانی سعید زارعی از تهران یکی دیگر از آثار است. این نمایش مرداد و شهریور 99در سالن استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر اجرا شد. در این نمایش امیر امرایی‌نیا، محمدامین افشار، مریم بهمن‌پور، الهه پورسند، سویل جعفری، مهبد جهان‌نوش، فاطمه حسین‌زاده، فرناز حسینمردی، سعید زارعی، مرتضی سالاری، فاطمه صادق، علیرضا صمدزاده، بیتا طالشی و آهو قلندر نیز به‌ عنوان بازیگران نمایش ایفای نقش می‌کردند. همچنین رها جهانشاهی(مجری طرح و مدیر تولید)، امیر قالیچی(روابط عمومی و تبلیغات مجازی)، مریم برادران(مدیر هنری و طراح گرافیک)، سید عماد عامری(مدیر پروژه)، وحید منتظری(مدیر تبلیغات) و پگاه محمودوند(منشی صحنه) در این پروژه حضور داشته‌اند.

بهشت حکیم‌الله

بهشت حکیم‌الله به نویسندگی خسرو امیری و کارگردانی ویدا موسوی از اصفهان یکی دیگر از آثار است. در این نمایش 35 دقیقه‌ای یک بازیگر(ویدا موسوی) و 10 عروسک حضور دارند. در خلاصه داستان نمایش آمده: آیینه دختری افغان، به خاطر فقر مالی، با نامزدش حکیم الله، از مزارشریف به قرچک ایران مهاجرت می‌کنند؛ اما در قرچک با شرایط رضایت بخشی روبه‌رو نمی2شوند. حکیم الله این بار تصمیم می‌گیرد آیینه را از قرچک ایران به سمت ترکیه ببرد. آیینه در میانه راه متوجه می‌شود که اتوبوس ترکیه به سمت سوریه و نیروهای داعش تغییر جهت داده است. بهشت حکیم‌الله در هفدهمین جشنواره تئاتر مقاومت موفق به دریافت تندیس بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر زن، بهترین طراحی لباس و بهترین طراحی نور شد.

پینوکیو

پینوکیو به نویسندگی و کارگردانی اوشان محمودی از تهران از آثار این بخش است. پینوکیو آذر 98 در تالار مولوی با بازی صادق برقعی، علی تاریمی، پارمیدا حسینی، گل آرا غفرانی و نرگس نیک سیرت به صحنه رفت. تهیه‌کننده این اثر نمایشی حمیدرضا زبیر، مشاور کارگردان شهاب محمودی، دستیار کارگردان و برنامه‌ریز نرمین اسماعیل زاده رهبری، منشی صحنه آوا صالحی، طراح صحنه اوشان محمودی، ساخت و اجرای دکور سعید غفاری، طراح‌نور پدرام رضوانی، طراح‌صدا و موسیقی سجاد بهرامی، اجرای گریم مریم مجد، گرافیک آیه فیلی، عکاس سارا ثقفی، ساخت تیزر و موشن شهاب محمودی هستند. این نمایش در بخش طراحی‌صحنه، طراحی‌نور، نویسندگی و کارگردانی کاندید دریافت جایزه جشنواره بیست دوم تئاتر دانشگاهی بوده و در بخش طراحی‌صحنه مورد تقدیر قرار گرفته است. 

