5 متن برگزیده و 3 متن تقدیری معرفی شدند

این مراسم شامگاه جمعه 31 اردیبهشت 1400 در برنامه اینستاگرامی رادیو نوفل برگزار شد و طی این برنامه علی جعفری با کامران فریدی، دبیر اجرایی جایزه، منوچهر اکبرلو و امید طاهری داوران نخستین دوره وارد گفتگوی حضوری دربارۀ چند و چون برگزاری این جایزه شد و در ادامه نیز او توانست حسین پاکدل، یکی دیگر از داوران و سپس بهنام زنگی، مدیر انتشارات فرهنگی، ادبی و هنری مهر نوروز و دبیر هنری جایزه را روی خط بیاورد و از آنان نیز درباره نحوه برگزاری و اهداف جایزه بپرسد. همچنین رضا آشفته منتقد و نمایشنامه نویس به عنوان مهمان دعوت به گفتگو شد تا از منظر او نیز درباره تئاتر مردمی گپی زده شود.

در پایان نیز، منوچهر اکبرلو به عنوان نماینده هیات داوران بیانیه نخستین دوره جایزه نمایشنامه های تئاتر مردمی را خواند و سرآخر نیز نام برگزیدگان و تقدیرشدگان را معرفی کرد. 5 برگزیده و 3 تقدیر شده نامبرده شد که قرار است ضمن چاپ آثار برگزیده در انتشارات نوروز جوایز فرهنگی از این انتشارات دریافت کنند و همچنین قرار است که یک بنیاد خیریه و مرکز هنرهای نمایشی جوایز نقدی نیز برای این برگزیدگان و تقدیر شدگان در نظر گیرند.

با آنکه داوران و منتقد مهمان تعریف های متفاوتی از تئاتر مردمی را ارائه کردند اما همگی متفق القول بر تئاتری که بتواند مخاطبان بیشتری از اقشار مختلف جامعه را به تالارهای نمایش بکشاند، به عنوان یک مشخصۀ مشترک نام بردند.

به دلیل آنکه صفحۀ اینستاگرام علیرضا کوشک جلالی هک شده بود، دبیر جایزه نمایشنامه مردمی که در شهر کلن آلمان زندگی می کند، نتوانست از برخط اینستاگرام با این برنامه ارتباط بگیرد و درباره نخستین دوره صحبت کند اما منوچهر اکبرلو به نمایندگی از او و هیات داوران به خوانش مطلبی پرداخت که به قلم کوشک جلالی نوشته شده بود.

در ابتدای این بیانیه تعریفی از تئاتر مردمی به شرح زیر ارائه شده است:« «تئاتر مردمی» ستون فقرات تئاتر اروپاست. تئاتری است که می‌تواند با اقشار مختلف از پایگاه‌های فکری و فرهنگی متفاوت ارتباط برقرار کند. نه آن‌چنان روشن‌فکرانه است که تنها عده‌ی اندکی از مخاطبان آن‌را درک کرده و نه هم‌چون تئاترهای بولوار، هدفش فقط سرگرم کردن یا خنداندن صرف است. از نمونه‌های این نوع نمایش‌نامه‌ می‌توان به آثار سوفوکل، اوریپید، شکسپیر، مولیر، برشت، چخوف، نیل سایمون، یاسمینا رضا ... اشاره کرد. در سینما نیز فیلم‌های چارلی چاپلین نمونه‌ی بارز این نوع آثار هنری است.

تئاتر مردمی، تئاتری است که با کل مردم ارتباط برقرار می کند، از روشنفکران گرفته تا مردم عادی (مثل نمایش های یاسمینا رضا، نیل سایمون...). اغلب نمایش هایی که در اروپا به صحنه می روند، در ژانر "تئاتر مردمی"می گنجند. این گونه است که 60 سالن تئاتر در شهری یک میلیونی تقریبا هر شب پر هستند. این نوع نمایش ها در ایران متاسفانه خیلی کم و محدود است. در دوران قدیم، تئاتر روحوضی و تعزیه چنین خصوصیتی داشته و می توانستند توده مردم را جذب کنند، درحالی که تئاتر مدرن ما عمدتا این خصوصیت را ندارد.

کارگردان هایی در ایران هستند که به این نوع تئاتر توجه دارند اما تعدادشان اندک است. بدون آشتی دادن توده مردم با تاتر، کاری که در کشورهای پیشرفته سال هاست انجام گرفته، خطر فروپاشی و انزوای تاتر، بیش از پیش چهره نشان می دهد.

کسانی که شکسپیر تماشا کنند، کمتر با داس گردن دخترانشان را می‌برند، کسانی که بتهوون و شجریان گوش کنند، کمتر عربده می کشند، کسانی که پیانو و تار میزنند، دستشان را بر سر و روی زن و بچه‌شان بلند نمیکنند. تفکرات و سلایق دمکراتیک بزرگترین سد در برابر تفکرات دائشی است. پس باید فرهنگ، دانش و هنر را به میان مردم عادی برد.

