نمایش کوهستان طلا برای نخستین بار به روی صحنه می‌رود
اجرای یک نمایش موزیکال پر حرف و حدیث پس از ۲۴ سال
هنگامی که «جیسون ما» نویسنده چینی تبار اهل آمریکا نمایشنامه «کوهستان طلا» را می‌نوشت هرگز تصور نمی‌کرد که مراحل ساخته شدن این اثر نمایشی و آمدن آن به روی صحنه تئاتر ۲۴ سال طول بکشد.
به گزارش ایران تئاتر نمایش کوهستان طلا نوشته جیسون ما به کارگردانی «آلن مورائوکا» در مرکز هنرهای نمایشی شهر وست ولی واقع در ایالت یوتا آمریکا به روی صحنه می‌رود. کار نوشتن نمایشنامه این تئاتر موزیکال در سال ۱۹۹۷ میلادی به پایان رسید؛ اما تا امروز تمام تلاش‌های جیسون ما برای آوردن آن به روی صحنه بی‌ثمر بود.
نمایش کوهستان طلا داستان یک کارگر چینی راه آهن به نام لیت را اندکی پیش از سال ۱۸۶۹ میلادی یعنی زمان پایان یافتن پروژه ساخت راه آهن سراسری آمریکا روایت می‌کند. این کارگر جوان در جریان احداث راه آهن وظیفه روشن کردن فتیله دینامیت‌های انفجاری را بر عهده دارد و پس از هر بار انجام این کار باید به سرعت از محل انفجار دور شود تا آسیب نبیند. لیت هنگام حضور در کوهستان سیرا نوادا برای ساخت خط آهن با زن چینی جوانی به نام می آشنا می‌شود و به او دل می‌بازد. می برای گذران زندگی خود و حمایت از خانواده‌اش ناچار به انجام کارهای پست شده است و از این راه روزگار می‌گذراند. نمایش کوهستان طلا داستان عشق این دو جوان چینی که زندگی سختی دارند را به تصویر می‌کشد.
از آنجا که جیسون ما فرزند یک مهاجر چینی است و خود در کشور آمریکا چشم به جهان گشوده، متن این نمایش موزیکال را به زبان انگلیسی نوشت. با این حال در اواخر دهه ۹۰ میلادی هیچ تهیه کننده‌ای حاضر به ساخت این نمایش نشد. خالق نمایشنامه کوهستان طلا در این زمینه گفته است: «من در آن زمان تصور می‌کردم که دست‌اندرکاران تئاتر دید باز و روشنفکرانه‌ای نسبت به موضوعات غیر معمول دارند، اما پاسخ‌هایی که از سوی تهیه‌کنندگان دریافت کردم برخلاف این تصور بود. اکثر آنها نسبت به نمایشنامه‌ای که نوشته بودم نظر منفی داشتند و از من می‌پرسیدند چرا چنین متنی را نوشته‌اید؟ یا اینکه می‌پرسیدند با توجه به چینی بودن تمام شخصیت‌های نمایشنامه چرا آن را به زبان چینی ننوشته و به یک اپرای چینی تبدیل نکرده‌اید و قصد دارید آن را در قالب یک تئاتر موزیکال برادوی با طراحی بزرگ به روی صحنه بیاورید؟ چنین نظراتی این حس را به من القا می‌کرد که آنها مرا از خود بیگانه می‌دانند و من به عنوان یک آسیایی – آمریکایی نمی‌توانم در ژانر آنها نمایشی را روی صحنه ببرم. در حالی که من در کالیفرنیا متولد شدم و آن زمان در نیویورک کار می‌کردم و خود را جدا از جامعه‌ای که در آن می‌زیستم، نمی‌دانستم.»
