در حال بارگذاری ...
گفت و گو با سیروس همتی به بهانه عرضه فیلمنامه تازه اش در نمایشگاه کتاب تهران :

«آینه» فیلمنامه ای درباره انسانیت و شأن معلم

ایران تئاتر-علی اکبر عبدالعلی زاده : در پاتوق ایران تئاتر با سیروس همتی درباره فیلمنامه «آینه» تازه تزین نوشته ی او که از سوی انتشارات نیستان در نمایشگاه کتاب عرضه شده است به گفت و گو نشستیم.

 سیروس همتی  نویسنده، نمایشنامه‌نویس، بازیگر و کارگردان که در چند سال اخیر و بخصوص در دوران کرونا از هنرمندان پر کار بوده است .او همواره بر داستان نویسی  ونمایشنامه نویسی تمرکز ویژه ای داشته و در حوزه فیلمنامه نویسی فعالیت کرده و تا امروز آثار تحسین بر انگیز ، خواندنی و با کیفیتی را به چاپ رسانده است.

 

از نوشته و اثر جدید خود بگویید... 

 قبل از اینکه بعد تصویری و سنمایی اثر ، در ذهنم نقش ببندد  قالب و بعد صحنه ای و شکلی اثر در ذهنم می رسشکا می بنددد . این بار هم  قبل از این که فیلمنامه آینه را بنویسم نمایشنامه ای نوشتم تحت عنوان ایران .

قهرمان این فیلمنامه خانمی است به نام ایران و همچنان که عرض شد با کمی تفاوت اول نمایشنامه اش را نوشته بودم. با توجه به دیالوگ نویسی وقتی متن نمایشمنامه تبدیل به فیلمنامه میشود بازهم انگار زایشی جدید رخ داده  است. اما از یک نوع و ژانر متفاوت . احساس می کنم فیلمنامه های بنده مثلا( گل سر) فیلمنامه ای است که از نمایشنامه کلارینت برداشته شده است  نمایشنامه کلارینت درکتاب مجموعه نمایشنامه ریحانه از نشر نیستان موجود هست.

همچنین درحال نوشتن نمایشنامه ای به نام اسم هستم که نام این اثر را از کتاب ننه کاراته انتخاب کردم، گرچه یک اثر سفارشی است اما در اوج سفارشی بودن سعی بر این دارم تا بعد هنری کار حفظ شود و مخاطب راحت  با آن اثر ارتباط برقرار کند .

باید از فرصت سفارش برای ارائه یک کار با کیفیت واثرگذاراستفاده کنیم و این وجه حتی در دنیا هم مرسوم است.

 بزرگانی مانند محمد رحمانیان، بهرام بیضایی ، محمد چرمشیر، حمید امجد و... درعرصه هنر داریم که در قرصت های سفارشی آثاری خلق کرده اند که بسیار هنری و ماندگار شده است.

بطور کلی من روند نگارش داستان ، تبدیل به نمایشنامه و بعد نگارش فیلمنامه را مثلثی می دانم که باعث نکامل سوژه می شود. 

این روند استانداردی است . در همین مسیر اثر چکش کاری می شود  و  در محتوا و ساختار ارتقا پیدا می کند . شرط تکمیل مسیر این است که  آن داستان منتشر بشود و بازخورد اش را بگیریم و نمایشنامه به اجرا برسد  و در نهایت  فیلمنامه به اثر سینمایی تبدیل شود .

 

متاسفانه این سیکل سخت کامل می شود . یک ایرادی می گیرم از مسئولین وقت یا حاضر، با پیگیری های متعدد قولی برای اجرا در تئاترشهر به من داده شده ولی هنوز به آن عملی نشده.

روش من این هست که چکش کاری های متن را در نمایشنامه خوانی یا حتی در اجراهای روی صحنه متن انجام می دهم تا با خیال راحت تری آن را به ناشر ارائه بدهم برای چاپ و انتشار ، اما غافل از اینکه قولی که برای اجرا در سالن داده می شود موکول به سال آینده می شود.

 انتظار ؟! در یک سال اخیر که بسیاری از چهره های بی نام در سالن های تئاتر شهر روی صحنه رفته اند !

من 5 سال است که منتظرم و ناشر نگران این است که کار کهنه بشود یا به ذهن نویسنده ی دیگری برود منتشر بشود .

بیشتر آثاری که مینویسی براساس رخدادهای واقعی هستند که به درام درمی آید ... 

