نشست مدیران جشنواره‌ها و تئاترهای چهار کشور آلمان، هلند، انگلستان و آمریکا برگزار شد
لیندا هرتزل از ایالت متحده: بگذاریم مردم یاد بگیرند که هنر بخشی از زندگی روزمره‌شان است. من به عنوان هنرمند یک وظیفه دارم، ولی باید به جنبه تجاری تئاتر نیز فکر کنم. من به همکاران کشورهای دیگرم حسودی می‌کنم چرا که می‌بینم گاهی تا ۹۰ درصد به تئاتر آن‌ها کمک دولتی می‌شود.
پیمان شیخی:
نشست مدیران کمپانی‌ها و جشنواره‌های تئاتر آلمان، هلند، انگلستان و آمریکا با حضور فریندخت زاهدی، محمد اطبایی مسئول امور بین‌الملل مرکز هنرهای نمایشی و حسین مسافرآستانه دبیر بیست‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در سالن کنفرانس مجموعه تئاترشهر برگزار شد.
به گزارش سایت ایران تئاتر، در ابتدای این نشست فریندخت زاهدی دبیر برگزاری این نشست گفت:«امروز از مدیران تئاترها و جشنواره‌های کشورهای مختلف دعوت کرده‌ایم تا بتوانیم با گفت‌وگو در رابطه با مشکلات و راهکارها برای رسیدن به تئاتر خصوصی صحبت کنیم. لازم است این نکته را ذکر کنیم که تئاتر ایران دولتی است و تا به حال سوبسیت گرفته و تحت نظر دولت عمل کرده است، اما با برنامه‌ریزی جدید، دولت تصمیم گرفته به شکل گیری تئاتر خصوصی کمک کند. در این نشست ما دو پرسش اساسی را مطرح می‌کنیم: نخست این که تا چه حد کمپانی‌هایی که آن‌ها مسئول آن هستند به دولت وابستگی دارد و تا چه حد از طریق درآمدهای گیشه می‌توانند به ادامه کار هنری خود بپردازند. دوم این که مدیران جشنواره‌ها از تجربیات خود ما را بهره‌مند کنند که با چه معیارهایی آثار خود را انتخاب می‌کنند و آیا جشنواره‌های آن‌ها تماتیک برگزار می‌شود و یا برای آثار اجرا شده طی سال گذشته انتخاب شده است.»
در ادامه روبرتو چولی مدیر تئاتر روهر آلمان گفت:«من مخالفتی با تئاتر خصوصی ندارم و اگر در کشوری امکانات متعددی برای تئاتر وجود داشته باشد، من آرزو می‌کنم که تمام مردم بتوانند تئاتر کار کنند ولی طرز تفکر این است که در کشور سوبسیت کافی و قوی از سوی دولت وجود داشته باشد. من معتقدم در کشوری مثل ایران باید دولت حمایت بیشتری از تئاتر بکند تا ساختمان تئاتر از این که وجود دارد نیز محکم‌تر شود. نیروهای هنری که در کشور وجود دارند نیاز به پایگاه محکمی دارند که در صورت حمایت دولت، شرایط بهتری به وجود می‌آید.»
چولی ادامه داد:«در غرب نیز خواسته‌های زیادی وجود دارد که تئاتر را به صورت خصوصی اداره کنند و در کشورهایی مثل آلمان، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا نخستین خواسته از سوی سیاستمداران ارائه می‌شود که تئاتر از سوی حامیان خصوصی حمایت شده و مالیات‌ها کمتر صرف آن شود. شاید تجارب من فقط منفی بوده چون من حامی مالی نمی‌شناسم که در راه خدا کمک کند، بلکه آنان برای خواسته‌های خود این کار را انجام دهند. وقتی حامی مالی وجود نداشته باشد، کمپانی‌های تئاتر تحت فشار قرار می‌گیرند تا به چه نحوی پول را تهیه کنند. نتیجه این است که افکار تجاری به وجود می‌آید و این آخر کار تحقیقی و هنری تئاتر خواهد بود.»
سپس وایلند از تئاتر فرایبورگ آلمان گفت:«برای من مشکل است که برخلاف چولی در مورد حمایت‌های دولتی اظهار نظر کنم. من معتقدم که تئاتر هنری بومی است و باید در این ثروت بومی همه سهم داشته باشند. من معتقدم برای پیشرفت تئاتر به حمایت دولتی نیازمندیم و باید برای سال‌های زیادی برنامه‌ریزی مالی شود. این مهم است که یک زیربنای مناسب به وجود بیاوریم تا از طریق آن امکانات تئاتری به وجود آید. در کشور ایران ما یک تئاتر مرکزی داریم که در تهران است و بعد تئاتر شهرستان‌ها قرار دارد. باید حمایت‌ها به این صورت باشد که تئاترهای شهرستانی از طریق افرادی حمایت شوند که به عنوان نماینده مرکز کشور حضور دارند.»