ناکامی در جلب نظر تهیه کنندگان تئاتر برای تبدیل نمایشنامه کوهستان طلا به یک نمایش موزیکال کامل و تمام عیار موجب شد که جیسون ما از ساخت این اثر منصرف و ناامید شود و آرزوی آوردن آن به روی صحنه را فراموش کند. او نمایشنامه‌ای که نوشته بود را درون جعبه‌ای قرار داد و آن را زیر تخت خود گذاشت. تصمیم ما این بود که دیگر در دنیای تئاتر فعالیت نکند و تحصیلات خود را تکمیل نماید. با این حال حضور در یک کنسرت موسیقی او را دوباره به صرافت ساخت نمایش کوهستان طلا انداخت.
تلاش دوباره برای ساخت نمایش کوهستان طلا
مدتی پس از آنکه جیسون ما از فعالیت در تئاتر کناره گرفت، در یک کنسرت موسیقی اجرای «الی اولت» را مشاهده کرد و سخت تحت تاثیر آن قرار گرفت. از دید او اولت بهترین بازیگر برای ایفای نقش شخصیت اصلی زن نمایشنامه کوهستان طلا یعنی می بود. به این ترتیب جیسون ما نمایشنامه‌ای که نوشته بود را دوباره از درون جعبه بیرون آورد و با کمک الی اولت آن را در قالب یک کنسرت موسیقی در چندین شهر از جمله سالت لیک به روی صحنه برد. این اثر سال ۲۰۱۹ میلادی در مراسم اسپایک ۱۵۰ که برای گرامیداشت صد و پنجاهمین سالگرد تکمیل راه آهن سراسری آمریکا برگزار شده بود اجرا شد و مورد توجه تماشاچیان قرار گرفت. در این مراسم مدیر جشنواره شکسپیر ایالت یوتا نیز حضور داشت و با مشاهده این اثر متقاعد شد که حمایت لازم برای تبدیل نمایشنامه کوهستان طلا به یک نمایش موزیکال صحنه‌ای کامل و تمام عیار را انجام دهد.
به این ترتیب جیسون ما از دوست و هم‌کلاس قدیمی خود آلن مورائوکا دعوت به عمل آورد تا کارگردانی این نمایش را بر عهده بگیرد. او خود را در یک قدمی برآورده شدن آرزوی دیرینه‌اش یعنی اجرای نمایش کوهستان طلا در قالب یک تئاتر موزیکال می‌دید؛ با این حال یک بار دیگر بدشانسی به او روی آورد و شیوع ویروس کرونا مانع از اجرای این نمایش بر روی صحنه شد. بحران کووید ۱۹ تاثیر قابل توجهی بر هنرهای نمایشی گذاشت و بسیاری از برنامه‌ها را برای مدت طولانی متوقف کرد؛ از همین رو جیسون ما مطمئن نبود که پس از رسیدن شرایط تئاتر به ثبات نسبی، مدیران جشنواره شکسپیر همچنان خواهان ادامه حمایت از نمایش کوهستان طلا باشند. با این حال آنها به حمایت خود از او ادامه دادند و این نمایش بالاخره در پاییز امسال برای اجرا بر روی صحنه آماده شد.
تلاش برای تاباندن نور به نقاط تاریک تاریخ آمریکا
آلن مورائوکا کارگردان نمایش کوهستان طلا نوع برقراری ارتباط این اثر با مخاطب را تا حدی شبیه به کار روزانه خود در مجموعه تلویزیونی «خیابان کنجد» می‌داند. او در این مورد گفته است: «من از سال ۱۹۹۸ میلادی تا امروز نقش صاحب فروشگاه هوپر را در مجموعه تلویزیونی خیابان کنجد که اثری مختص به کودکان است بازی می‌کنم. ما در این مجموعه نکات مفید را به طور غیر مستقیم و از طریق سرگرم کردن کودکان به آنها می‌آموزیم. هدف اصلی مجموعه تلویزیونی خیابان کنجد آن است که بیننده به تماشای آن بنشیند و سرگرم شود و در پایان به خود بگوید من موضوعی که امروز در این برنامه مطرح شد را قبلا نمی‌دانستم. در نمایش کوهستان طلا نیز ما هدف مشابهی را دنبال می‌کنیم. این نمایش داستان زندگی کارگران چینی راه آهن پاسیفیک مرکزی را به تصویر می‌کشد؛ کسانی که ۹۰ درصد کارگران این پروژه را تشکیل می‌دادند. امروز کمتر کسی می‌داند که این راه آهن توسط کارگران چینی ساخته شده است. هدف ما این نیست که تماشاچی پس از دیدن نمایش کوهستان طلا در مورد این حقیقت فکر کند، بلکه ما می‌خواهیم او این حقیقت را با تمام وجود خود احساس کند.»
