تاثیر شگرف اجراهای نوروزی بر زیرساخت‌های فرهنگی شهر

 با نگاهی  اجمالی به میزان مشارکت زنان در حوزه هنرهای نمایشی استان اصفهان می‌توان حضور گسترده و موفق آنها را در زمینه بازیگری و برخی دیگر از زمینه ها به وضوح مشاهده کرد  در تئاتر اصفهان بانوانی هستند که تجربه کارگردانی داشته و تولید اثر نموده اند اما بعد از یک یا دو کار به طور کلی فعالیتشان در این زمینه متوقف شده است. در تعیین میزان مشارکت زنان ملاک فعالیت مستمر)است، حتی اگر گستره زمانی وسیع تری را نیز در نظر بگیریم  باز هم علیرغم حضوری موفق و قابل تحسین بانوان در بازیگری، تعداد زنانی که در حوزه کارگردانی فعالیت مستمر دارند را نمی‌تواند چشمگیر و قابل توجه  دانست .

پریسا کهکش پور بعد از چند سال فعالیت در حوزه بازیگری، فعالیتش را در زمینه کارگردانی ادامه داد و سال هاست بطور مستمر در حال فعالیت است و بیشتر تمرکزش را معطوف به تولید آثار خیابانی کرده .

او به تازگی و  در اسفند ماه ۱۴۰۰ موفق به دریافت جایزه دوم کارگردانی برای نمایش «مهربانوان وطنم» از سومین جشنواره نمایشنامه نویسی و تئاتر روح الله شد . کهکش در ایام نوروز با همکاری سازمان فرهنگی اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان نمایش رخت شویی را در مکان‌های مختلف شهر اصفهان اجرا کرد.نمایش «رختشویی» در حال حاضر  نیز در میدان امام علی ( ع) از ساعت ۱۶ الی ۱۷ در حال اجرا است. به همین بهانه خبرنگار ایران تئاتر در اصفهان گفت و گویی با او انجام داده که در ادامه می‌خوانید:

از تجربه کارگردانی و تفاوت‌هایش با بازیگری برای یک خانم بگویید؟ 

از جنبه های مختلفی می‌توان این دو حوزه را برسی کرد چرا که تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارد.طبیعتا کارگردانی و حیطه وظایف و مسئولیت‌هایش بسیار گسترده تر از بازیگریست هرچند بازیگری دنیای عجیب و خارق العاده خود را دارد و بازیگر محور اصلی در یک تئاتر است. برای من هر دو جذابیت‌های خاص خودش را دارد  و نمی‌توانم به راحتی بین آنها گزینش کنم بارها شده است بعد از اینکه یک نمایش را کارگردانی کردم احساس کردم ناخود آگاهم دوست دارد در آن لحظه بازی کند. 

در استان اصفهان کمتر شاهد حضور زنان در حوزه کارگردانی هستیم اگر هم بوده اند فقط یک یا دو کار انجام داده اند، علتش را در چه می‌بینید؟

واقعیت امر این است که باید اعتراف کنیم نوع کار کردن ما به دلایل مختلف مانند گروه‌هایی که در پایتخت هستند حرفه ای نیست جایی که ما کار می‌کنیم بیش از نود درصد کارگردان‌ها از ابتدای انتخاب متن، بعد گرفتن مجوز، گرفتن سالن تمرین، هماهنگی با بازیگران جهت تعیین ساعت‌های تمرین، انتخاب عوامل دیگر، و.... همه  را خود کارگردان انجام می‌دهد ولی در شرایط حرفه ای هر کدام از این‌ها بر عهده کسی است که صرفا جهت انجام آن کار به گروه دعوت شده و کارگردان فقط به اصل کار  و جنبه های تکنیکی نمایش فکر می‌کند. طبیعتا در چنین فضایی کار کردن برای خانم‌ها بسیار سخت تر است و ترجیح می‌دهند در حوزه های دیگر فعالیت کنند بطوری‌که ما شاهد حضور موفق زنان در زمینه بازیگری، طراحی لباس و گریم هستیم. 

