بازخوانی متفاوت از یک قهرمان ملی

در مورد چگونگی شکل‌گیری این نمایش و اینکه چرا در میان شهدای دوران دفاع مقدس به سراغ این شهید بزرگوار برای تولید نمایش رفتید، توضیح بفرمایید؟

نمایش«برونسی» محصول پروژه‌ای تحت عنوان «قلم روشن» است که به سفارش مرکز هنرهای نمایشی در مورد شهدای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس صورت گرفت. در قالب این پروژه قرار بر این شد تا چند پرتره در مورد شهدای گرانقدر تولید شود  و زمانی که اسامی شهدای بزرگوار اعلام شد، شهید برونسی بیش از باقی شهدا، توجه مرا به خود جلب کرد چرا که به نسبت سایر اسامی، شهید برونسی برای من غریب‌تر بود. لذا کنجکاوی  در مورد مطالعه و پژوهش در مورد زندگی این شهید موجب شد که من ایشان را برای نگارش نمایشنامه انتخاب کنم. تحقیقات فردی زیادی در مورد زندگی و دوران حضور ایشان در دوران دفاع مقدس کردم که منتهی به نگارش این نمایشنامه شد و از آنجایی که دغدغه کار کردن در حوزه تئاتر انقلاب و دفاع مقدس نیز دارم در فاصله کوتاهی تمرینات این نمایش آغاز شد تا اینکه این نمایش آماده اجرا شد.

 

پیش از این به طور مشخص اجرای نمایشی با موضوع شهید برونسی تحت عنوان" آشنای غریب" به کارگردانی علی شادکام را شاهد بودیم، شما به عنوان کارگردان تا چند اندازه تلاش کردید که نگاه و منظر متفاوتی پیرامون زندگی این شهید داشته باشید؟

بله، من در جریان تمام تلاش‌های صورت گرفته و تولیدات نمایشی با موضوع شهید برونسی و به ویژه نمایشی که شما به آن اشاره کردید هستم اما به جرئت می‌توانم بگویم از هیچ کدام از آن‌ها تأثیر نگرفتم. باید به این نکته اشاره کنم که اغلب آثاری که به شخصیت شهدا می‌پردازند معمولاً نگاهی گذرا و سطحی به سوژه دارند؛ منظور نگاه و منظری است که معمولاً مخاطبان بارها با آن مواجه بوده و برایشان آشناست. در مورد شهید برونسی نیز چندین کتاب نوشته شده است و  اغلب با ابعاد شخصیت ایشان به ویژه در مدت حضورشان در صحنه دفاع مقدس آشنا هستند و من با توجه به این مسئله سعی کردم به ابعاد ناشناخته‌تری از زندگی شهید برونسی بپردازم و آن را سوژه قرار دهم. روایت این نمایش در چهار برهه زمانی تعریف می‌شود؛ یکی دوران خدمت سربازی ایشان، دیگری ماجرای ازدواج و زندگی روستایی این شهید بزرگوار و در ادامه زندگی ایشان در شهر و به دنبال آن حضورش در عرصه دفاع مقدس و جبهه‌های جنگ که تصور می‌کنم این چهار برهه از جنبه‌های دراماتیک بیشتری برای پرداختن برخوردار باشند.

 

به نظر شما آسیبی که تئاتر با موضوع دفاع مقدس و فرهنگ مقاومت دچار آن است چیست؟

نگاه سطحی و اغلب شعاری، آسیب جدی این حوزه است و موجب شده است که مخاطب عام نسبت به این گونه آثار گارد خاصی داشته باشد. به نظر من باید تمهیداتی در بحث فنی و روایت نمایشی از سوی نویسنده، کارگردان و عوامل اجرایی یک نمایش صورت گیرد که فارغ از موضوعی که آن نمایش قصد پرداختن به آن را دارد، درامی در آن شکل گرفته و کشش و رغبتی برای مخاطب برای دنبال کردن قصه آن به وجود آید. تلاش من در این نمایش اتفاقاً بر همین اصل است که مخاطب را با روایتی جذاب از فراز و فرودهای زندگی یک رزمنده دوران دفاع مقدس آشنا کنم.

 

این نمایش از جمله آثار نمایشی است که پس از تعطیلی مدت‌دار سالن‌های نمایش پس از شیوع کرونا، اجرای زنده و با حضور تماشاگر البته با رعایت تمام پروتکل‌های بهداشتی را تجربه می‌کند. اظهار نظر شما در مورد این نوع مواجهه تماشاگر با تئاتر چیست و آیا به اجرای آنلاین اعتقادی دارید؟

تئاتر هنری است که به نَفَس تماشاگر بستگی دارد و وقتی می شود نمایشی با حضور فیزیکی تماشاگر در سالن نمایشی را به روی صحنه برد چه لزومی به اجرای آنلاین است؟ بله، اعتقاد دارم که اجرای آنلاین هم تمهید خوبی است و یکی از فواید آن این است که تعداد بیشتری مخاطب از هر کجا که اراده کنند می‌توانند به تماشای نمایش بنشینند اما شخصاً ترجیح می دهم در مواجهه مستقیم با مخاطب، نمایش اجرا کنم حتی اگر سالن با 50 درصد و یا یک سوم ظرفیت رسمی آن میزبان حضور مخاطبان باشد، چرا که تصور می‌کنم رخ در رخ شدن با مخاطب و انرژی که عوامل از آن‌ها  می‌گیرند، تأثیر عمیقی در کیفیت اجرای یک اثر نمایشی دارد.

 

با توجه به اینکه شما تئاتر را از شهرستان آغاز کرده‌اید راه اندازی تلویزیون تئاتر ایران که امکان تماشای تمام آثار حاضر در جشنواره را برای علاقمندان و اهالی تئاتر مناطق دور از پایتخت  فراهم کرده چه تاثیری روی هنرمندان جوان این مناطق  دارد؟

 من فکر می‌کنم این رویداد می‌تواند نقطه عطفی باشد، چراکه برای هنرمندان و علاقمندان به تئاتر، تماشای همه آثار حاضر در جشنواره رویدادی بی‌نظیر است. برای شهرستان‌ها البته شرایط سخت تر است به دلیل مسافت و اسکان ولی حتی برای ساکنین تهران هم با شرایط موجود امکان تماشای همه آثار به صورت حضوری وجود ندارد. پس اگر این تلویزیون امکان تماشای تمام آثار را ایجاد می‌کند، اقدامی ماندگار و تاثیرگذار است. همچنین به نظرم این رویداد می‌تواند سطح سلیقه مخاطبان را هم ارتقا ببخشد.

 

این تلویزیون تئاتر برای گروه های نمایشی چه دستاوردی خواهد داشت؟

بی‌شک فرصت بیشتر دیده‌شدن را برای گروه‌ها فراهم می‌کند و این اتفاق خوبی است. هرچند هیچ چیزی نمی‌تواند با لذت حضور تماشاگر در اجرا برابری کند اما  اینکه تعداد بی‌شماری تماشاگر از سراسر دنیا بتوانند اثر را تماشا کنند خیلی خوشایند است و برای دیده شدن و شناخته شدن گروه و پیدا کردن مخاطب بیشتر تاثیر دارد. از طرفی وقتی گروه بداند ممکن است از سراسر دنیا رصد شود، تلاش می‌کند به روز باشد و کیفیت اثرش را همیشه بالا نگه‌دارد.