ادب کردن مارمولک بد ادا توسط خاله عنکبوت
همراه با مشارکت مخاطب کودک در اجرای نمایش

نمایش مارمولک بد ادا پیش از این در هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران مبارک حضور یافته بود و یکی از آثار حاضر در بخش صحنه‌ای (مرور) این رویداد هنری به شمار می‌رود. این نمایش عروسکی محصول تلاش هنرمندان تئاتر همدان است و بیش از هر گروه سنی رایج مخاطبان کودک و حتی خردسال را به عنوان مخاطب هدف خود مد نظر قرار داده است. با توجه به اینکه هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران مبارک به صورت مجازی برگزار شد، نمایش عروسکی مارمولک بد ادا نیز مانند سایر آثار نمایشی حاضر در این رویداد هنری به صورت ویژه برای پخش آنلاین از طریق پلتفرم تلویزیون تئاتر ایران و سایر پلتفرم‌های مشابه تهیه، تولید، فیلمبرداری و ضبط گردید.

در ادامه مطلب پیش رو نگاهی به نمایش مارمولک بد ادا خواهیم داشت و به معرفی و بررسی اجمالی آن خواهیم پرداخت؛ با این توضیح که به سبک مطالب پیشین ایران تئاتر در رابطه با معرفی آثار نمایشی حاضر در پلتفرم تلویزیون تئاتر ایران، تنها بر ذکر نقاط مثبت این اثر نمایشی متمرکز خواهیم شد و بررسی نمایش مارمولک بد ادا جنبه نقد ندارد.

داستان دفاع خاله عنکبوت از قالی خود در برابر مارمولک شکمو

داستان نمایش مارمولک بد ادا حول محور شخصیت خاله عنکبوت می‌گردد؛ او مشغول بافتن قالی خوش نقش و نگاری برای دخترش است و قصد دارد آن را به عنوان هدیه عروسی به او تقدیم کند. با این حال اوضاع خوب پیش نمی‌رود و جانور بدذاتی به نام مارمولک بد ادا که بوی بدی هم می‌دهد به سراغ خاله عنکبوت می‌آید تا قالی را از او بگیرد؛ مارمولک طماع و شکم پرست از فاصله دور بوی قالی را احساس کرده و برای خوردن آن به سراغش آمده است. خاله عنکبوت ابتدا سعی می‌کند مارمولک را به شکل دوستانه از این کار منصرف کند؛ اما هنگامی که نصیحت و رفتار نرم و دوستانه را بی‌فایده می‌بیند از طریق قاصدک برای عنکبوت‌های همسایه پیغام می‌فرستد تا به یاری او بشتابند. آنها نیز به کمک خاله عنکبوت می‌آیند و شر مارمولک بد ادا را از سر او کم می‌کنند. مارمولک که از کار نادرست خود پشیمان شده است بار دیگر به سراغ خاله عنکبوت می‌آید و از او خواهش می‌کند اجازه بدهد در مراسم عروسی دخترش شرکت کند. خاله عنکبوت نیز می‌پذیرد و مارمولک را به عنوان مهمان به مراسم عروسی دختر خود دعوت می‌کند.

اجرای نمایش کودکان توسط هر چهار دست و پا

نمایش مارمولک بد ادا تنها توسط یک بازیگر اجرا شده است و نقش تمام شخصیت‌های مختلف حاضر در داستان را همین بازیگر واحد ایفا می‌کند. او علاوه بر اجرای نقش‌ تک‌ تک شخصیت‌های حاضر در این اثر نمایشی و جان دادن به آنها روی صحنه تئاتر، به جای تمام آنها نیز صحبت می‌کند.

به جز شخصیت خاله عنکبوت که بازیگر این نمایش به کمک گریم ایفاگر نقش آن است، سایر شخصیت‌های حاضر در نمایش مارمولک بد ادا را عروسک‌های مختلفی تشکیل داده‌اند که بازیگر این اثر نمایشی به فراخور داستان آنها را به شکل جوراب یا دستکش می‌پوشد و به ایفای نقش با آنان می‌پردازد. در بخش‌های پایانی نمایش مارمولک بد ادا اکثر این شخصیت‌ها روی صحنه حضور دارند و بازیگر این اثر نمایشی با هر چهار دست و پای خود به ایفای نقش می‌پردازد؛ او به خوبی از پس اجرای تمام این نقش‌ها بر آمده است و لحظات جالبی را روی صحنه رقم می‌زند. به طور کل ایده استفاده از عروسک‌های پوشیدنی چندگانه در نمایش مارمولک بد ادا در نوع خود جالب به نظر می‌رسد و خوب اجرا شده است.

