جشن 56 سالگی تماشاخانه سنگلج برگزار شد
سالنی که بی‌تردید شایسته پاسداری هنری است

به گزارش ایران تئاتر، عصر روز گذشته، یکشنبه 18مهرماه، با حضور مهدی ابدالی سرپرست معاونت اجرایی اداره کل هنرهای نمایشی، پریسا مقتدی مدیر تماشاخانه سنگلج، علی محمد سعادتی شهردار منطقه ۱۲، علی‌‌رضا نادعلی عضو و سخنگوی شورای شهر تهران، جواد افشین‌نژاد مدیر هماهنگی تماشاخانه ایرانشهر، حمید نیلی مدیرعامل و توحید معصومی مشاور عالی مدیر عامل انجمن تئاتر دفاع مقدس ،ابراهیم گله‌دارزاده مدیر تئاتر شهر،جواد انصافی، اسماعیل خلج، دکتر رحمت امینی مدیر گروه تئاتر دانشکده هنرهای زیبا، شهرام کرمی، میثم یوسفی، ناصر آویژه، مریم باقری و... با گردهم‌آیی در فضای سبز پارک شهر ـ مقابل سالن سنگلج ـ به یاد استاد سعدی افشار نهالی کاشتند و سالروز 56 سالگی این تماشاخانه قدیمی را جشن گرفتند. سال گذشته نیز در همین محل، نهالی به یاد استاد عباس جوانمرد کاشته شده بود.

مراسم نمادین درختکاری به یاد استاد افشار، با قرائت بیانیه قادر آشنا مدیر کل هنرهای نمایشی ایران آغاز شد. در متن این بیانیه آمده بود:

«نام ساده و مردمی این تماشاخانه، اعتبار بزرگی در پس صحنه سابقه‌دار خود دارد و بنا به سرگذشت هنری خود به عنوان خاستگاه تئاتر ملی ایران، قریب به شش دهه، محلّی شناخته‌شده برای اجرای نمایش‌های سنتی و آیینی بوده است. قرارگاهی که جزو نخستین تماشاخانه‌های دولتی این کشور محسوب شده و در مسیر رشد خود و کمک به تعمیق و اعتلای هنر نمایش این سرزمین، چهره‌های بزرگ و کم‌نظیری را در مقام نویسندگی،  کارگردانی و بازیگری آثار به صحنه‌رفته‌اش، به صحنه این خاک معرفی کرده و همچون تاریخ هنرهای نمایشی این کشور، پیشینه‌اش سرشار از فراز و نشیب و حضور تفاهم‌آمیز سلایق متنوع در این عرصه هنری است. شاهد این مدعا، سرامدان بسیاری‌اند؛ از جمله چهره‌های نام‌آشنای بزرگی که اینک در میان ما نیستند،که از این تماشاخانه سر برآورده‌اند و با هنرنمایی‌های درخشان خود، مایه نقش‌آفرینی‌های تاثیرگذار و یادآوری‌های تاریخی‌ای در بستر فرهنگ و اندیشه ایران عزیز شده‌اند. بر این پایه، اینجانب رجاء واثق دارد که نام و اعتبار این تماشاخانه آن‌چنان وزین و خاطره‌بار است که با گام‌هایی تازه در آستانه شصت‌سالگی‌اش، می‌تواند ضمن حفظ پویایی پیشینه بی‌بدیل خود، رویکردهای خاصی در حوزه جریان‌سازی‌های نمادین در این عرصه بر عهده بگیرد، چراکه «سنگلج» بی‌تردید شایسته پاسداری هنری و بایسته توجهات روشن‌تر و نزدیک‌تر است و با پیوستگی‌های بیش‌تر، این امید می‌تواند  به درستی محقّق بشود، ان‌شاء‌الله.»

در بخش دیگری از مراسم شب گذشته، پریسا مقتدی، متنی را به بهانه سالروز تماشاخانه سنگلج قرائت کرد که از این قرار بود:

«18 مهر1344/ محله سنگلج، زادگاه دکتر محمد مصدق، زادگاه پروفسور حسابی، زادگاه جلال آل‌احمد، زادگاه عزت‌الله انتظامی و زادگاه شکوفایی اصالت و هویت نمایش ایرانی؛ تماشاخانه سنگلج.

بخش‌هایی از اولین بروشور چاپ‌شده در تماشاخانه سنگلج: در چنین شرایطی ما که به شهادت تاریخ در پی‌ریزی تمدن و فرهنگ انسانی جایی داشته‌ایم با مساحتی بیش از یک میلیون‌وششصدهزار کیلومتر مربع و جمعیتی بیش از بیست میلیون تا این زمان یک سالن از هر جهت مجهز و آبرومند برای تئاتر نداشته‌ایم برای فرهنگ و هنر که عهده‌دار حفظ سنن و میراث فرهنگی گذشته و ارشاد هنرهای معاصر است این نقص فشار معنوی بیش‌تری به بار آورده است. خوشبختانه با برگزاری اولین جشنواره نمایش‌های ایرانی امکان گشایش اولین تالار نمایش مجهز نیز در تهران فراهم آمد. این تالار که از نظر تحهیزات فنی سعی شده با بهترین سالن‌های نمایش امروزی هم‌سنگی کند، درست در مرکز تهران خیابان جنوبی پارک شهر که حد فاصل مساوی با طبقات مختلف پایتخت باشد احداث گردیده تا همگان را بر آن امکان دسترسی باشد. اینک اولین جشنواره نمایش‌های ایرانی به منزله گزارشی است هنری از کوشش‌های ده‌ساله‌ اخیر همراه یک یادآوری از فعالیت‌های پراکنده گذشته. این گزارش نشان خواهد داد به کجای راهی که شروع کرده بودیم رسیده‌ایم و آیا در این رهروی به نقطه‌ای که رسیدن بدان افتخار ملی هر ملت به حساب می‌آید خواهیم رسید؟ مردم، قاضیان برحق هر جنبش ملی، نمایشنامه‌های ایرانی را که برای نخستین‌بار هر یک به مدت دو شب در جشنواره تقدیم می‌شود مورد قضاوت قرار خواهند داد.

