روایت موزیکال داستان عاشقانه سازها

نمایش جنگ و صلح یک نمایش عروسکی موزیکال برای بزرگسالان است که به عنوان مهمان در هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران مبارک شرکت داشت ، از همین رو در طول برگزاری این جشنواره از طریق تلویزیون تئاتر ایران و چند پلتفرم نمایشی مشابه دیگر در معرض دید مخاطبان تئاتر عروسکی قرار گرفت. با اینکه نمایش جنگ و صلح در بخش‌های رقابتی جشنواره نمایش عروسکی تهران حضور نداشت، اما توانست توجه بسیاری از مخاطبان تئاتر را به خود جلب کند و در مجموع جزو آثار خوب حاضر در جشنواره مبارک به شمار می‌رفت.

همان گونه که پیش از این بارها به آن اشاره شده است، هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران مبارک به صورت مجازی برگزار شد. از همین رو به جز تعداد معدودی از نمایش‌های میدانی حاضر در این رویداد هنری که اجرای زنده محدودی برای تماشاچیان داشتند، سایر آثار نمایشی حاضر در این جشنواره، در راس آنها آثار صحنه‌ای، تنها در قالب نسخه ضبط شده و از طریق پلتفرم تلویزیون تئاتر ایران در معرض دید مخاطبان قرار گرفتند. نمایش جنگ و صلح نیز در ردیف همین دسته از آثار قرار می‌گرفت. با این حال اکنون پس از انتشار این تئاتر عروسکی موزیکال در تلویزیون تئاتر ایران دیگر محدودیتی برای تماشای آن وجود ندارند و علاقه‌مندان تئاتر عروسکی می‌توانند در زمان دلخواه به تماشای این نمایش عروسکی موزیکال بنشینند.

اکنون وقت آن رسیده است که نگاهی به نمایش جنگ و صلح داشته باشیم و مهم‌ترین نکات مثبت آن را مرور کنیم با اشاره  به این نکته  که نمایش جنگ و صلح شهر یزد را نمایندگی می‌کند و توسط هنرمندان تئاتر این شهر عرضه شده است.     

روایت یک داستان عاشقانه در نمایش جنگ و صلح

داستان نمایش جنگ و صلح روایتگر ماجرای عشق دو ساز کاملا متفاوت به یکدیگر است. چنگ و کمانچه سخت به یکدیگر دلبسته‌اند اما پدر چنگ یعنی آقای ویولن آقای کمانچه را از جنس خود نمی‌داند و با پیوند دخترش و او مخالفت می‌کند. کمانچه برخلاف آقای ویولن و خانواده‌اش یک ساز سنتی است و پدر چنگ نمی‌تواند این تفاوت ظاهری و اختلاف ماهیتی که از نظر او کاملا ریشه‌ای بوده و نماد اختلاف طبقاتی است را بپذیرد. دو دلداده جوان که راهی برای وصال نمی‌بینند در راه عشق فنا می‌شوند و همراه با یکدیگر به آغوش مرگ می‌روند. با این حال مترونوم وارد ماجرا می‌شود و تلاش برای باز گرداندن آنها به زندگی را آغاز می‌کند. سازهای مختلف فارغ از جنس و خاستگاهی که دارند، باید هماهنگ با یکدیگر نغمه عشق سر دهند تا دو ساز ناکوک را به زندگی باز گردانند. آنها این کار را به خوبی انجام می‌دهند و در نهایت پیوند دو دلداده جوان را جشن می‌گیرند. آقای ویولن که از رفتن دختر خود تا یک قدمی مرگ سخت پشیمان است نظرات و مخالفت‌های سابق را کنار می گذارد و از پیوند چنگ و کمانچه استقبال می‌کند.

استفاده مناسب از موسیقی و حرکت

نمایش جنگ و صلح یک نمایش عروسکی موزیکال است که بخش عمده آن در قالب موسیقی و حرکات موزون هماهنگ با آن انجام می‌شود. داستان این نمایش تقابل سازهای کلاسیک غیر ایرانی با سازهای سنتی ایرانی را به تصویر می‌کشد. در این سمت میدان آقای ویولن و آقای ترومپت قرار دارند و در سمت دیگر میدان خانم تار و آقای تنبک موضع گرفته‌اند. آنها یکدیگر را به چشم رقیب می‌بینند و تفاهم سازنده‌ای با هم ندارند. با این حال دختر آقای ویولن یعنی خانم چنگ دل در گرو آقای کمانچه دارد و این دو ساز جوان معادله دیگران را به هم زده‌اند. از دید آنها این معادلات سنتی و بی‌پایه منسوخ است و عشق می‌تواند تمام تفاوت‌ها و اختلافات ظاهری را بی‌اهمیت جلوه دهد.

داستان نمایش جنگ و صلح توسط آقای مترونوم روایت می‌شود و به جز او هیچ کدام از شخصیت‌های حاضر بر صحنه نمایش سخن نمی‌گویند. البته آقای ویولن (پدر عروس) دیالوگ بسیار کوتاهی در اواسط نمایش دارد که از چند کلمه فراتر نمی‌رود. مترونوم داستان دلدادگی چنگ و کمانچه را با شعر و آواز روایت می‌کند و سایر شخصیت‌ها نیز هنرنمایی او را با حرکات موزون خود، که با موسیقی همراه است، تکمیل می‌نمایند. در این تئاتر عروسکی موزیکال هماهنگی خوبی میان موسیقی و حرکت وجود دارد و قطعات انتخاب شده برای روایت داستان نیز تاثیرگذار هستند.

