در مراسم رونمایی کتاب «نمایش و آهنگ و فرهنگ ایران زمین» عنوان شد؛
اگر به اسطورههای خودمان توجه نکنیم به فراموشی سپرده میشوند
بالازاده جهانی است که اثر خود را در فرهنگمداری همچنان تداوم میبخشد
آیین رونمایی از کتاب «نمایش و آهنگ و فرهنگ ایران زمین» تالیف بابک معماری مدرس و پژوهشگر حوزه تئاتر روز ۲۳ دی ماه در تئاتر شهر برگزار شد.
به گزارش ایران تئاتر، همزمان با سالروز درگذشت امیرکاووس بالازاده آیین رونمایی از کتاب «نمایش و آهنگ و فرهنگ ایران زمین» شامل مجموعه مقالات و یادکردی از این هنرمند و پژوهشگر با حضور قادر آشنا مدیر کل هنرهای نمایشی، سعید اسدی مدیر دفتر پژوهش، آموزش و انتشارات نمایش اداره کل هنرهای نمایشی، بابک معماری مدرس و پژوهشگر حوزه تئاتر و مولف کتاب ، محمد عارف، نصرالله قادری، امین اکبری نسب، ابراهیم گله دارزاده، سحر قدیمی همسر زندهیاد بالازاده و جمعی از اساتید دانشگاه، دانشجویان، علاقه مندان و هنرمندان در تالار مشاهیر مجموعه تئاتر شهر برگزار شد.
در ابتدای مراسم علیرضا سعیدی مجری جلسه ضمن خوشامدگویی به میهمانان حاضر در جلسه، درباره منش و روح بزرگ استاد امیرکاووس بالازاده و شایستگی او و زحماتش برای فرهنگ و هنر ایران زمین توضیحاتی را ارائه کرد.
در ادامه، دکتر سعید اسدی مدیر انتشارات نمایش اداره کل هنرهای نمایشی در سخنانی به ویژگیهای شخصیتی و جایگاه علمی امیرکاووس بالازاده اشاره کرد و گفت: استاد بالازاده همواره با صبوری و مناعت طبع و بزرگی در محافل هنری حاضر بودند و در امر آموزش بسیاری از شاگردان حاضر در جلسه درس او، گواهی میدهند که در پیوند میان ویژگیها و مفاهیم فرهنگی ایرانی و هنر نمایش ایشان پل مستحکمی میزد و بسیاری از این مباحث اخلاقی و هنری که جلوهای از پژوهشگری و دانشگری ایشان به شمار میآید در مقالاتی منتشرشده در کتاب «نمایش و آهنگ و فرهنگ ایران زمین» پیش روی قرار گرفته است.
اسدی با نقل خاطرهای از استاد بالازاده به بیت «هر آنکس ز دانش برد توشهای/جهانی است بنشسته در گوشهای» اشاره و او را تشبیه به جهانی کرد که خوشبختانه اثر خودش را در انتشار دانش و فرهنگمداری همچنان تداوم میدهد.
او در توضیح فرایند شکلگیری و تولید کتاب در انتشارات نمایش گفت: انتشارات نمایش به عنوان یک انتشارات تخصصی حوزه تئاتر که حاصل زحمات همکاران ما در دوران پیشین است، دارای ارزش و اعتبار در جامعه هنری است و وظیفه و رسالت خودش را تداوم دادن حضور فرهنگی و اندیشمند تئاتر در ایران میداند. عنوانی که برای کتاب انتخاب شد در واقع سه واژه مهم در آن وجود دارد که در حوزه دانشهای متعدد تئاتر و فعالیتهای میان رشتهای یا بینارشتهای شخصیتهایی قرار میگیرند که در هر دو وجه آگاهی و دانش لازم را داشته باشند، بنابراین به دلیل اینکه در حوزه نمایش به ویژه نمایشهای ایرانی استاد بالازاده مطالعات وسیع و حضور بسیار پررنگی در فعالیتهای مربوط به حوزه نمایشهای ایرانی داشتند و از طرف دیگر شناختی غنی بر آهنگ و فرهنگ ایران زمین داشتند، به همین خاطر تصمیم بر این شد که نام کتاب نمایش و آهنگ و فرهنگ ایران زمین شود که به آن افتخار میکنیم زیرا هویتمان را شکل میدهد.
سخنران بعدی این آیین، بابک معماری گردآورنده و مولف کتاب «نمایش و آهنگ و فرهنگ ایران زمین» بود که در سخنانی روند تالیف اثر را اینگونه توضیح داد: زمانی که شروع به گردآوری مطالب و مقالات کردم، بسیار بسیار راه سختی پیش رویم بود تا این مقالات به صورت یک مجموعه گرد هم آید، چون بسیاری از مطالب سالهای بسیار قبل منتشر شده بود و متاسفانه بازنشری نداشت و از طرفی باید بخشی از آنها مورد ویراستاری قرار میگرفت و امر هماهنگیها میان منتشرکنندگان مقالات بسیار سخت بود.
