دکتر احمد جولایی، مدرس و پژوهشگر تئاتر دینی:
ضرورت ارائه شاهنامه در قالب نمایش
فردوسی به ادبیات فارسی هویت بخشید
دکتر احمد جولایی با بیان اینکه داستان رستم و سهراب یکی از قویترین داستانها است، گفت: بیشترین استفاده نمایشی از شاهنامه، از داستان رستم و سهراب و سپس رستم و اسفندیار اتفاق افتاده است.
به گزارش ایران تئاتر به نقل از شبستان، «دکتر احمد جولایی» روز سه شنبه 27 مهر در نشست «عناصر هویت ملی در شاهنامه» که به همت موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران با همکاری سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس در سرای اهل قلم خانه کتاب برگزار شد، گفت: چگونه میشود جوانان را با هویتی که فردوسی خلق کرده است، آشنا کرد؟ امروز باید به شکل قالبهای جدید شاهنامه را ارائه کنیم که یکی از آن قالبها درام است. رساله دکترای خود در دهه 60 را در مورد سهراب نوشتم. سهراب وقتی میخواهد خودش را معرفی کند با ذات و هویت خود این کار را میکند. پروفسور ناظرزاده در کتاب جربزههای نمایشی شاهنامه مفصل این موضوع را توضیح داده است.
این پژوهشگر باسابقه در عرصه هنرهای نمایشی با بیان اینکه ادبیات ملل چند گونه است، عنوان کرد: یک گونه لیریک است که با ساز همراه میشود، اپیک در نقطه مقابل لیریک قرار دارد. اپیک ادبیاتی است که شاخصه قهرمانی و قهرمانپروری دارد. کمیک گونه دیگر ادبیات است. اولین چیزی که در شاهنامه مطرح است، نقشه داستانی است و این بسیار عجیب است. بعد از نقشه داستانی، شخصیت مطرح است و فردوسی ساحتهای شخصیت را به خوبی بیان کرده است.
دکتر جولایی با اشاره به اینکه ادبیات ما به قصد اجرا انشا نشده است، بیان کرد: با این وجود ادبیات ما قابلیت دراماتیک دارد. ارسطو عناصر ششگانهای را مرتب کرده است که ما آنها را در شاهنامه میبینیم. فردوسی را که به خاطر حماسهای که خلق کرده است با هومروس یونانی برابر میدانم که جایگاه برجستهای در ادبیات جهان دارد. فردوسی در شاهنامه نظرهای مختلفی دارد. داستان رستم و سهراب یکی از قویترین داستانهاست. بیشترین استفاده نمایشی از شاهنامه از داستان رستم و سهراب شده و بعد از آن از داستان رستم و اسفندیار.
این مدرس و پژوهشگر تئاتر دینی با بیان اینکه یکی از رازآلودترین داستانهای شاهنامه، رستم و سهراب است، خاطرنشان کرد: فردوسی در ابتدای هر داستان بسیار زیبا زمینهسازی میکند. در شاهنامه میبینیم که در ابتدای ماجرای اسفندیار بلبلی میگرید. فردوسی بسیار آدم محتاطی است. یکی از هویتبخشیهای او به زبان فارسی است. بیشترین کتابهای ما در آن زمان به زبان عربی است چون زبان علمی آن زمان بوده است. فردوسی 800 کلمه در 60هزار بیت شاهنامه به عربی دارد. اگر فارسی حرف میزنم و در جای دیگر حرف مرا میفهمند، پایه و مایهاش رنج 30 سالهای است که فردوسی کشیده است.