نگاهم به دریاست تا کسی را آب نبرد

نگاهم به دریاست تا کسی را آب نبرد به نویسندگی رضا گشتاسب و کارگردانی حسن سبحانی از میناب نیز در این بخش حضور دارد. در خلاصه نمایش آمده: قاسم‌ و عباس درگیر و دار جنگ در جزیره‌ای تک و تنها ایستاده و دارد از دکلی نفتی مراقبت می کند. این که چه طور تنها شده را نمی داند و نمی داند بیش تر باید نگهبان دکل باشد یا مراقب مم سیاه دریا که می‌خواهد آب را بدزدد. اگر آب کم شود معلوم نیست چه بلایی بر سر معصوم(زنش) می آید. زنبوری به نام موک معصوم را نیش زده و باور بر این است که معصوم باید قبل از موک خودش را به آب برساند. عوامل این نمایش فرشاد اسلامی، ابولقاسم احدیان، جعفر قاسمی، داوود رمضان زاده، هما برازنده، شیوا قاسمی،
رومینا احمدی پور و حسن اصیلی(بازیگران)، مهرداد ذاکری، عبدالرضا سهرابی، حسین اصیلی و علی پیل ارام(موسیقی)، حسن سبحانی(طراح صحنه)، فاطیما پشتکوهی(طراح لباس و گریم)، حسین غلامشاهی(طراح نور)، شیرزاد عشقی(نور پرداز)، جعفر قاسمی(دستیار کارگردان)، زهرا میردادی(منشی صحنه)، امیر حسین قوسی(مدیرصحنه)، رضا کرمی زاده(مشاور کارگردان) و یونس دهقانی(طراح بروشور) هستند. حسن سبحانی متولد 52 و فوق دیپلم کارگردانی از دانشگاه فرهنگ و هنر هرمزگان است. 

ناخوانده

ناخوانده به نویسندگی محمود ناظری و کارگردانی افشین محمودی نیز در این بخش حضور دارد. در خلاصه این نمایش 90 دقیقه‌ای آمده: مادر سرزده و ناخوانده برای دیدن دختر دانشجویش به تهران می آید تا او را مجبور کند که به خانه بازگردد، اما فریده قصد بازگشت ندارد. بازیگران این نمایش شمس الآفاق شفیعی، ناهید استواری و مهری منصوری هستند. افشین(علیرضا) محمودی، متولد 1355، کارشناسی کارگردانی سینما و کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی و کارگردان نمایش‌های روایت حکایت، معرکه سپید سرخ سیاه، تبار خون، غزل، غربتی ها، ناخوانده و فیلم سینمایی قلب سفید قاصدک ها است.

پنهان خانه پنج در

پنهان خانه پنج در به نویسندگی حسین کیانی و کارگردانی آرش فلاحت‌پیشه از دیگر آثار این بخش است. این نمایش تیر 99 در تالار مولوی با بازی علیرضا رشیدی، سارافتحی، سارا علاقمند، آیدا نوروزی، مائده شهوازیان، مریم بهشتی، حمید باهوش، علیرضا رشیدی و کوشا ابراهیمی به صحنه رفت. در خلاصه این نمایش آمده: درس اول این بود که نترسید از آنچه با آن می ترسانند، در زمانه‌ای که آگاهی برای زنان جرم محسوب می‌شد عطری جان منزل خود را وقف آموزش و تحصیل زنان کرده که مردان، شوهران، گزمه‌ها و درآخر بیگانگان و مغول‌ها بر آنها وارد می‌شوند و هر بار به ترفندی باید ایشان را مغلوب سازند.

تن‌ها

تن‌ها به نویسندگی و کارگردانی علیرضا معروفی از کرج نیز در این بخش حضور دارد. در خلاصه داستان این نمایش 45 دقیقه‌ای آمده: ۸ نفر اسیر در یک سلولی به ابعاد یک در یک متر در استخبارات عراق. بازیگران این نمایش کیوان احمدی، امیررضا حشمی پور، محمدجواد حشمی پور، امیرارسلان خالویی، محمد نیازی، هادی شیخ الاسلامی، حسین عارف، حامد نساج بخارایی،فردین شاه حسینی و آرمان میرزایی هستند. علیرضا معروفی فعالیت خود را در حوزه تئاتر از سال 89 با کارگردانی نمایش قرمز و دیگران در کرج شروع کرد و زمستان 66 را به عنوان دومین اثرش روی صحنه برد. گندم، تعطیلات، هنوز تموم نشده،عقیم و رقص شب تاب‌ها را هم کارگردانی کرد عقیم را در حوزه هنری و تالار محراب روی صحنه برد و رتبه اول نویسندگی و کارگردانی در بیست و چهارمین جشنواره ملی لاله‌های سرخ اندیمشک را به‌دست آورد. در سال 98 نمایش شکم را نویسندگی و کارگردانی کرد و شهریور همان سال این نمایش را در تالار قشقایی مجموعه تئاترشهر به صحنه برد و جایزه اول نویسندگی و کارگردانی را از نهمین جشنواره استانی البرز دریافت کرد. او در آخرین حضورش با نویسندگی و کارگردانی نمایش تن‌ها در جشنواره تئاتر مقاومت شرکت کرد و در این دوره از جشنواره رتبه نخست کارگردانی را کسب کرد.