فیلمنامه آینه برداشتی از حوادث و اتفاقات در یکی از روزنامه ها است و این نگرانی در وجود دارد که قبل از من به ذهن عزیزی دیگر برسد و نت در درجه دوم قرار میگیرم حتی اگر کیفیت نگارش متفاوت باشد .

در دنیاهم که این سیکل کامل می شود به دلیل وجود کمپانی ها است ، مثلا کمپانی هایی که تولید سینمایی دارد در عرصه نمایش هم دست اجرایی جدی دارند و خودشون این سیکل رو ایجاد می کنند برای بعضی آثارو سیکل تجربی خوبی است . یک سوال جدی در مورد سیروس همتی این است که با این همه مشغله چطور وقت نوستن پیدا می کند؟ 

 مثالی که می توانم بزنم این هست که همیشه در سینما وقتی ساعت ۸ آفیش هستیم ساعت 10 یا 11 جلوی دوربین می رویم و من هیچ وقت نمی گذارم این تایم خالی  هدر برود و همیشه در آن زمان یا موسیقی‌جدید گوش می دهم یا مطالعه می‌کنم . چون معلم هستم صبح زود بیدار شدن برای من امری طبیعی است ، البته بسیار  عاشق خواب هستم به این صورت هم نیست که اصلاً نخوابم.( می خندد)

معتقدم هرکس از وقت های خود استفاده کند بنویسد و بخواند و فیلم ببیند یا  موسیقی گوش دهد به نظر من پر کاری نیست بیشتر از وقت خود استفاده کرده است.

برنامه ریزی  سیروس همتی  چگونه است،  چون در جریان هستم که کتاب های دیگری هم منتشر کرده ای؟

هفت کوتوله و تمساح که  شامل درام کوچک کوتوله و یک نمایشنامه بلند به نام تمساح هست و در مجموع هفت کوتوله و تمساح شده است . برای این اثر هم   قول اجرا گرفته بودم که باز هم نشد اگر این قول اجرایی می‌شد قطعاً نمایشنامه منتشر شده  به لحاظ فنی و حتی محتوایی ۱۰ درصد حداقل بالاتر می رفت .

نمایشنامه ای دیگر کار کردم به نام فیش آباد در تالار سرو که همزمان با افتتاح تماشاخانه سرو بود این اجرا را هفت شب نمایشنامه خوانی کردیم تا کار پخته شود و خودم در حین اجراخوانی در کنار تماشاگران می نشستم و افت و خیزهای کار را می دیدم . این آرزوی دیرینه من است کاش فیلمنامه خوانی هم داشتیم  تا آثار را قبل از منتشر کردن ، فیلمنامه خوانی کنم  ، مشورت بکنم و بعد برای انتشار فیلمنامه اقدام کنم.

نمایشنامه دیگری بود به نام کاش می شد سرنوشت از سرنوشت که بعد از اجرا خوانی منتشر شده است و در آن یکی از گوشه تعزیه های ایرانی قرار داده شده  و  قصه آن درباره عشق است.

در دوران کرونایی هم  خوب منطبق شده ای با شرایط حاضر ، بیشتر از قبل ورود به نمایشنامه نویسی و فیلمنامه نویسی کرده ای و با وجود بازی در سریال های خانگی و اجرا در تئاتر انرژی را برای نوشتن گذاشتی...

 من زاده تئاترم ، بچه تئاترم اما از اینکه خدای نکرده کاری کنم در شرایط کرونا تا به  اجرا برسم و در این روند یا  حتی قبل از اجرا یا  در حین تمرین اتفاقی برای هر یک از عزیزان گروه یا حتی تماشاچیان بابت کرونا بیفتد حتی اگر درگیر شوند و بعد هم خوب شوند ، برای مطلوب نیست و خاطره خوبی  نخواهد داشت . 

 

 بحث انگیز ها است مثلاً من باید برای خود تعهد ایجاد  کنم که کتاب بنویسم یابرنامه تلویزیونی تولید کنم و...  با شروع کرونا و اوج گیری آن همه ما فکر می‌کردیم که وقتی در خانه بمانیم به کارهای نکرده یا کتاب‌های نخوانده فیلم های ندیده می‌رسیم اما کاملاً برعکس شد .این برای من سوال است که سیروس همتی در این دو سال کرونا چگونه انگیزه خود را حفظ کرده و کند نشده و همچنان فعالیت‌های خود را ادامه می‌دهد ؟

 یکی از ویژگی هایم این است که هر هفته برای خودم مقرر کرده‌ام که یک تئاتر، یک موسیقی ،  یک فیلم ،  یک کتاب  بخوانم ، گوش بدهم و ببینم ؛ و موظف می‌کنم که در کلاس‌ها و کارگاه‌های بازیگریم شاگردانم این تمرین و این روش را برای خود انجام دهند.