مشارکت مخاطب کودک در اجرای نمایش

از دیگر نکات مثبت نمایش مارمولک بد ادا می‌توان به شرکت دادن کودکان تماشاچی در بخش‌های مختصری از اجرای آن اشاره کرد. به عنوان مثال هنگام دستگیر شدن مارمولک بد ادا توسط عنکبوت‌ها خاله عنکبوت از کودکان تماشاچی می‌خواهد که یکی از آنها جلو بیاید و طناب را به دور گردن مارمولک (که در واقع جوراب خود او است) بیاندازد. علاوه بر آن در پایان نمایش یعنی هنگامی که مارمولک بد ادا از خاله عنکبوت خواهش می‌کند او را ببخشد و بدون توجه به کدورت‌های گذشته او را به عروسی دختر خود دعوت کند، خاله عنکبوت از تماشاچیان می‌پرسد که آیا این کار را انجام دهد یا خیر؟ مسلما پاسخ تماشاچیان کودک به این پرسش مثبت است و خاله عنکبوت مارمولک بد ادا را می‌بخشد و او را به جشن عروسی دخترش دعوت می‌کند.

عروسک‌های نمایش مارمولک بد ادا از نظر ظاهر با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند و طراحی آنها قابل قبول است. برخلاف طراحی عروسک‌ها طراحی صحنه نمایش بسیار ساده صورت گرفته و جزئیات چندانی ندارد. به جز تار عنکبوت بزرگی که نخ‌های رنگارنگ قالی خاله عنکبوت از آن آویخته‌اند، جزئیات دیگری در صحنه نمایش مشاهده نمی‌شود. با این حال بازی خوب بازیگر این اثر نمایشی موجب می‌شود که تمام تمرکز تماشاچیان کودک به مرکز صحنه معطوف گردد و توجهشان تنها به همان بخشی از صحنه که دارای دکور مختصر و جزئیات است جلب شود.

نقش موسیقی در نمایش مارمولک بد ادا

استفاده از موسیقی در نمایش مارمولک بد ادا تنها به اجرای قطعات کوتاهی محدود می‌گردد که با آوای سرود سه هم‌سرا همراه شده است. این قطعات برای تغییر صحنه‌های این نمایش نواخته می‌شوند و هنگام روایت داستان آنها را نمی‌شنویم. با اینکه موسیقی نقش پررنگی در پیش برد روایت داستان این اثر نمایشی ایفا نمی‌کند و تقریبا از صحنه‌های اصلی نمایش غایب است، اما وجود آن موجب ایجاد تنوع در اجرای این اثر نمایشی شده است.

به منظور جمع‌بندی می‌توان نوع اجرای نمایش مارمولک بد ادا (اجرای نمایش توسط دست و پا و به کمک چندین عروسک پوشیدنی) و عملکرد خوب تنها بازیگر این اثر نمایشی برای تاثیرگذاری بر مخاطب را به عنوان نقاط قوت اصلی این تئاتر عروسکی در نظر گرفت. در صورت تمایل به تماشای نمایش مارمولک بد ادا می‌توانید به صفحه اختصاصی این اثر نمایشی عروسکی در پلتفرم تلویزیون تئاتر ایران مراجعه کنید و آن را به نظاره بنشینید.

عوامل تولید نمایش مارمولک بد ادا

نویسنده: منوچهر اکبرلو

کارگردان، طراح لباس و عروسک: پگاه معصومی

مشاور کارگردان و طراح صحنه: فرزاد لباسی

آهنگساز: مهدی فتحی

ساخت عروسک: یگانه عبدالمالکی

طراح نور: پدرام معصومی

نوازنده: مهرداد معصومی

هم‌سرایان: نعیمه پور شیری، نیکتا میرزاییان، ستایش بختیاری فرجادی

گریم: نعیمه حامیان، مهری آزیش

دستیار کارگردان: محمدرضا باباخانیان