سگدو

سگدو به نویسندگی محمد چرمشیر و کارگرددانی عباس غفاری از تهران در میان این 28 اثر حضور دارد. این نمایش آبان سال گذشته در سالن سایه مجموعه تئاتر شهر با بازی آیه کیانپور و زهره رستمی، مرتضی آقاحسینی، سروش طاهری و محمدر ضاصولتی به صحنه رفت. سگدو روایت‌گر کابوس‌های دختری ایرانی است که قصد مهاجرت به یکی از کشورهای اروپایی را دارد. دیگر عوامل این نمایش نازنین سهامی زاده(مشاور کارگردان)، منوچهرشجاع(طراح صحنه)، سارا اسکندری(طراح گریم)، یحیی پاکدل(طراح پوستر وبروشور) و مهدی آشنا(عکس) بودند.

سه‌شنبه‌های لعنتی

سه شنبه‌های لعنتی به نویسندگی و کارگردانی محمدمهدی خاتمی از تهران نیز در این بخش حضور دارد. این نمایش مرداد امسال در تالار سایه مجموعه تئاتر شهر با بازی مانلی حسین پور، سروش طاهری، شهرام مسعودی، اتابک نادری و نسرین نکیسا به صحنه رفت. آوینا کاویانی(سرمایه گذار)، سینا ییلاق بیگی(طراح صحنه و لباس)، رضا خضرایی(طراح نور)، حمیدرضا قاسمی(طراح گریم)، مهدی دوایی(طراح پوستر و بروشور)، میلاد حاجی‌زاده(دستیار کارگردان و برنامه ریز)، ماندانا قربانی(منشی صحنه)، امیرحسین خاتمی(مدیر صحنه)، امیر قالیچی(مدیر تبلیغات و روابط عمومی)، محمد و امین هادی(عکاس و ساخت تیزر) و سروش طاهری(مجری طرح) عوامل اجرایی نمایش سه شنبه‌های لعنتی بودند. در خلاصه این نمایش آمده: روایت فروپاشی یک خانواده محترم.

کمدی زا

کمدی زا به نویسندگی و کارگردانی کاوه مهدوی از شهریار از دیگر آثار این بخش است. در خلاصه این نمایش 70 دقیقه‌ای آمده: گرانی شیر در دوران شاهی از قاجار باعث می‌شود عده‌ای به فکر دزدی از بازار بیفتند. این مردها وقتی اجناس را زیر شکم قرار می‌دهند همسران آنها گمان می‌کنند که مردشان باردار شده‌اند. بازیگران این نمایش پریسا محسنی، نگارغفاری، امیر محمد اسماعیل زاده، عرشیا کرمی، نیلوفر مظفری، آیسان حدادی، رقیه عطاالهی، پوریا معصومی، امیرعلی اسماعیلی، نازنین ادیب، فائزه هذری و زهرا حسین زاده هستند.

نسخ

نسخ به نویسندگی امید غفاری و کارگردانی امیرحسین غفاری از تهران نیز در میان آثار این بخش دیده می‌شود. در خلاصه این نمایش 55 دقیقه‌ای که در دهمین جشنواره تئاتر دانشجویی سوره و تئاتر هامون به صحنه رفته است؛ آمده: داستان درباره خانواده‌ای است که موش خانگی‌شان مرده و در تدارک مراسمی برای او هستند. بازیگران نسخ حمیدرضا بداغی، آوا شریفی، بردیا رحیمی، مریم نجار ،صادق مرادی و سارا رستم هستند. 