در سال 1999 که «جایزه‌ی نمایش‌نامه‌نویسی مردمی آلمان» به نمایش‌نامه‌ی «پابرهنه، لخت، قلبی در مشت»، نوشته‌ی علی‌رضا کوشک‌جلالی تعلق گرفت، نویسنده مصمم شد، بنیاد چنین جایزه‌ای را نیز در ایران پایه‌ریزی کند. برگزاری این مسابقه، تلاشی است در راستای آشتی دادن مردم عادی با تئاتر فرهیخته، متعهد و پیشرو.»

همچنین کوشک جلالی در ادامه مطلب خود اشاره ای به برگزار کنندگان و یاریگران این جایزه می کند:« این مسابقه از سوی «انتشارات فرهنگی، ادبی و هنری مهر نوروز»، «بنیاد آموزش کوشک جلالی»، «کانون نمایشنامه نویسان خانه تئاتر ایران»، «انجمن علمی پژوهش‌های هنری ایران» و با همکاری انتشارات تئاتر مونیخ آلمان برگزار شد.

همکاران این مسابقه:

هیئت داوران، لیلی رشیدی، مجید گیاهچی، محمد عارف، امید طاهری، شهرام گیل آبادی، منوچهر اکبرلو، فریدون ولایی.

دبیر اجرایی: کامران فریدی

دبیر هنری: بهنام زنگی

دبیر اجرایی شهرستان ها: هومن رهنمون.

از تمام این عزیزان و مهمان گرامی حسین پاکدل که بدون دریافت هیچ گونه کمک مالی، یار و یاور این برنامه ی فرهنگی بودند، تشکر میکنم.

خوشبختانه "بنیاد مهرپیشگان کوبه" به ریاست علی باقری اقدم به عنوان اسپانسر، بخشی از هزینه های جوایز را متقبل شدند و رئیس مرکز هنرهای نمایشی، آقای قادر آشنا نیز قول مساعدت داده اند. امیدوارم دوره دوم این مسابقه با کمک بنیادهای فرهنگی دولتی و خصوصی به شکل بهتری برگزار شود.»

در پایان نیز گزارشی مختصر از آثر ارسالی، برگزیدگان و تقدیر شدگان آن ارائه می شود:« از بین نمایشنامه هایی که برای ما ارسال شد، تعداد کمی مشخصات دقیق نمایش نامه مردمی را دارا بودند. به همین خاطر برخی از کارهای برگزیده، با معیارهای عمومی یک نمایش نامه ی با کیفیت، ارزیابی شدند.

امیدوارم با بحث‌ها و مقالات مختلف در آینده، چهارچوب های نمایش نامه های مردمی برای نویسندگان جوان روشن تر شود.

با توجه به آرای داوران محترم، 5 نمایش نامه، بدون الویت و به ترتیب حروف الفبا برای جایزه پیشنهاد میشود.

تابستان  خود را چگونه گذراندید         مهسا حمیدی

خوش شانس ترین بدشانس                  رضا آزاد دریایی

کرونا با طعم توت فرنگی                   هومن جلالی

مغاک                                        جلیل امیری

نجاری که در کمد عطسه کرد                     حسین پورستار

از این 3 نمایشنامه هم تقدیر میشود:

قرنطینه                                     شیرین بدرلو

گیلان تاج                          ابوذر آستانی

ونتیلاتور.»                                       سروش میدانکی

سخن پایانی

نخستین جایزۀ نمایشنامه نویسی مردمی تئاتر ایران نیز در دورۀ کرونا با همه سختی ها و گره هایی که حاکم بر این شرایط است، برگزار شد و با آنکه هنوز به اهداف خود نرسیده و نتوانسته شرکت کنندگان را برای شرکت در این مسابقه توجیه کند اما برگزار کنندگان درصدد هستند که این جایزه را در سالهای آتی برای تمامی علاقه مندان به نمایشنامه نویسی جا بیندازند و بتوانند به گونه ای بهتر متن هایی را که برای جذب مخاطبان ایرانی نوشته می شود، معرفی کنند. به نظر در ایران این دهۀ اخیر خیلی ها به دور از نیازها و ضرورت های مخاطبان تئاتر در این کشور دست به قلم برده اند و همین خود نکتۀ بارزی برای دلزدگی مخاطبان از تئاتر شده است. این جایزه در واقع درصدد است این بدگمانی چیره بر فضای تئاتر را پاک کند و بتواند تئاتری در خور مردم را که اتفاقا فرهنگ ساز نیز هست، جایگزین کند.