در ادامه فریندخت زاهدی با اشاره به این که مرکز هنرهای نمایشی متولی تئاتر در سایر استان‌هاست، تصریح کرد:«مرکز هنرهای نمایشی به عنوان متولی مرکزی عمل می‌کند تا بودجه مورد نظر را از طریق وزارت فرهنگ که از مجلس تعیین می‌شود کسب کند و بنا به نوع فعالیت‌های استان‌ها، بودجه استان‌های مختلف تعیین می‌شود. مشکل ما این است که تمام کسانی که تئاتر کار می‌کنند علاقه‌مندند در تهران فعالیت کنند. ما به دنبال راهی هستیم که هم در تهران و هم در شهرستان‌ها نوعی گرایش به داشتن تئاتر خصوصی نیز به وجود آید، چرا که ما کشوری چند ملیتی هستیم که در هر منطقه زبان‌ها، موسیقی و آئین‌های مختلف داریم که می‌تواند مواد خوبی را برای تئاترمان به وجود آورد.»
وی با دعوت از بخش دوم مهمانان این نشست این موضوع را مطرح کرد که در آمریکا بیشتر کمپانی‌های تئاتر متکی به درآمد خودشان هستند، پس چطور عمل می‌کنند؟ که لیندا هرتزل از ایالت متحده در پاسخ به این پرسش گفت:«یک سیستم تجاری خارج از نیویورک وجود دارد و طی 50 سال اتفاق مثبتی افتاده که در شهرهای با جمعیت متوسط یکسری تئاتر راه افتاده است. ما تئاتر خود را داریم و معتقدیم که پرداختن به تئاتر به صورت جدی و قدرتمند موجب پیشرفت می‌شود. تئاتر ما خیلی بزرگ شده و در واقع ما برنامه‌ریزی برای آن نکرده‌ایم؛ چرا که مردم به سمت آن جذب شدند، البته در شهر من، مردم این هنر را دنبال می‌کنند. 70 درصد بودجه ما از طریق فروش بلیت تامین می‌شود و 30 درصد مابقی را نیز مردم تامین می‌کنند با کمک‌های مالی استان و همچنین بنیان‌های مختلف کمک به تئاتر.»
وی اضافه کرد:«ما در آمریکا اجازه نمی‌دهیم که به ما بگویند چگونه عمل کنیم. حامیان ما فقط سه خواسته از ما دارند که ابتدا در اجرای نمایش از آن‌ها نامبرده و تشکر کنیم، دوم بنر تبلیغاتی آن‌ها را نصب کنیم و برخی اوقات نیز تقاضای چند بلیت رایگان دارند تا به کارکنان‌شان ارائه کنند. به نظر من این خوب است. بگذاریم مردم یاد بگیرند که هنر بخشی از زندگی روزمره‌شان است. من به عنوان هنرمند یک وظیفه دارم، ولی باید به جنبه تجاری تئاتر نیز فکر کنم. من به همکاران کشورهای دیگرم حسودی می‌کنم چرا که می‌بینم گاهی تا 90 درصد به تئاتر آن‌ها کمک دولتی می‌شود. ما آثار جدید را در کنار شکسپیر و تئاتر کلاسیک اجرا می‌کنیم و حتی وقتی کارهای تجاری مردم پسند ارائه می‌کنیم از بهترین‌های تئاتر استفاده می‌کنیم.»
دیوید سار از ایالت فینکس نیز گفت:«کمپانی‌های تئاترهای مختلف راه‌های مختلفی برای حل مشکلات دارند. من در ابتدا قصد راه‌اندازی یک کمپانی نداشتم و می‌خواستم تئاترهایی برای کودکان اجرا کنیم تا آنان راه‌هایی برای تغییر بهتر دنیا بیاموزند. ما نیز وابسته به اجتماع محلی هستیم. طی این سال‌ها فعالیت‌مان از حالت محلی به حالت ملی تغییر کرده و هر قدر جلوتر رفته‌ایم بیشتر در این مسیر قرار گرفته‌ایم. واقعاً هیچ راهی وجود ندارد که من تئاترم را فقط براساس گیشه جلو ببرم بنابراین 50 درصد از گیشه و 50 درصد از سازمان‌های مختلف و حتی از دولت تامین مالی می‌شود. ما کارگاه‌های آموزشی داریم و اهداف تئاتر را از طریق ارگان‌های مختلف تامین می‌کنیم. ما در شهرمان با حمایت دولت دو تئاتر ساختیم، به این صورت که دولت از مردم اجازه گرفت که برای ساخت تئاتر مالیات را افزایش دهد تا از این طریق، دو ساختمان تئاتر بسازد.»