اپیدمی

اپیدمی به نویسندگی علیرضا امیدی و کارگردانی رضا پورتراب‌زاده از گرگان نیز در این بخش حضور دارد. در خلاصه داستان این نمایش 130 دقیقه‌ای آمده: اپیدمی داستان شهریست کوچک به نام نوورسیتی که با اختراع یک جوان دگرگون می‌شود. جوانی که ماده‌ای را اختراع می‌کند که از دروغگویی جلوگیری می‌کند اما مردم و مسئولان شهر این موضوع را بر نمی تابند. عوامل این نمایش رشید نصیری، داوود سعیدی، مهدی صفرپور، مهدی کاویان، حمیدرضا میرزایی، علیرضا امیدی، مجید عراقی، نیکتا فکاری، طاها فرزبود، اعظم پورجوادیان، بهرخ آقایان، محمدحسین شمس و هومن صالحی(بازیگران)، هومان عنبرانیان، زهرا محمد نیا، آسا خلیقی، سحر خسروی، رعنا زیادلو، فائزه نوآبادی، حسین جهان افروز، مارال روشنیان، شقایق شهری، محسن قربانی، مبینا آذریون، رضا حاجی حسینی، کامیار آداک، معید مرگان پور، نغمه گیلانی، فاطمه تازیکه، مبینا زحمتکش، منا مقصودلو نژاد، روژان کرد، مصطفی افتخاری، مهدیه محمدی، حسین حدادی راد و محمدرضا زاهدی(بازیگران فرم)، کامیار عبداللهی، نیکیار کشمیری و بیژن فرد(نوازندگان)، رضا پورتراب زاده(طراح صحنه، نور  و لباس)، رضا نازویی(طراحی، ساخت دکور و مدیر صحنه)، فائزه نوآبادی(دستیار کارگردان)، مهدیه محمدی(منشی صحنه)، محسن قربانی و مصطفی افتخاری(دستیاران دوم کارگردان)، حسین حدادی راد و محمدرضا زاهدی(دستیاران اجرایی)، امیر کاوش(طراح گریم)، پورنیک کاوش(دستیار گریم)، محمدعلی شریعتی(اجرای نور)، رحمان هزارجریبی(مدیر هماهنگی و سرپرست گروه فنی)، مسعود قریشی(ساخت مدل سه بعدی، انیمیشن و اجرای ویدئو)، حسین حضوری(مدیر تصویربرداری و تدوین) و کامیار آداک(مسئول روابط عمومی و هماهنگی) هستند. رضا پورتراب‌زاده متولد 68 و دانشجوی کارشناسی ارشد بازیگری در دانشگاه تربیت مدرس تهران است. از آثار اومی‌توان به آلیس در سرزمین عجایب، جایی که آب از خاکش پاین نمی رود، هر اندازه دروغ همان اندازه راست، کبیر 2018، این دست های یک مترسک نیست، پرفرمنس سمفونی صلح، خرگوش و روباه، پیله های خیس، کلاه چوپان گم شده، غریبه‌ای از دریا، ترس و نکبت، تورنج، اپیدمی، لسانجلس و عاشقانه اشاره کرد.

چاقوی دم کرده شب 

چاقوی دم‌کرده شب به نویسندگی رضا گشتاسب(بر اساس داستان طعمه نوشته محمد کشاورز) و کارگردانی جلیل امیری از کرمان یکی از 28 اثر این بخش است. در خلاصه داستان این نمایش 45 دقیقه‌ای آمده: برف همه راه های ارتباطی شهری کوچک را با دنیا قطع کرده است , اکنون کسی باید در این قحطی کاری کند. عوامل این نمایش رضا شریفی، زهرا جمشیدی، فاطمه حمیدی، مجتبی احسان فر، مینا ابراهیمی، آوا عامری، وانیا مژدهی، دانیال بهجت، آرین پورطاهری، آریوسام امیری، علی عسگری و الهه گیلی(بازیگران) و امید حسینی، رضا شیخ زاده و علیرضا صباغ(نوازندگان) هستند. جلیل امیری متولد 53 است. از آثار او می‌توان به رد پر پروانه ای از آن سر دنیا، دو به دل، داراب سالار زاده ای از شاهکوه، اگر موریانه ها بخندند، کمدی روزگاری جنوب شرق، کمدی شایعات، کمدی دختر یانکی، قاصدک و هزاره غزال اشاره کرد.

