در حال بارگذاری ...
نگاهی به نمایش «ساختن » به کارگردانی مصطفی ذره پرور :

ژپتوی نجار و پسری که با خالقش کشتی می گیرد

سید علی تدین صدوقی : نمایش " ساختن " به کارگردانی مصطفی ذره پرور به نوعی همان خلق کردن است .کاری که در ساحت انسانی ، ژپتو با چوب انجام  داد و پینوکیو را خلق نمود . نمایش با الهام از پینوکیو نگاشته شده است. مردی که عروسک هایی می سازد و به آنها جان می دهد .

نمایش از طراحی صحنه شروع می شود . اطاقی که کوچک تر از حد معمول است چیزی شبیه به خانه های عروسکی .

پدر یا مرد نجار مشغول آماده کردن  دو عروسکی است که ساخته است . او کارهای نهایی را روی آنها انجام می دهد . نجار دو عروسک ساخته یکی دختری کامل  ودیگردختری که خویی پسرانه نیز دارد . مرد قبلا پسری ساخته که تبدیل به انسان شده پسر مدتی است که رفته است اما به یکباره باز می گردد . اختلاف سلیقه و فکر بین پدر و پسر ؛ خالق و مخلوق  کاملا مشهود است . دراین میان زنی که دو عروسک را سفارش داده وارد می شود و بر سرآماده نبودن سفارش هایش با مرد نجار مجادله کرده و در نهایت با پسر وارد مذاکره می شود وآماده سازی عروسک ها را به او می سپارد .در انتها مشخص می شود که زن همسر مرد نجار است و پسرتنها فرزند اصلی و واقعی آنهاست.

مرد و زن بر سر میز شامی که چونان " شام آخر"  چیده شده بر سر زندگی گذشته اشان بحث کرده و هر کدام تقصیر را به گردن دیگری می اندازند . زن نیز شاید برای رهایی از قواعد نجار او را ترک کرده است . دراین میان پسر گیج شده و تازه می فهمد که فرزند واقعی آنان است واز چوب ساخته نشده  هرچند که در انتهای نمایش باز پسر به عروسک تبدیل می شود واین چوبی بودن یا واقعی بودن او در یک تعلیق می ماند .

 نمایش در لایه های زیرین موقعیت خالق و مخلوق  را مطرح می کند . اینکه درعالم هستی  آدم ها چونان عروسک هایی هستند که سر نخ شان دست دیگری است حال این دیگری می تواند خالق ، تقدیر، سرنوشت ، قضا و قدر ، پیشانی نوشت وحتی قواعد حاکم بر زندگی آدم ها باشد . قواعد وقوانینی که حاکمان می گذارند و یا ریشه در باورها و اعتقادات و سنن وآئین و... دارد . 

دیگری ای که چون پدر یا نجار خالق است و به دنیا آمدن یا خلق کردن بدست او چونان یک اجبار است و این اجبار برای پسر خوشایند نیست او می خواهد سر نخش دست خودش باشد . شاید به نوعی از همین روست که رفته . پسر این اجبار را نمی پذیرد .

مرد نجار نقش خالق را در این ماجرا بازی می کند واین سر پیچی ها را بر نمی تابد همانگونه که با همسرش اینگونه رفتار کرد ه. حالا کنترل خلقتش ازدستش بیرون رفته و آنطور که می خواسته از آب در نیامده وماجرا آنگونه که پیش بینی می کرده اتفاق نیفتاده ، پسر بدنبال رهایی و آزادی از قید و بندها و قواعدی بوده که نجار برایش گذاشته .

عروسک ها به مثابه آدم های سر در گمی هستند که در مسئله خلقت یا همان ساختن مانده اند .نجار نیز حالا تکلیفش را با این عروسک هایی که خلق کرد ه نمی داند ، چنانچه حتی او نقش پدر را داشته باشد و پسر فرزند واقعی او باشد باز هم نمی داند با پسر چه باید بکند . زن سفارش ساخت عروسک پسر را به او داده اما نجار عروسک دختر به او تحویل می دهد .شاید می خواهد کمبود های عاطفی خودش را اینگونه جبران کند .او یک عروسک بینابین نیز می سازد به گفته خودش عروسک دختری ساخته که  یک کم پسر است شاید اینگونه فکر می کرده که کنترلش راحت تر است .