او با اشاره به اسطورهشناس بزرگ، جوزف کمبل افزود: کمبل جملهای دارد که همیشه در ذهنم هست؛ اگر ما به اسطورههای خودمان در هر زمینهای توجه نکنیم و از آن ها ننویسیم و اشاره به آنها نکنیم، قطعا در طول تاریخ به فراموشی سپرده میشوند. شخص بزرگی چون استاد بالازاده در حقیقت یک شخصیت علمی و عملی است و بسیار تاثیرگذار که تاکید او بر بازشناسی اسطورههای کهن ایران زمین حتی باعث شد نگاه کارگردانان را نسبت به اساطیر ما که در فرهنگ عامه ما ردپایی موثر دارند، عوض کنند و هنرمندان را سوق دهند به این مسیر که از این گنجینه عظیم و غنی در کارهایشان استفاده کنند.
معماری در ادامه افزود: تمام تلاش خودم را کردم تا آموزههای ایشان به دست فراموشی سپرده نشود و جا دارد تشکر کنم از حضور دکتر قادر آشنا و دکتر سعید اسدی و آقای گلهدارزاده ، دکتر قادری و استاد عارف عزیز که ما را بسیار حمایت کردند. تلاش من در این جهت بود که تمام اینها بماند برای نسلهای آینده و مانند میراثی گرانقدر و گرانسنگ حفظ و استفاده شود.
در ادامه، دکتر نصرالله قادری استاد دانشگاه و نمایشنامهنویس با ذکر خاطراتش با زندهیاد بالازاده اظهار داشت: در دوران کودکی که در شهرمان بودیم با استاد بهروز غریبپور و امیرکاووس همراه هم سوار بر باد میشدیم و صعود و سقوط میکردیم. در دوران بعد در رادیو با هم بودیم و وحشتناکترین دوره قبل از اخراجم از دانشگاه بود، من مدیر دانشکده بودم و هفتاد خان رستم را گذراندیم تا او استخدام بشود، مرارتها و صبوریها کشیدیم و وقتی استخدام شد همه میتوانند شهادت بدهند که چقدر مفید بوده است.
قادری ادامه داد: من دیدهام که استاد مهرداد بهار افتخار میکرد و میبالید که امیرکاووس شاگرد اوست و همهجا نقل میکرد که او دانشجوی من است که به این جایگاه رسیده است.
زمانی که امیر کاووس در جوار استادش به خاک سپرده شد غوغایی به پا شد، بیادبیهایی کردند، بی آنکه بدانند استاد چقدر منتظر شاگردش بود. این تصویری از مظلومیت اوست به این دلیل که شاید ندانید او حتی بازیگر و کارگردان بوده و در تمام حوزههای هنر دستی داشته اما بیش از هر چیزی او عاشق ایران بود، عاشق فرهنگ و اسطورههای ایرانی بود و بسیار هم در این مسیر کوشید، افسوس که بیماری او را از پای انداخت.
دکتر محمد عارف، دانشیار هنر دانشگاه به عنوان سخنران بعدی به سه دهه روابط دانشگاهی خود با امیرکاووس بالازاده پرداخت و از همکاری ثمربخش وی در ساختار اداری و آموزشی پژوهشی اشاره کرد و خاطر نشان ساخت که استاد بالازاده علاوه بر نشر فرهنگ مردم و اسطوره شناسی در دانشگاه به عنوان همکار اینجانب در زمانی که پست ریاست دانشکده علوم انسانی و هنر هم داشتم بارز و موثر بود. استاد بالازاده در دهه هشتاد نیز به دعوت اینجانب برای تدریس در دانشگاه به آموزش تمثیل شناسی می پرداخت و من بازخورد موثر ایشان را در دانشجویان به خوبی مشاهده می کردم. دانشجویان ما بسیار بهره می بردند.
دکتر محمد عارف، عضو هیات علمی دانشگاه همچنین به حضور موثر بالازاده در طرح های پژوهشی خود پرداخت و گفت: زمانی که در دانشگاه اکاترینبورگ به پژوهش های اسنادی و میدانی در زمینه ی اتنوگرافی و تئاترهای مردمی مشغول بودم و با پروفسور چلکوسکی و پروفسور براکت برای نقش ایران در تئاتر یونان باستان در تعامل بودم امیرکاووس بالازاده نیز به عنوان همکار از ایران برایم فیش های علمی کتابخانه ای اسکن می کرد و از طریق ایمیل می فرستاد و حاصل همکاری های ما در زمانی هم که در آکادمی علوم اتنوگرافی ارمنستان تحصیل دکتری داشتم با ارسال کتاب و مقالاتی که لازم داشتم بیشتر شد.
عارف به نقش بالازاده در نشست های پژوهشی در زمینه ی نمایش در ایران پرداخت و گفت: ایشان در برگزاری نشست های تخصصی در دانشگاه با دانشکده ی ما در زمانی که اینجانب ریاست آن را به عهده داشتم همکاری ارزنده ای داشت و نشست های تخصصی تاثیرگذاری برگزار کردیم.
وی در آخر خاطرنشان کردند که سفر ناگهانی استاد بالازاده برای دانشگاه و پژوهش های مردم شناسی تئاتر خسرانی جبران ناپذیر بود.
پایانبخش این مراسم، رونمایی از کتاب «نمایش و آهنگ و فرهنگ ایران زمین» بود که با دعوت از همسر زندهیاد بالازاده، توسط او انجام شد.