وی با اشاره به این که پول گیشه به صورت صرف نمی‌تواند هزینه تئاتر را تامین کند، خاطر نشان کرد:«بنابراین ما تئاتر را به مراکز مختلف می‌بریم تا آن جا اجرا شود. در شهرهای مختلف امریکا شرایط مختلفی وجود دارد ولی ما در این اندیشه هستیم که تئاتر را در اجتماعات خودمان غنی‌تر کنیم.»
الیزابت شک از جشنواره تئاتر وین نیز گفت:«در وین سوبسیت تئاتر را از شهر می‌گیریم و از دولت کمکی دریافت نمی‌کنیم. در آن جا ما به دنبال اسپانسر هستیم. البته معمولاً هنرمندان با مشکل مواجه می‌شوند تا به زبان مشترکی با اسپانسرها برسند. ما نیز در مدارس حضور پیدا می‌کنیم و تئاتر اجرا می‌کنیم. از سوی دیگر هنرمندان بین‌المللی را در وین جمع می‌کنیم و سعی می‌کنیم جوانان با آن‌ها در ارتباط قرار گیرند. همچنین کارگاه‌های آموزشی برای جوانان برگزار می‌کنیم. البته فقط جوان‌ها مسئله ما نیستند بلکه پروژه‌هایی را نیز تعریف می‌کنیم که سایر افراد نیز از آن استفاده کنند.»
ساندرو لونین مدیر هنری جشنواره تئاتر زوریخ نیز گفت:«تئاتر زوریخ هم مثل تئاتر فجر 30 سال است که پایه‌گذاری شده و ما در مقابل تئاتر دولتی قرار داریم و در تقابل با تئاتر بورژوایی شکل گرفته‌ایم که یک سری تئاتر کلاسیک اجرا می‌کرد و کودکان مجبور به دیدن آن بودند. فستیوال ما طی دو هفته در دو سوی یک دریاچه برگزار می‌شود و کاملاً شهری است و نیمی از هزینه آن را یک روزنامه تامین می‌کند. در این جشنواره تئاترها در چادرهای بزرگ اجرا می‌شود که میزبان آثار مختلف از سراسر دنیا هستند.»
سارابر مدیر صندوق حمایتی از هنرهای نمایشی هلند نیز گفت:«در هلند 15 درصد بودجه تئاتر را دولت تامین می‌کند و بخشی از 85 درصد پولی که باید فراهم شود توسط دولت‌های محلی و بخشی دیگر توسط بانک‌ها و اسپانسرها تامین می‌شود و بخشی نیز متعلق به تئاتر تجاری و عامه‌پسند است.»
در ادامه ساسکیا جانسون از هلند نیز با اشاره به فعالیتش در زمینه تئاتر کودکان توضیح داد:«کمپانی ما با تئاتر کودکان سر و کار دارد و توسط دولت پایه‌گذاری شده و 85 درصد از بودجه آن توسط دولت تامین می‌شود و ما برنامه‌های خود را برای چهار سال آتی پی ریزی می‌کنیم. ما حدوداً طی سال 150 نمایش اجرا می‌کنیم و حتی در سایر کشورها مثل انگلیس و امریکا اجرا داریم. اکنون 30 سال است که کار می‌کنیم و به سایر فرهنگ‌‌ها علاقه‌مندیم و سعی می‌کنیم با ایران نیز همکاری کنیم و یک مثلث هنری بین هلند، ایران و ایالات متحده امریکا تشکیل دهیم.»
ویلمین لامپ از هلند نیز گفت:«ما یک تشکل هنری هستیم که انواع هنر را در برمی‌گیرد و روایتی از تئاتر در هلند است. کار ما فقط تئاتر نیست بلکه نمایشگاه هم برگزار می‌کنیم و کتاب چاپ می‌کنیم و به طور کلی مجبوریم خیلی سخت کار کنیم تا هزینه‌هایمان را تامین کنیم. بودجه ما را دولت ملی و ایالت‌ها تامین می‌کنند و به طور مثال از مراکز مختلف فرهنگی و هنری استفاده می‌کنیم. ما برنامه یک ساله تنظیم می‌کنیم و تمام هدف‌مان این است که آمستردام را به عنوان شهر کتاب معرفی کنیم.»
پیتر کایل مدیر شکسپیر کلوب نیز گفت:«من از دولت هیچ پولی دریافت نمی‌کنم و از این بابت خوشحالم. من برای مدت زیادی عضو گروهی بودم که تصمیم می‌گرفت چه نوع هنری باید از دولت پول دریافت کند و بخش قابل توجهی از عمرم وابسته به دولت بودم تا برای کمپانی باله که مدیریت آن را به عهده داشتم پول دریافت کنم. اکنون رئیس دو کمپانی هستم که به طور مستقل عمل می‌کنم و به همین دلیل خودمان تصمیم می‌گیریم که همکار ما چه کسی باشد و می‌خواهم تا زمانی که امکان دارد از نظر مالی مستقل بمانم.»