مرکز تئاتر کانون یکی از عوامل تحول در تئاتر کودک و نوجوان است

به گزارش ایران تئاتر  این برنامه به همت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، بنیاد نمایش کودک، انجمن صنفی سراسری تئاتر کودک و نوجوان و انتشارات آماره و با حضور داوود کیانیان پیشکسوت تئاتر کودک و نوجوان، مهدی قلعه رئیس انجمن صنفی تئاتر کودک و نوجوان و جمعی از پیشکسوتان، هنرمندان و علاقه‌مندان تئاتر در سالن مرکز تولید تئاتر و تئاتر عروسکی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان واقع در پارک لاله تهران برگزار شد.

در این مراسم داوود کیانیان با بیان اینکه چقدر خوشحال‌کننده است که آرم کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را در کنار کانون تئاتر کودک خانه تئاتر می‌بینیم، گفت: این دو آرم در کنار «بنیاد نمایش کودک» نشانه آن است که این نهادها را اهداف مشترکی به هم پیوند می‌دهد. البته جای نهادهای دیگر نیز خالی است.

این پیشکسوت تئاتر کودک و نوجوان افزود: کاش دست از فعالیت‌های موازی برداریم و همه با هم از توانمندی یکدیگر برای پیشبرد اهداف مشترک استفاده کنیم. به‌طور مثال مرکز تئاتر کانون امکانات گسترده‌ای دارد که کانون تئاتر و بنیاد نمایش کودک ندارد. کانون تئاتر خانه تئاتر امکاناتی نظیر تولید گسترده تئاتر دارد که مرکز تئاتر کانون و بنیاد نمایش ندارند، همچنین بنیاد نمایش کودک امکاناتی به جهت نمایشنامه‌نویسی، مسائل نظری، ترجمه و تدریس دارد که مرکز تئاتر کانون و کانون تئاتر ندارند بنابراین، این مسائل نشان می‌دهد که ما با هم کامل می‌شویم.

وی تصریح کرد: امکانات ما وقتی تجمیع شود می‌تواند مجموعه‌ کاملی از فعالیت‌های تئاتر کودکان ما را به ثمر برساند. همین‌جا پیشنهاد می‌کنم که اگر این نشست و دورهم گردآمدن را مفید یافتید نمایندگانی از این سه نهاد برای هر ماه برنامه‌ای تدارک ببینند تا کارهای مشترکمان ببار بنشیند.

کیانیان در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه نمایشنامه‌نویسی کودک به‌زودی صدسالگی خود را جشن می‌گیرد، افزود: نمایشنامه‌نویسی برای کودکان در سال ۱۳۰۷ از سوی زنده‌یاد جبار باغچه‌بان آغاز شد و برای نخستین بار نمایشنامه «خانم خزوک و یا خود انتخاب رفیق» از سوی خود باغچه‌بان تألیف و با نقاشی‌های خود مصور و در شیراز به چاپ ‌رسید. از آن سال تاکنون ۹ دهه یعنی حدود ۹۳ سال می‌گذرد.

این کارگردان و بازیگر گفت: برای اینکه بیشتر متوجه روند پیشرفت تئاتر در این ۹ دهه شویم بد نیست که به آماری که مسعود میرعلایی از انتشار نمایشنامه‌ها تهیه کرده است توجه کنیم.

طبق این آمار از سال ۱۳۰۷ تا ۱۳۱۶ در دهه اول تنها ۵ نمایشنامه منتشرشده، از ۱۳۱۷ تا ۱۳۲۶؛ ۶ اثر، ۱۳۲۷ تا ۱۳۳۶؛ ۳۲ نمایشنامه، ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۶ و در دهه چهارم ۲۳ و در سال ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۶؛ ۲۴ نمایشنامه تولید شده است.

وی تصریح کرد: از دهه پنجاه به دلیل تحولاتی که در مرکز تئاتر کودک ایجاد شد، انتشار نمایشنامه‌ها رشد چشمگیری داشته طوری که از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۶ بیش از ۱۱۱ نمایشنامه به مرحله تولید رسید. این روند همچنان ادامه داشت به‌گونه‌ای که در فاصله زمانی سال‌های ۱۳۸۷ تا ۹۶ به عدد ۹۶۶ رسید و در مجموع ۲۱۸۲ نمایشنامه تا سال ۹۶ تولید شده و در این چند سال اخیر نیز بیش از ۵۰۰ اثر به این تعداد اضافه شده است.