 مثلاً در کرمان و اصفهان کارگاه هایی برای من گذاشتند و زمانیکه کارگاه ها قطعی شد همه عزیزان را موظف کردم که سه کتاب بخوانند آن ها برای من نمی خواند برای خودشان می خوانند و همچنان که خودم می‌خوانم ، می‌بینم و گوش می دهم  دانشجو و هنرجو را تشویق به این کار می‌کنم  تا زمانی که هنرجو هم از من بپرسد استاد شما چی خواندید ، چی دیده اید ،چی گوش دادید بتوانم جواب به او بدهم و برای او هم تعریف کنم . هر چیز که در جستن آنی آنی ، برای من دغدغه شده است .

نکته ای که لازم است بگویم  به تشخیص شورای هنری وزارت علوم و مرکزهنرهای نمایشی نشان درجه ۲هنری به من تعلق گرفته و با اختلاف دو سال میتوانم اقدام کنم برای دکترای هنری و درجه یک هنری و به این فکر می کنم که آیا من لیاقت دارم برای درجه دکترا

برای این تلاش می کنم تا اندوخته هایم را زیاد کنم ، کتاب بخوانم ، فیلم ببینم ، تئاتر ببینم و موسیقی گوش بدهم چون همیشه به این فکر می‌کنم که باید برای به روز بودن خودم به این موارد عمل کنم برای شاگردانم و هنرجو هایم و برای لیاقتی که شورای هنری در من دیده است خودم را بروز کنم .

راجع به فیلمنامه منتشر شده از شما ، شاید برای خیلی ها سوال شود فیلم نامه‌ای که تولید نشده است به چاپ رسیده است آیا  کمک میکنه یا باعث آسیب می شود ؟

به نظر من چاپ شدن فیلمنامه بسیار خوب است چون ما تعداد محدودی از نویسندگان را داریم که فیلمنامه هایشان قبل از تولید اثر چاپ شده است مانند  کیومرث پوراحمد ، ابراهیم حاتمی کیا  ، سید مهدی شجاعی و... و خیلی از نویسندگان دیگر هم بعد از تولید فیلم فیلمنامه شان به چاپ رسیده است.

به زعم من  تعداد فیلمنامه های منتشر شده قبل از تولید ، نسبت به نمایشنامه خیلی کم هست ، اما تجربه خوبی است که غیلمنامه در معرض عموم قرار گیرد.

در تئاتر منطقی هست که نمایشنامه ‌ای که چاپ می شود چندین نفر می توانند آن نمایشنامه را کارگردانی کنند و به روش خود به اجرا ببرند در سراسر کشور اما در فیلم بکر بودن موضوع و داستان بسیار مهم است .چگونه اقدام می کنید برای چاپ و انتشار کتاب جدید و هماهنگی با ناشر؟    

سید مهدی شجاعی داور جشنواره عاشوراییان در دوره اول و دوم بود و نمایشی از بنده اجرا رفت به نام محال هم ممکن است  و بعد از گرفتن جوایز به من شماره ناشناسی زنگ زد از نشر نیستان که پیامی از طرف آقای شجاعی به من رسید که گفته شده بود علاقه مند هستید که نمایشنامه تان چاپ شود؟ در پوست خود نمی گنجیدم و بعد این ارتباط حفظ شد و برقرار شد .

در گذشته انتشارات نمایش به شدت فعال بود و برگزیدگان هر جشنواره نمایشنامه‌های موجود چاپ می‌شد و هرچند کم ، مبالغی برای ما هم به عنوان کمک هزینه ارسال می شد اما الان اصلا خبری نیست.

جالبه با وجود این میزان نمایشنامه که در پرونده حرفه ای داری هیچ گاه در بخش نمایشنامه فجر حضر نداشتید ؟

 گِله ای که من ازاداره کل هنرهای نمایشی دارم همین است که هیچ وقت نمایش نامه های من در جشنواره فجر شرکت داده نشد. گاهی اوقات نمایشنامه  من به چاپ سوم هم رسیده است اما در جشنواره های نمایشنامه نویسی اصلاً ورود هم نمی کند!


سیروس همتی همیشه اسم آثارش غافلگیر کننده و جذاب بوده است همیشه تناقض و جذابیت وجود داشته است اما اینجا در این فیلمنامه اسمی بسیار خنثی است .اسمی که قبلا  در آثار سینمایی از آن استفاده شده است .