18 مهر1400/ محله سنگلج، عمارت مستوفی‌الممالک، مسجد چال‌حصار، موقوفات معیرالممالک و همچنان قلب تپنده‌ی تاتر ایران، تماشاخانه سنلگج, تماشاخانه‌ای مملو از حضور بزرگان هنر تئاتر از ابتدا تا امروز، تماشاخانه‌ای مفروش از قدم‌های محکم هنرمندانی چون عزت‌الله انتظامی، داوود رشیدی، محمدعلی کشاورز، جمشید مشایخی، علی نصیریان، عباس جوانمرد، بهرام بیضایی، فخری خوروش، فهیمه راستکار، عصمت صفوی، مهین شهابی و دیگرانی که هر کدام نام‌شان به روشنایی بر ستارگان آسمان تاریخ تئاتر ایران نقش بسته است. دنیای تماشا، دنیای صورتک‌های ماندگار بر صحنه، دنیای بزک‌های به‌یادماندنی، دنیای نمایش‌های شادی‌آور، دنیای روحوضی‌ها و سیاه‌بازی‌ها، دنیای نمایش ایرانی. امروز با حضور شما عزیزان برآنیم تا 56 سالگی تماشاخانه سنگلج را،56 سالگی تاریخ تئاتر معاصر ایران را با یاد استاد سعدی افشار و کاشت درختی به نام ایشان گرامی بداریم. تماشاخانه سنگلج عزیز نمایش ما، عزیز خانواده بزرگ تئاتر، ماندگار بمانی و سرفراز.»

در ادامه این مراسم، دکتر رحمت امینی نیز دقایقی درباره اهمیت و جایگاه هنری زنده‌یاد سعدی افشار سخن گفت.

او همچنین در گفت‌و‌گو با ایران تئاتر اظهار داشت: هر چیزی که باعث شود از عنوان و پدیده‌ای یاد و نامی تکرار شود، پدیده مربوط به آن هم زنده خواهد ماند. اگر سنگلج نامش تکرار و به یادش مراسمی برگزار شود، حالا به بهانه سالگرد تاسیس و روز ملی نمایش، به این معنا خواهد بود که آن افراد مایل‌اند سنگلج به عنوان یک پدیده فرهنگی و تئاتری  همچنان به حیات خود ادامه دهد؛ سال 1344 به دنیا آمده، الان 1400 هستیم و سنگلج 56 ساله است و مایل هستیم به 100 سالگی و 200 سالگی خود برسد و در نهایت تبدیل شود به یک شمایل و میراث ماندگار فرهنگی، بنابراین بزرگداشت نام‌ها، در واقع ماندگار کردن تاثیر و جایگاه و جریان سازی آن‌هاست. اگر برای آقای سعدی افشار درخت می‌کاریم، ارزش و اعتبار شخص ایشان یک طرف و نیز راهی که او آغاز کرده و به جایی رسانده و ما باید ادامه‌اش دهیم، اهمیت دارد.

امینی در ادامه افزود: آثار افراد این‌چنینی که صاحب کارنامه و جایگاهی جریان‌ساز هستند، باید ضبط و ثبت شود و جزئیات کاری‌شان توسط خودشان در زمان حیاتشان توضیح داده شود و باقی بماند. در مورد زنده‌یاد سعدی افشار کتاب‌هایی تالیف و نوشته شده و با ایشان مصاحبه‌هایی انجام شد که تا حدی از خسران نبود منابع دست اول در مورد او و آثارش جلوگیری کرد ولی ما باید فکر کنیم که ما باز هم اشخاص و بزرگانی داریم که پدیده محسوب می‌شوند در عرصه تئاتر و ضروری است با ایجاد مراکز پژوهشی کاربردی  به ضبط و ثبت این پدیده‌ها بپردازیم. شهرداری‌ها با توجه به اینکه امکانات شهر در اختیارشان هست باید به میدان بیایند و بخش سخت‌افزاری این حرکت را برعهده بگیرند و با همکاری پژوهش‌گران و هنرمندان وظیفه خود را در حوزه اعتلای فرهنگی و زنده نگه داشتن میراث هنری بزرگان به سرانجام برسانند.

در پایان این مراسم، هنرمندان، خبرنگاران و عکاسان به تماشای نمایش «شب طولانی یلدا» نشستند که این شب‌ها ساعت18:30 به نویسندگی گیتا داوودی و کارگردانی ناصر آویژه در تماشاخانه سنگلج روی صحنه می‌رود.