کیانیان در ادامه گفت: تا سال ۹۶ امتیاز اول در تألیف بیشترین نمایشنامه از آن «حسن دولت‌آبادی» با ۲۰۷ نمایشنامه است، منوچهر اکبرلو با ۱۱۴ و افسانه شعبان‌نژاد با ۳۰ عنوان نمایشنامه به ترتیب رتبه دوم و سوم را دارند.

این نمایشنامه‌نویس کودک افزود: در این دوره ۹۰ ساله نمایشنامه‌های تألیفی زنان ۱۸۳ و نمایشنامه‌های تألیفی مردان ۳۳۲ اثر است و انتشارات سوره مهر با ۹۰ عنوان در رتبه اول و انتشارات موسسه فرهنگی منادی تربیت با ۷۸ عنوان و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با ۵۹ عنوان رتبه دوم و سوم را کسب کرده‌اند.

وی در ادامه با بیان اینکه ما در طول این صدسال که از عمر تئاتر کودک ایران می‌گذرد دو فراز مهم داشته‌ایم، تصریح کرد: فراز اول را زنده‌یاد جبار باغچه‌بان با نوشتن نمایشنامه‌ها، اجرا و انتشار آن‌ها ایجاد کرد که در نوع خود چه در ایران و به لحاظ تاریخی در منطقه بی‌نظیر است. او نخستین اجرای تئاتر کودک را در سال ۱۲۹۸ با نمایش «خُرخُر» در مرند کلید می‌زند و سپس به مدت ۱۴سال در تبریز و شیراز این حرکت فرهنگی و هنری را دنبال می‌کند و گسترش می‌دهد. او نمایشنامه‌هایش را با کودکان به صحنه می‌برد، آن‌ها را منتشر می‌کند و برای آن‌ها تصویر می‌کشد و این آثار را فقط برای اجرا منتشر نمی‌کند بلکه مطالعه نوآموزان را هم مدنظر قرار می‌دهد.

کیانیان فراز دوم که دوران طلایی تئاتر کودکان ایران را رقم می‌زند را مرکز تولید تئاتر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان می‌داند که حدود نیم‌قرن بعد در سال ۱۳۵۰ اتفاق می‌افتد. وی دراین‌باره می‌گوید: تحول گسترده و همه‌جانبه در تئاتر کودک به لحاظ تولید، آموزش، اجرا و تشکیل گروه‌های تئاتری حرفه‌ای، کودکان و نوجوانان در تهران و سراسر ایران در این دوره اتفاق افتاده است.

این پیشکسوت تئاتر کودک و نوجوان در پایان گفت: به مناسبت پنجاهمین سال تأسیس این مرکز مناسب است به بعضی از این تحول‌ها اشاره کنیم. هر چند بررسی تمام تحولات این پنجاه سال بعد از تأسیس مرکز تئاتر کانون پرورش فکری به زمانی طولانی نیاز دارد اما اتفاق‌هایی همچون تئاتر حرفه‌ای برای کودکان، تئاتر حرفه‌ای برای نوجوانان، اجرای تئاتر در محوطه باز، اجرای تئاتر روی تریلی سیار برای کودکان ایران، آغاز آموزش نمایش خلاق در کتابخانه‌های کانون به کودکان، اجرای تئاتر کودکان در تئاتر شهر و تالار سنگلج، اجرای تئاتر کودکان با شیوه‌ای ایرانی، اجرای تئاتر عروسکی حرفه‌ای، آغاز کلاس‌های نمایشنامه‌نویسی کودک و تئاتر عروسکی به نوجوانان، ظهور نویسنده، کارگردان، بازیگران و طراحان حرفه‌ای تئاتر کودک، برپایی جشنواره‌های بین‌الملل، عضویت در اسیتژ و یونیما از مواردی بود که در این پنجاه سال اتفاق افتاده است.

گفتنی است در این مراسم هفت جلد نمایشنامه جدید کودک و نوجوان به قلم منوچهر اکبرلو و از سوی انتشارات آماره نیز رونمایی شد.

پیشکسوتانی چون مجید قناد، هنگامه مفید، عباس جهانگیریان، منوچهر اکبرلو، حامد زحمتکش، مصطفی کاظمی و جمعی از فعالان حوزه تئاتر کودک و نوجوان در این آیین حضور داشتند.