هرگونه تغییر در شخصیت سیاه صدمات جبران‌ناپذیری به این نوع از نمایش وارد خواهد کرد

به گزارش ایران تئاتر به نقل از تسنیم، شهناز روستایی نویسنده نمایشنامه‌های «سیاه‌بازی» و مدرس دانشگاه درباره شرایط حاکم بر نمایشنامه‌های آیینی و سنتی و چرایی لزوم حفظ فرهنگ موجود در این آیین‌ها اظهار داشت: در ارتباط با نمایشنامه‌های سنتی دو دیدگاه قالب وجود دارد؛ برخی معتقدند متون نمایشی «تخت‌حوضی» و شخصیت سیاه باید در چهارچوب سنتی خود حفظ شوند و عده‌ای دیگر بر این باورند که برای زنده نگه داشتن این گونه از نمایش، باید در ساختار متن‌های نمایشی و همچنین شخصیت سیاه تغییراتی ایجاد کرد، به‌گونه‌ای که متناسب با سلیقه امروز مخاطبان، نمایش داده شود. بدون شک هرگونه تغییر در متن، اجرا و شخصیت سیاه صدمات جبران‌ناپذیری به این نوع از نمایش وارد خواهد کرد.

روستایی تصریح کرد: نکته‌ حائز اهمیت در ارتباط با این جریان آن است که طی سال‌های اخیر، اغلب دانشجویان تمایل دارند که شخصیت‌‌ سیاه نمایشنامه‌ها‌‌‌ی «سیاه‌بازی» را به سیاه مدرن امروزی مبدل سازند. به نظر می‌رسد این تمایلات ناشی از عدم آگاهی دانشجویان از پیشینه‌ این نوع نمایش و شخصیت سیاه بوده و این وظیفه بر عهده‌ مدرسان هنر نمایش است تا با آگاهی دادن و آموزش، موجبات شناخت دانشجویان با این هنر اصیل را فراهم آورند.

وی با اشاره به اینکه فعالیت در عرصه‌ نمایش‌های آیینی و سنتی، مستلزم اشراف و تسلط هنرمندان این حوزه بر شناخت تکنیک‌های نوشتاری و اجرایی این گونه از نمایش است، افزود: ازآنجایی‌که فعالیت در این حوزه چه در زمینه‌ نوشتن نمایشنامه و کارگردانی و چه در زمینه‌ بازیگری بسیار دشوار و مستلزم آموختن نکات ظریف، فنون و ریزه‌کاری‌های بسیار است، هنرمندان کمتر به فعالیت در این نوع از نمایش تمایل دارند.

این مدرس دانشگاه در ادامه افزود: به‌عنوان‌مثال بازیگر شخصیت سیاه باید از توانمندی‌های بسیاری از جمله صدای خوش، آشنایی با نوازندگی حداقل یک ساز ایرانی، بیان رسا و شیوا، بداهه‌گویی، توانایی آواز خواندن، حاضرجوابی، توانایی صحبت با لهجه‌های مختلف و غیره را برخوردار باشد یا در زمینه‌ نمایشنامه‌نویسی «سیاه‌بازی» نویسنده باید با تکنیک‌ها و فنون طنز مرتبط با شخصیت سیاه، مانند تکرار، حرف تو حرف، نعل وارونه، کودن نمایی، تقلیب، تشبیه به دم، تحسین به ذم، تسویه‌حساب و غیره آشنا باشد.

وی در ادامه بر لزوم توسعه پژوهش و آموزش در حوزه‌ نمایش‌های آیینی و سنتی تأکید کرد و افزود: متأسفانه در این بخش ما دچار کمبود منابع آموزشی هستیم و اگر از دانش و تجربه اساتید و چهره‌های باتجربه این حوزه بهره نگیریم، فرصت بسیار ارزشمند و مغتنمی را از دست داده‌ایم.

روستایی با اشاره به نقش و جایگاه جشنواره در حفظ و احیای نمایش‌های سنتی اذعان داشت: به‌زعم من یکی از عوامل مهمی که اجازه نداده است طی سال‌های اخیر، چراغ این نمایش خاموش شود، همین جشنواره است و درعین‌حال، وجود اساتید و بزرگانی همچون استاد داوود فتحعلی‌بیگی که درنهایت دغدغه‌مندی تمام تلاش خود را صرف حفاظت از این گنجینه‌ باارزش ساخته‌اند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: من به جد معتقد هستم که نمایش‌های آیینی و سنتی، برگرفته از فرهنگ غنی کشورمان است. پس باید تلاش کنیم تا از این میراث کهن به نحو شایسته‌ای محافظت نماییم.