تکنیک‌های مختلف نمایشی برای روایت داستان

در بخشی از نمایش جنگ و صلح از تاباندن ویدئو بر پرده پشت سر بازیگران استفاده شده است. در این بخش چنگ و کمانچه به سرنوشت رومئو و ژولیت دچار شده‌اند و در آغوش مرگ گرفتار آمده‌اند. اما مترونوم با استفاده از ویدئو علائم حیات و کوک بودن این دو ساز جوان را بررسی می‌کند و سعی در بازگرداندن آنها به زندگی دارد. در واقع این بخش از نمایش نقطه فرود داستان به شمار می‌رود و تاثیرگذاری ملموسی بر مخاطب دارد. پیش و پس از این صحنه نیز نقاط فراز خوب و قابل توجهی را در ماجرا شاهد هستیم.

با اینکه بخش نخست نمایش جنگ و صلح شباهت فراوانی به داستان تراژیک رومئو و ژولیت دارد، اما در بخش پایانی داستان این نمایش فرجام متفاوتی را شاهد هستیم و دو جوان دلداده یعنی چنگ و کمانچه در نهایت عاقبت به خیر می‌شوند و به وصال یکدیگر دست می‌یابند. به این ترتیب سازهای رقصان روی صحنه این پیام را با مخاطب در میان می‌گذارند که عشق حلال مشکلات است و می‌توان آن را زیباترین پدیده انسانی نامید.

طراحی خوب عروسک‌ها 

عروسک‌های استفاده شده در نمایش جنگ و صلح در عمل تن‌‌پوش و ماسک به شمار می‌روند و بازیگران این تئاتر عروسکی موزیکال آنها را روی سر و صورت خود قرار داده یا مانند لباس بر تن کرده‌اند. این عروسک‌ها یا همان تن‌پوش‌ها از طراحی جالبی برخوردارند و همان گونه که اشاره شد بخشی از سر و بدن بازیگران را پوشانده‌اند.

طراحی صحنه نمایش جنگ و صلح نیز مانند طراحی عروسک‌های آن قابل توجه به نظر می‌رسد. علاوه بر آن در صحنه‌های مختلف این نمایش عروسکی استفاده مناسبی از بازی با نور برای روایت داستان صورت گرفته است. به طور کل نورپردازی نقش محسوس و موثری در صحنه‌های این تئاتر عروسکی موزیکال دارد.

انجام حرکات ظریف و چالاک با تن‌پوش‌های بزرگ و نسبتا سنگینی که سر و بدن بازیگران را پوشانده است کار چندان راحتی نیست؛ به همین دلیل شاید در برخی از صحنه‌های نمایش جنگ و صلح تنوع حرکات فرم بازیگران چندان مشهود به نظر نرسد و حالتی چرخه مانند و تکرار شونده داشته باشد. با این حال حرکات موزون بازیگران در صحنه‌های مختلف این نمایش عروسکی کاملا متناسب با موسیقی پس زمینه است و می‌توان کیفیت آن را قانع کننده ارزیابی کرد.

به عنوان جمع‌بندی می‌توان نمایش جنگ و صلح را یک تئاتر موزیکال دلنشین لقب داد که صحنه‌های زیبا و تاثیرگذاری برای ارائه به مخاطب دارد. اگر مایل به مشاهده این نمایش عروسکی موزیکال هستید می‌توانید به صفحه اختصاصی نمایش جنگ و صلح در تلویزیون تئاتر ایران مراجعه کنید و به تماشای این تئاتر عروسکی موزیکال بنشینید.

عوامل تولید نمایش جنگ و صلح

نویسنده، طراح و کارگردان: میثم یوسفی

شاعر: محمد شباهنگ

سرپرست گروه و مجری طرح: سید امیر زکی‌ پور

طراح و سازنده ماسک و تن پوش: علی پاکدست، مریم اقبالی

طراح و سازنده عروسک بخش سایه: نیلوفر عبدالعلیان

بازیگران و عروسک گردانان: زهرا وحیدی فر، نیایش نیکوکاران، سید مسعود موسوی، احسان رحمانی، مجتبی لاله زاری، سعید خبیری، نیلوفر عبدالعلیان، هومن قاسم خانی، هانیه مهر افزون، جواد توکلی، طاها دهقان، فرهاد زارع، کتایون محمدی

آهنگساز: فرید نوایی

نوازندگان: یاسر بیات، عرفان خزایی

طراح و سازنده ماسک و تن پوش: علی پاکدست، مریم اقبالی

طراح و سازنده عروسک بخش سایه: نیلوفر عبدالعلیان

طراح پوستر و بروشور: رفعت هاشمی سی سخت، مرضیه سرمشقی

طراح نور: مسلم زارع

گروه کارگردانی: محمد شباهنگ، سینا ارس خان، کتایون محمدی

منشی صحنه: الهام السادات حسینی

دستیاران طراح صحنه: مریم غلامرضایی، سجاد جنتی

کارگردان تلویزیونی و تدوینگر: جواد دهقان