نمایش نسبتا ساختار منسجمی دارد و اندیشه نویسنده و کار گردان در پس آن مشهود است . بازیگران نقش عروسک ها را تا حدودی  به خوبی ایفا می کنند .نمایش انگشت روی مسئله ای می گذارد که هماره پرسش اصلی انسان ها ازابتدا ی خلقت بوده وهست یعنی "ساختن و منظور از این ساختن "

از سویی با نگاهی دیگر، تعبیری از  مجموعه ذهنیت وتفکر انسان است . اینکه هر چه ما در ذهن می سازیم آن چیزی نیست که باید باشد . چون انسان کامل نیست وناقص است اما به تعبیر " عین القضات همدانی " می تواند خالق باشد چون خدا خالق است و این اشرف مخلوقات خدا بطریق اولی می تواند خلق کند ؛ اما اینکه چه خلق می کند وچگونه وبا چه کیفیتی خود پرسشی ژرف است که جوابش را شاید بتوان  تا حدودی در داستان فرانکشتاین اثر شرلی یافت .  

در انتهای نمایش پسر مجددا با حرکات عروسکی ای ، گویی تبدیل  به عروسک می شود وبا نجار و یا همان خالقش کشتی می گیرد .کشتی ای که ما را یاد داستان " گیلگمش " می اندازد آنجا  که " گیلگمش"  به خدامی گوید " می خواهم با تو کشتی بگیرم " او با خدا کشتی می گیرد و خدا یا خالق را به زمین می زند ؛ از این رو از خدا می خواهد که او را به آسمان ببرد واز بالا زمین را نگاه کند و خدا او را سوار بر وسیله ای کرده وبه آسمان می برد و " گیلگمش " آنچه را که از بالا می بیند شرح می دهد .  در آخر نمایش کشتی پسر که دست ساز نجار است با پدر که به نوعی همان ژپتو یا خالق پسر است این نکته را متبادر می کند که شاید حالا مخلوق می خواهد جای خالق یا سازنده اش را بگیرد و قواعد را به خواست خود تغییر دهد .




مطالب مرتبط

مدیرکل هنر‌های نمایشی مطرح کرد

دنبال رشد محتوا و فرم تئاتر کودک و نوجوان هستیم
مدیرکل هنر‌های نمایشی مطرح کرد

دنبال رشد محتوا و فرم تئاتر کودک و نوجوان هستیم

کاظم نظری مدیرکل هنرهای نمایشی می‌گوید تنها دلیل عدم حضور گروه‌های تئاتر کودک و نوجوان در جشنواره تئاتر فجر برگزاری جشنواره تخصصی تئاتر کودک و نوجوان بود و اداره کل هنرهای نمایشی به دنبال رشد محتوا و فرم این رویداد هنری و همچنین تئاتر کودک و نوجوان است.

|

گفت‌و‌گو با داور بخش دانشجویی چهل‌ودومین جشنواره تئاتر فجر

بهرام جلالی‌پور: ضعف امروز تئاتر ما، نمایشنامه است
گفت‌و‌گو با داور بخش دانشجویی چهل‌ودومین جشنواره تئاتر فجر

بهرام جلالی‌پور: ضعف امروز تئاتر ما، نمایشنامه است

بهرام جلالی‌پور، داور بخش دانشجویی چهل‌ودومین جشنواره تئاتر فجر، با بیان اینکه ضعف امروز تئاتر ما، نمایشنامه است و باید نمایشنامه نویسی به یک شغل خودکفا با درآمد مکفی تبدیل شود تا نمایشنامه نویس تمام وقت خود را به خلق آثار جدید اختصاص دهد، گفت برگزیدگان این جشنواره جزو ...