مورائوکا همچنین در این زمینه به یکی از خاطرات خود اشاره کرده است: «من و جیسون پیش از شروع تمرینات نمایش کوهستان طلا به منطقه پرومونتوری ایالت یوتا رفتیم؛ جایی که آخرین مرحله ریل‌گذاری راه آهن سراسری آمریکا در آن انجام شد. هوای آن منطقه به قدری سرد بود که ما پس از حدود پنج دقیق ایستادن در فضای باز ناچار شدیم به فروشگاهی در همان نزدیکی برویم و خودمان را گرم کنیم. آنجا بود که با حیرت به خود گفتم اجداد ما در چنین شرایطی کار کردند و از آن جان سالم به در بردند. با این حال ما در نمایش کوهستان طلا قصد نداریم به شرح مو به موی این شرایط دشوار بپردازیم و داستان غم‌انگیزی را برای مخاطب روایت کنیم. این نمایش پر از شخصیت‌های متغیری است که معمولا رفتار جالبی دارند و گاه می‌خندند و لحظات مفرحی را رقم می‌زنند. ما نمی‌خواهیم تماشاچی هنگام مشاهده این نمایش احساس کند در یک جلسه سخنرانی خشک و رسمی حضور یافته است.»
جیسون ما نیز در مورد جنبه تاریخی این نمایش گفته است: «این موضوع که کارگران چینی نقش مهمی در ساخت راه آهن سراسری آمریکا داشتند اکنون به موضوعی فراموش شده در تاریخ آمریکا تبدیل شده است. حتی من که خود فرزند یک مهاجر چینی هستم تا پیش از حضور در دانشگاه این حقیقت را نمی‌دانستم. در دبیرستان این موضوع به ما آموزش داده نشد و تنها در دانشگاه بود که آن را آموختیم.»
اجرای نمایش کوهستان طلا پس از ۲۴ سال
نکته منحصر به فرد در مورد نمایش کوهستان طلا آن است که تمام عوامل تولید این نمایش موزیکال را افراد آسیایی – آمریکایی تشکیل داده‌اند. به بیان دقیق‌تر علاوه بر نویسنده و بازیگران اصلی این نمایش یعنی «جانی لی جونیور» و «الی اولت» که به ترتیب نقش دو شخصیت اصلی این اثر یعنی لیت و می را ایفا می‌کنند، سایر عوامل تولید این نمایش نظیر بازیگران، کارگردان، عوامل پشت صحنه و طراحان آن نیز همگی تبار آسیایی و شرقی دارند و رگ و ریشه آنها به جنوب شرق آسیا باز می‌گردد. علاوه بر آن تمام اعضای تیم طراحی صحنه و طراحی لباس نمایش کوهستان طلا را هنرمندان زن تشکیل داده‌اند. این موضوع نمایش مذکور را به اثری متفاوت در تئاتر آمریکا تبدیل کرده است.
نمایش کوهستان طلا از روز چهارم تا بیستم نوامبر (۱۳ تا ۲۹ آبان ماه) امسال ۱۴ اجرای روزانه و ۳ اجرای ویژه (در روزهای شنبه) در مرکز هنرهای نمایشی شهر وست ولی آمریکا خواهد داشت تا برای نخستین بار پس از ۲۴ سال در قالب یک نمایش موزیکال واقعی به روی صحنه برود. برای تماشای این نمایش بلیت‌های ۵۹ دلاری در نظر گرفته شده است و تماشاچیان هنگام حضور در سالن تئاتر ملزم به استفاده از ماسک خواهند بود.