اسم اولیه این فیلمنامه ایران بود،بعد طوبی  بعد ادیب و شورا ای  هست به نام شورای اسم گذاری و این اسامی از طرف آنها رد شده است و آخرین اسم آینه پذیرفته شد.      در خلاصه فیلمنامه آینه آمده است : «داستان با دو بازپرس اداره آگاهی در محل وقوع یک جنایت در ساختمانی مشهور به آینه شروع می‌شود. در خانه زنی تنها که ظاهرا معلم اخلاق بسیاری از اهالی محل و شهر وقوع داستان نیز هست قتلی رخ داده . جوانی از پنجره خانه به پایین پرت شده است و در نگاه اول به نظر می‌رسد که این اتفاق به خاطر یک حادثه در آن خانه رخ داده ، اما بازپرس شکاک و نکته سنج این داستان رفته رفته گره از این ماجرا باز می‌کند و قاتل خودش را نشان می‌دهد.




مطالب مرتبط

زندگی هنری ادنا زینلیان کتاب شد

زندگی هنری ادنا زینلیان کتاب شد

کتاب «صحنه عشق من است» که به زندگی و فعالیت‌های ادنا زینلیان هنرمند و مدرس تئاتر در حوزه طراحی لباس می‌پردازد به‌زودی منتشر خواهد شد.

|

یادداشت سیروس همتی در اهمیت جشنواره‌های استانی

تئاتر استان‌ها، پتانسیل جهانی شدن دارد
یادداشت سیروس همتی در اهمیت جشنواره‌های استانی

تئاتر استان‌ها، پتانسیل جهانی شدن دارد

سیروس همتی: باوجود این‌که آثار حاضر در سی‌وپنجمین جشنواره تئاتر استانی چهارمحال‌وبختیاری یا بهتر است بگویم، تئاتر بام ایران، از نظر تعداد محدود بودند اما خوشبختانه تمامی آن‌ها از نظر کیفی بسیار ...

|

دفاتر اول و دوم مونودراما منتشر شد

دفاتر اول و دوم مونودراما منتشر شد

خلیل اسماعیلی، دبیر و ویراستار مجموعه­ مونودراما خبر داد که دفاتر اول و دوم مونودراما از انتشارات نظام‌الملک، منتشر و روانه بازار کتاب شد.

|

گفت‌وگو با کارگردان نمایش «رومئو ژولیت و چند کاراکتر دیگر»

میثم عبدی: نوشتن نمایشنامه به‌صورت گروهی، تجربه‌ای لذت‌بخش بود
گفت‌وگو با کارگردان نمایش «رومئو ژولیت و چند کاراکتر دیگر»

میثم عبدی: نوشتن نمایشنامه به‌صورت گروهی، تجربه‌ای لذت‌بخش بود

میثم عبدی، کارگردان نمایش «رومئو ژولیت و چند کاراکتر دیگر» می‌گوید تجربه نوشتن نمایشنامه به‌صورت تیمی برای او خیلی جذاب و دلنشین بوده است.

|

شکرخدا گودرزی برای روز جهانی تئاتر نوشت

تئاتر دیالوگی در جستجوی کمال مطلوب برای استعلای جامعه
شکرخدا گودرزی برای روز جهانی تئاتر نوشت

تئاتر دیالوگی در جستجوی کمال مطلوب برای استعلای جامعه

شکرخدا گودرزی در یادداشتی به مناسبت روز ملی هنرهای نمایشی، تئاتر را دیالوگی معرفی کرد برای این که وضعیت را از آنچه که اکنون هست به جلو ببرد و در جستجوی کمال مطلوب و روابط انسانی برای استعلای جامعه باشد.

|

تازه‌ترین نمایشنامه حسین کیانی در راه اجرا

«مجلس توبه‌نامه‌نویسی اسماعیل بزاز» به تالار مولوی خواهد آمد
تازه‌ترین نمایشنامه حسین کیانی در راه اجرا

«مجلس توبه‌نامه‌نویسی اسماعیل بزاز» به تالار مولوی خواهد آمد

نمایش «مجلس توبه‌نامه‌نویسی اسماعیل بزاز»، نوشته حسین کیانی، به کارگردانی کارن کیانی و بازی بهروز پناهنده، از پانزدهم فروردین ۱۴۰۳ در سالن کوچک تالار مولوی، روی صحنه خواهد رفت. 

|

نظرات کاربران