در چنین شرایطی یک کارگردان موفق از نظر شما باید چگونه باشد؟

یک کارگردان جدا از وظیفه اصلی خودش، باید شناخت کافی روی دیگر حوزه ها داشته باشد موسیقی را بشناسد، طراحی صحنه، طراحی لباس، بازیگری و... همه این موارد را یک کارگردان باید شناخت کافی در موردش داشته باشد البته اشتباه نشود منظورم این نیست که الزاما باید آهنگساز یا بازیگر هم باشد منظورم این است که باید شناخت کافی در رابطه با هر یک از این موارد داشته باشد تا در فرایند تولید کار بتوانند با مسئول مربوطه ارتباط بهتری برقرار کند و آنچه که در ذهن و تخیل خود میپروراند بتواند آن را انتقال دهد. حال اگر شناخت کافی روی هر کدام از این حوزه ها داشته باشد بعد از آن حتما  باید مهارت ارتباطی خیلی خوبی داشته باشد تا بتواند مسئله را به بهترین شکل حل کند چرا که موانع بسیار زیادی در حین تولید یک اثر وجود دارد یک کارگردان باید خصوصیات اخلاقی متفاوت هر یک از بازیگران را بداند تا بهتر بتواند با آنها ارتباط برقرار کند از همه این ها گرفته تا گرفتاری هایی که بر سر راه اخذ مجوز، تامین بودجه و بسیاری دیگر از این مسائل، همه این ها باید توسط یک کارگردان حل و فصل گردد

طی سال‌های اخیر بیشتر فعالیت هایتان در زمینه نمایش‌های خیابانی بوده است  آیا علت خاصی داشته و اساسا تفاوت میان نمایش خیابانی و صحنه را در چه می‌بینید و علاقه شخصی شما بیشتر به کدام یک است؟

در واقع من کارم را از صحنه شروع کردم ولی در کل هم به صحنه هم کارهای بیرونی علاقه مندم. اینکه در سال های اخیر در بخش صحنه کم کارتر از خیابان بودم به دلیل ارتباط مستقیم تئاتر خیابانی با مخاطب است و‌تصور‌ می‌کنم تئاتر بیرونی تاثیرگذارتر بوده و در بطن جامعه نفوذ می کند. البته ذکر این موضوع هم ضروریست که نمایش خیابانی به مراتب سخت تر از کار صحنه ای است و اساسا در نمایش   خیابانی هر اجرا با اجرای دیگر تفاوت و شرایط خاص خودش را دارد. چون در رابطه مستقیم با تماشاگر است و واکنش های تماشاگر شرایط حاکم بر اجرا را متفاوت می‌کند. در چنین وضعیتی کار بازیگر بسیار سخت می‌شود و باید کنترل محیط پیرامون خودش را در دست بگیرد.

بارها پیش آمده اجراهایی داشته ایم که برخی از تماشاگران سعی در بر هم زدن اجرا دارند اینکه بازیگر بتواند آنها را کنترل کند و در عین حال از مسیر اصلی نمایش هم حارج نشود کار بسیار دشواریست در چنین شرایطی بازیگر باید از تمام توانایی هایی که در فرایند تمرین بدست اورده بهرمند شود باید بتواند خونسردی خودش راحفط کند... توانایی حل مسئله را داشته باشد قدرت بداهه پردازی خیلی خوبی داشته باشد همه اینها مجموع شرایطی را فراهم می‌سازد که باعث شود کار کردن در حوزه خیابانی سخت تر از صحنه ای باشد و اما اینکه در این اواخر طیف وسیعی از کارگردانان به سمت تولید آثار خیابانی آمده اند، اگر واقع بین باشیم  یکی از دلایلش که بسیار مهم است و شاید مهم‌ترین دلیل هم باشد، این  است که در فرایند  تولید و اجرای اثر و پروسه زمانی  تحقق درآمد در حوزه خیابانی به مراتب  کوتاه‌تر است یعنی تولید کننده زودتر به پولش می‌رسد. طبیعتا چون اکثر هنرمندان شغل دیگری ندارند و از همین راه ارتزاق می‌کنند مجبورند کوتاه‌ترین  مسیر را برای  کسب درآمد انتخاب کنند.