|

گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر

«خودپرواز» و طرح موضوع عدم مناسب‌­سازی خودپرداز بانکی برای نابینایان
گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر

«خودپرواز» و طرح موضوع عدم مناسب‌­سازی خودپرداز بانکی برای نابینایان

کارگردان نمایش «خودپرواز» قشر توان‌خواه جامعه را که شامل نابینایان نیز می‌­شود، دارای مشکلات فراوانی دانست و معتقد است این مشکلات باعث می­‌شود تا برخی از این عزیزان به جای مشارکت در فعالیت‌­های اجتماعی، به انزوا کشیده شوند. او موضوع عدم مناسب­‌سازی بانکی و خودپرداز ...

|

کارگردان حاضر در بخش تازه‌های تئاتر جشنواره گفت

کیانوش احمدی: امیدوارم نگاه عادلانه جشنواره در انتخاب و داوری آثار ادامه‌دار باشد 
کارگردان حاضر در بخش تازه‌های تئاتر جشنواره گفت

کیانوش احمدی: امیدوارم نگاه عادلانه جشنواره در انتخاب و داوری آثار ادامه‌دار باشد 

کیانوش احمدی، کارگردان حاضر در بخش تازه‌های تئاتر بر رویکرد عادلانه چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در انتخاب آثار و داوری آن‌ها تاکید کرد. 

|

گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر

لقمان بحرانی: «آشپزخانه فنلاندی­‌ها» نمایشی انتقادی درباره مردم، جامعه و دولت است
گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر

لقمان بحرانی: «آشپزخانه فنلاندی­‌ها» نمایشی انتقادی درباره مردم، جامعه و دولت است

کارگردان «آشپزخانه فنلاندی‌­ها» نمایش خود را دارای فضایی کمدی-فانتزی می­‌داند که در درون مایه خود انتقادهایی را نیز درباره مردم، جامعه، دولت و تعاملات بین آن‌ها دارد.

|

گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش هویت ملی جشنواره تئاتر فجر

میثم حبیبی: «همه خواب بودیم» روایتی متفاوت از زندگی حاج قاسم سلیمانی است
گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش هویت ملی جشنواره تئاتر فجر

میثم حبیبی: «همه خواب بودیم» روایتی متفاوت از زندگی حاج قاسم سلیمانی است

کارگردان نمایش «همه خواب بودیم» می‌گوید ما می‌خواهیم جریانی مستندگونه از زندگی و آنچه آن شب برای خانواده حاج قاسم رقم خورده را برای مخاطب روایت کنیم.

|

گفت‌وگو با حامد مکملی، نویسنده و کارگردان نمایش «آریوبرزن»

برخوانی یک اتفاق تاریخی
گفت‌وگو با حامد مکملی، نویسنده و کارگردان نمایش «آریوبرزن»

برخوانی یک اتفاق تاریخی

حامد مکملی، نویسنده و کارگردان نمایش «آریوبرزن»، اثری که از طریق ورود به بخش تازه‌ها وارد مسابقه تئاتر ایران چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر شده است، می‌گوید این نمایش یک برخوانی از داستان سردار بزرگ پارسی است که در برابر اسکندر مقدونی ایستاد و برای سرزمینش جان ...

|

در گفت‌وگو با کوروش شاهونه، کارگردان نمایش «هیدن» مطرح شد

چشم‌های بینایی که حقیقت را کتمان می‌کنند
در گفت‌وگو با کوروش شاهونه، کارگردان نمایش «هیدن» مطرح شد

چشم‌های بینایی که حقیقت را کتمان می‌کنند

کوروش شاهونه، یکی از نویسندگان و کارگردان نمایش «هیدن»، از جمله آثار حاضر در بخش مسابقه تئاتر ایران چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر می‌گوید این اثر بر پایه اندیشه چشم‌های بینایی که حقیقت را کتمان می‌کنند بنا شده است. حقیقتی که می‌تواند به کل روابط جوامع انسانی ...

|

نظرات کاربران