روییدن

روییدن به نویسندگی و کارگردانی شعیب مکتب‌داری از سنندج از دیگر آثار این بخش است. در خلاصه این نمایش 60 دقیقه‌ای آمده: مادر نوید که شوهرش -پدر سارا- را یک ماه پیش از دست داده است چند روزی‌ست بچه‌ای عجیب به دنیا آورده که هیچ چیزش به انسان نمی‌ماند؛ و مادر نیز هرروز چیزهایی از بدنش می‌روید که گویی هرروز بیشتر شبیه نوزاد عجیب‌الخلقه‌اش می‌شود. نوید و سارا تصمیم می‌گیرند خودشان از پس این مشکل بر بیایند ولی... بازیگران این نمایش پریسا قلی‌پور و سهند تورانی هستند. شعیب مکتب‌داری متولد 68، کارشناسی ارتباط تصویری از دانشگاه شهید رجایی تهران و کارشناسی ارشد ارتباط تصویری در دانشگاه سوره تهران است. 

کمین ژاله

کمین ژاله به نویسندگی و کارگردانی حامد مکملی و بازی مرتضی نجفی، حامد مکملی، امیر امیدی راد، حسن یاوری و امیرمحمد خوشنواز از قزوین نیز در این بخش حضور دارد. کمین ژاله شاید به فلسفه جبر می پردازد و به جایگاه اختیار. اینکه آدم ها در طول دوران زندگی خود تا چه اندازه میان این دو، رها، سرگردان و گرفتارند و تا کجا می توانند با این سرنوشتِ محتوم و یا حتی محتمل خود ستیز کرده و کنار بیایند و نقشِ برنامه ریزان و قانونگذاران در کاستن یا افزودنِ این رنجِ سرگردانی چیست. نمایش کمین ژاله روایت چهار سرباز است که هر کدام بنا به دلایلی شب عملیات، قصد بازگشت می کنند. آن‌ها در راه بازگشت گرفتار میدانِ مینِ شده و برای گریز از نیروهای دشمن، سراسیمه وارد کمین گاهی می شوند که سرگروهبانی در آن نگهبانی می دهد که انگار مدت هاست درخواست نیروی کمکی کرده ولی تقاضایش هنوز انجام نشده است. سرگروهبان، سربازها را مجبور به ماندن و نگهبانی از ژاله می کند. در هنگام نگهبانی یکی از سربازها که گویی هنگام پست خوابیده، دشمن به ژاله می رسد. حامد مکملی متولد سال 1360 خورشیدی در شهر قزوین، کارشناس ارشد مهندسی سازه و دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات است. 

از دیگر آثار پذیرفته شده در این بخش می توان به نمایش اتول سورون به نویسندگی باقر سروش و کارگردانی شهروز دل افکار از تهران، خواهرم منم ایسمنه به نویسندگی احمد ندافی و کارگردانی سعید یوسفی و علیرضا زارع از یزد، هار یا مردی که به هنگامه تولد هر دو دستش پر از خون بود به نویسندگی و کارگردانی افشین زمانی از تهران، بیداری به وقت خون به نویسندگی و کارگردانی احسان جانمی از اصفهان، آژاکس به نویسندگی حمیدرضا نعیمی و کارگردانی فاتح بادپروا از مریوان، بین یه عالمه ماهی به نویسندگی و کارگردانی امیر دلفانی از تهران، یک کاست لته به نویسندگی هادی زرقانی و کارگردانی محمد اکبری از سبزوار، باب بارا به نویسندگی و کارگردانی نیما ایمان‌زاده از سنندج، ریبوت به نویسندگی و کارگردانی امیرحسین آژیر ارشد از مشهد، راشومون به نویسندگی عبدالخالق مصدق و کارگردانی رسول اونق از گرگان، راشومون به نویسندگی و کارگردانی احسان عبدالملکی دارایی از رشت و آبگوشت زهرماری به نویسندگی آرش آبسالان و کارگردانی حسین اسدی از خارک اشاره کرد.

سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر به دبیری حسین مسافر آستانه 11 تا 21 بهمن 99 برگزار می‌شود.