 در رابطه با نمایش «رختشویی» که در ایام نوروز اجرا کردید توضیحاتی بدهید؟  

رختشویی نگاهی به زنان در دوره قاجار دارد که جهت زدودن بوی ‌نامطبوع و کثیفی البسه خود برای شست و شو به لب جوی و آب می رفتند و از آب روان جهت پاکی پوشاک استفاده می نمودند . روند شستشوی لباس‌ها اینگونه بود که ابتدا آب جوی ‌‌و رود را در تشت می ریختند و سپس با صابون پیچ ( اوایل از خاک و بعداز خاکستر وبعد از آن  جوشاندن لباس ها و بعدتر از چوبک و‌سپس از  صابون و در نهایت از مواد شوینده شیمیایی ) استفاده می شد. شارمین عزت پناه، شایراد عزت پناه، آفاق حبشی، سحر انصاری، آرزو آقالر، فاطمه حسین زاده، هانیه عقیلی، مریم کریم‌پور، محمدصدرا قاسمی، سودابه انصاری و فاطمه کهیش پوردر این نمایش بازی می‌کنند و سایر عواملی که در تهیه و تولید این اثر با ما همکاری دارند عبارتند از: دستیار کارگردان : فاطمه حسین زاده، طراح و دوخت لباس : رعنا مشایخ ؛ پریسا کهکش پور

اهمیت اجرای برنامه های نمایشی و اساساً فعالیت‌های فرهنگی هنری در ایام نوروز را چطور ارزیابی می‌کنید؟

فعالیت های نمایشی در ایام نوروز به فرهنگ هر منطقه و مرزو بوم اشاره می‌کند و سبب افزایش جذب گردشگر و توریست می‌شود ؛ علاوه بر تفریح و تفرج در این ایام در زیرساخت های اجتماعی فرهنگی تاثیر شگرفی می گذارد. خوشبختانه طی این سال‌ها شاهد حمایت مسئولین در پرداختن به این موضوع بوده ایم.

وضعیت تئاتر در استان اصفهان چگونه است؟

متاسفانه در دو سال شیوع کرونا  آسیب شغلی جدی به بدنه تئاتر وارد شد و تئاتر اصفهان از این امر مستثنی نبود؛ و امروز با سال نو خورشیدی در ایران ما شاهد پر پایی نمایش در جای جای اصفهان قشنگ ؛ شهر گنبدهای فیروزه ایی هستیم که امیدوارم این روند ادامه داشته باشد خوشبختانه به همت کانون نمایشگران خیابانی وضعیت تئاتر بیرونی هم به لحاظ کمی و هم کیفی رشد چشمگیری داشته است و شاهد حضور موفق هنرمندان در رویدادها و فستیوال‌های کشوری هستیم  

حرف آخر؟

امیدوارم مسئولین ذیربط  شرایط مناسبی را فراهم نمایند در جهت ایجاد بستری مناسب برای  تمرین عزیزان خیابانی کار،  ایجاد تقویم اجرایی منظم، اطلاع رسانی به موقع سفارش ودرخواست اجرا... این‌ها از مواردی بودند که از مدیران شهری تقاضامندم مد نظر قرار دهند تا گروه اجرایی زمان مناسب را جهت تمرین و تولید اثر داشته باشد. و از همه مهم‌تر اینکه، وقتی اجرایی را در سطح شهر به پایان می رسد در همان هفته اول پس از اجرا هزینه اجرا پرداخت گردد ؛ چرا که هزینه فعالیت عزیزان شاغل در تئاتر باید نقدا پرداخت شود.