باید به نمایش خیابانی با پشتوانه نمایش‌های ایرانی پرداخته شود

به گزارش ایران تئاتر در ابتدای مراسم رونمایی از کتاب «نمایش خیابانی در ایران و تئاترهای خیابانی در جهان»  که به همت بنیاد رودکی منتشر شده مرتضی وکیلیان پیشکسوت تئاتر خیابانی در سخنانی گفت: در سال‌های 1375 و 1376، دو هزار نمایش خیابانی در سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران به همت محمود فرهنگ اجرا شد. در آن زمان بسیاری از نمایش خیابانی بی‌اطلاع بودند و بر این اساس طی اجرای نمایشی من را به کلانتری بردند و بازداشت کردند و در نهایت که آزاد شدم، محمود فرهنگ نامه‌ای به نیروهای انتظامی نوشت و توضیحاتی درباره نمایش خیابانی داد اما در اجرایی دیگر مجدد این اتفاق افتاد اما در آخر با توضیحاتی مساله حل شد. منظور از این صحبت‌ها این است که امروز پلیس حامی نمایش‌های خیابانی شده و آن هم به یک دلیل که مرد بزرگی به نام محمود فرهنگ این نهال را کاشت هر چند که امروز به مدیریت تئاتر خیابانی اعتراض دارم.
در ادامه خانم دکتر اکبری مجری مراسم و ویراستار کتاب «نمایش خیابانی در ایران و تئاترهای خیابانی در جهان» درباره پیدایش تئاتر خیابانی در اروپا و سپس ایران توضیح داد و درباره فصول این کتاب مباحث کلی را ارائه کرد.

این کتاب بهره‌مند از الگوی ایرانی و اسلامی است
سپس دکترمهدی کاموس، پژوهشگر و نویسنده طی سخنانی گفت: در تاریخ، پیدایش انواع اجراهای خیابانی در دنیا عللی داشته است. شاید فلسفه پیدایش نمایش خابانی در ایران را باید در «جوانی» جست‌وجو کرد. زمانی که محمود فرهنگ مدیریت نمایش خیابانی را پذیرفت آنچه به فضای فرهنگی دهه هفتاد فشار می‌آورد، عنصر جوانی بود. جوانانی مثل برزو ارجمند و جواد عزتی و دیگران در آن دوران به دنبال اجرا و ارتباط بودند و کانون نمایش خیابانی این فرصت را برایشان ایجاد کرد.
او در ادامه افزود: کتاب «نمایش خیابانی در ایران و تئاترهای خیابانی در جهان» بیست و یک فصل دارد که به تحلیل تاریخ نمایش خیابانی ایران و جهان می‌پردازد و به نظر من این کتاب نگاه شبکه ای دارد و در آن به نمایش خیابانی به عنوان یک گونه نمایشی نگاه شده است چراکه هنر تعزیه، نقالی، معرکه‌گیری و ... در نمایش خیابانی وجود دارد. دومین ویژگی این اثر تجربه‌نگاری در این حوزه است. نکته دیگر این است که فلسفه نمایش خیابانی در این کتاب بهره‌مند از الگوی ایرانی و اسلامی است. تلاش نویسنده این است که بگوید تئاتر خیابانی از نمایش خیابانی مجزاست. در مجموع این دانشنامه محصول تجربه‌نگاری و تبدیل دانش ذهنی آقای فرهنگ به دانش عینی است و باید قدر این همت را دانست. انتشار این کتاب نشان‌دهنده یک جنبش در تئاتر ایران است که ما کمتر حرکتی را چنین پیوسته در تئاتر سراغ داریم.

