زندگی و مرگ در گهواره معلق

یوگا ورزشی جسمی و روانی است که در شبه‌قاره هند و توسط هندوها به وجود آمده‌ و تمرین حرکتی ذهنی بدن می‌باشد. حرکات این ورزش هر دو عامل جنبش و کنترل تنفس و تمرکز را در بر دارد. اِریال یوگا (یوگا با پارچه)Aerial yoga) ) فرمی نوین از انواع یوگا است که با ابزار انجام می‌شود و اهداف سلامت، معنویت و سرگرمی را با هم یکی کرده است.

در واقع اریال یوگا سبک جوان و بین‌رشته‌ای است که توسط کریستوفر هریسون، طراح رقص برادوی و ژیمناست سابق، اولین بار با گروهی از ورزشکاران ژیمناستیک آغاز و در واکنش به نیازهای جدید، خلق شده است. هریسون که با حرکات یوگا این مسیر را آغاز کرده بود با دید هنری چنین ابداعی کرد زیرا در هنرهای هوایی که از هنر سیرک سرچشمه می‌گیرد، سررشته داشت. پس تصمیم گرفت طعم پروازی را که در اریال دنس هست، وارد حرکات یوگا کند و بدین ترتیب اریال یوگا خلق شد.

 اِریال یوگا در سال 2007 عمومیت یافته و اکنون تمرین هوایی یوگا که یک دهه پیش در نیویورک آغاز شد توسط مردم در سراسر جهان انجام می‌شود. تمرینات اِریال یوگا شامل تمرین‌های اصلی یوگا سنتی، حرکات رقص و آکروباتیک، پیلاتس (نوعی سیستم آمادگی جسمانی) و کالیستنیک (ورزش خیابانی) است که با معلق شدن در هوا با استفاده از یک بانوج ابریشم (مانند جای خواب آویزان بچه) انجام می‌شود.(https://dance20.com/aerial-yoga/ )

اما ارتباط اِریال یوگا با نمایش آلا چیست؟

آلا دختری عراقی که در سن ۱۵ سالگی، به دنبال اختلافات شدید با پدرش که سرهنگ ارتش رژیم بعثی عراق است، به ایران می‌گریزد. در ایران در رشته پرستاری درس می‌خواند. عاشق جوانی ایرانی به نام آرش می‌شود و ازدواج می‌کنند. هم‌زمان با جنگ تحمیلی در پی آرش به میدان‌های جنگ می‌رود و در عملیاتی به اسارت عراقی‌ها درمی‌آید. در زندان‌های رژیم بعثی با او به‌عنوان یک خائن برخورد می‌شود و حتی پدرش از او برائت می‌جوید. آلا با وجود تلاش، از فرصت فرار به ایران و رسیدن به آرش بازمی‌ماند و در نهایت کشته می‌شود و پس از مرگ و در عالم برزخ دوباره به وصال آرش می‌رسد.

 اینک آلا بعد از چهل سال در برزخ زندگی خود را روایت می‌کند. روایتی زیبا، ساده و درعین‌حال جذاب که ربط آن با اریال یوگا به‌وضوح قابل‌شناسایی است. آلا در دوران حیات هم در برزخ است. برزخ میان بودن در خانواده و خروج از آن، برزخ نه ایرانی و نه عراقی بودن، برزخ عاشق بودن و دوری از وصال یار... آلا معلق است میان آسمان و زمین. پس انتخاب اِریال یوگا برای نمایش این زندگی و مرگ برزخی، مناسب است و کارگردان که نویسنده متن هم هست، هوشیارانه برای طراحی کار به سراغ اریال یوگا رفته است و از آن به‌عنوان یک ابزار مناسب، چه به لحاظ شکل و چه از نظر محتوا، استفاده کرده است. بدون اینکه مانند بعضی‌ها ادا درآورد. آلا چونان طفلی بی‌قرار درون گهواره (بانوج، ننو) در فضا معلق است، آنجا هم که از بانوج خارج می‌شود ذهن و جسم او به سمت بانوج متمایل است. این نگاه پارادوکسیکال، میان قرار و بی‌قراری، در تمام نمایش جاری است.کارگردان این حالت برزخی را به شکل بسیار زیبایی، از طریق معلق کردن این آدم درون پارچه مخصوص اریال یوگا، بیان می‌کند. این زیباترین اتفاقی که در نمایش می‌افتد و کارگردان با هوشیاری تمام با خلق میزانسن‌های متنوع که در مسیر داستان و متناسب با شرایط، در نحوه حضور و قرار گرفتن آلاء درون بانوج، در فرم‌های مختلف، از جمله به تصویر کشیدن حضور آرش در کنار آلاء درون بانوج که توسط تنها بازیگر نمایش به‌خوبی اجرا می‌شود، دنیای آلا را به تصویر می‌کشد و آلاء را مبدل می‌کند به نماد انسان‌هایی که روحشان در این جهان بی‌قرار به دنبال قرار می‌گردد.

امتیازات نمایش:

-استفاده خلاقانه از اریال یوگا

-نگاه پارادوکسیکال به یوگا که به دنبال ایجاد آرامش است و نمایشی که سرگردانی و معلق بودن یک انسان را بیان می‌کند.

-متن خوب در مورد جنگ تحمیلی و به‌دوراز کلیشه‌های رایج در این گونه نمایشنامه‌ها

-کارگردانی هوشیارانه، هدایت درست بازیگر و میزانسن‌های جاندار و...

-بازی خوب بازیگر نمایش، بخصوص توانایی ایشان در اجرای حرکات و تمرینات اِریال یوگا

-طراحی مناسب نور، صدا و موسیقی

البته بیان بعضی کاستی‌ها نمایش در طراحی لباس، موسیقی، حرکات و ریتم نمایش ضروری به نظر نمی‌رسد، چراکه در گروه جوان نمایش آن‌قدر دقت و هوشیاری وجود دارد که خودشان کاستی‌ها را رفع‌ورجوع کنند.

در پایان، ضمن آرزوی موفقیت برای این گروه جوان و توصیه به اهالی هنر نمایش برای دیدن این نمایش، به انتظار دیدن آثار بعدی این گروه جوان و خوش‌فکر می‌نشینیم.

و توفیق از خداست...

 

*عضو هیئت‌علمی دانشگاه فرهنگیان