نمایش‌های خیابانی همواره مورد بی‌مهری قرار می‌گرفت
در ادامه این مراسم محمود فرهنگ ضمن تشکر از بنیاد فرهنگی رودکی به منظور انتشار این کتاب، گفت: از محمد لارتی سپاسگزارم که مرا به کارگاهی دعوت کرد و آن کارگاه انگیزه جدی شد به منظور نگارش کتاب «نمایش خیابانی در ایران و تئاترهای خیابانی در جهان».
او در ادامه خاطراتی از سال‌های ابتدایی که نمایش خیابانی را آغاز کرد تعریف کرد و عنوان کرد: یکی از دلایلی که سعی کردم کانون نمایش خیابانی را تأسیس کنم این بود که نمایش‌های خیابانی به دلیل سایه‌ای که ادبیات نمایشی جهان بر آن انداخته بود، همواره مورد بی‌مهری قرار می‌گرفت. از این رو احساس کردم باید به نمایش خیابانی با پشتوانه نمایش‌های ایرانی پرداخته شود. سپس نیز باید گونه‌های نمایش‌های آیینی که مملو از عناصر بصری است را موردتوجه قرار دهیم که خوشبختانه این اتفاق افتاد.
فرهنگ همچنین افزود: در دهه‌های شصت و هفتاد بضاعتی در پاسخگویی به هنرمندان تئاتر نداشتیم و همیشه مشکل تماشاگر تئاتر داشتیم. برخی فکر می‌کردند محمود فرهنگ می‌خواهد در سالن‌های نمایش را ببندد و نمایش خیابانی اجرا کند و من می‌گفتم من می‌خواهم از طریق نمایش خیابانی مردم را به سالن‌های نمایشی بیاورم.
 او در ادامه به مرارت‌هایی که بر هنرمندان تئاتر خیابانی گذشت تا این هنر شناخته شود، اشاره کرد و یادآور شد: در این کتاب تلاش کردم بگویم فرق نمایش خیابانی و تئاتر خیابانی چیست. نمایش خیابانی متعلق به کشور ماست و هیچ الگویی از دیگر کشورهای خارجی نداشته است. در کتاب «نمایش خیابانی در ایران و تئاترهای خیابانی در جهان» صد و پنجاه نمایش از دهه هفتاد تا امروز تحلیل شده و در پروسه دو ساله‌ای، دویست و پنجاه عکس برای این کتاب تهیه شده است. نظرات پژوهشگران داخلی و خارجی درباره نمایش ایرانی در این کتاب آمده است.

تقدیر بنیاد شهید از محمود فرهنگ
اهدای لوح تقدیر به محمود فرهنگ از سوی بنیاد شهید و اجرای نقالی توسط مرشد ابوالفضل ورمزیار از دیگر بخش‌های این مراسم بود.
در حاشیه این مراسم با اهداء لوحی توسط محمد لارتی از سوی سید مرتضی حسینی مدیرکل امور هنری بنیاد شهید از محمود فرهنگ تقدیر شد. در متن لوح آمده است: احتراما نظر به خدمات بی شائبه جنابعالی در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت با تقدیم این لوح همکاری مشارکت ثمربخش‌تان را گرامی داشته و آرزوی توفیقات روزافزون در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت برایتان از خداوند بزرگ مسئلت دارم. امید است گام های متعهدانه شما در تمامی عرصه ها و فعالیت های فرهنگی و هنری به ویژه در نهادینه کردن فرهنگ ایثار و شهادت همواره استوار و راسخ باشد.
در پایان این مراسم که با حضور قادر آشنا مدیرکل هنرهای نمایشی، مهدی افضلی مدیر عامل بنیاد رودکی، نیکنام حسینی‌پور مدیرعامل موسسه هنرمندان پیشکسوت، کورش زارعی مدیر مرکزهنرهای نمایش حوزه هنری ، محمد لارتی رئیس اداره هنرهای نمایشی بنیاد شهید، سیدعباس عظیمی رییس مجموعه فرهنگی هنری برج آزادی، مریم معترف، مهدی کاموس، یدالله وفاداری، احمد جولای، فضل الله ایرجی و از جمعی از مدیران و هنرمندانی برگزار شد از کتاب رونمایی شد.