گفت و گوی ایران تئاتر با مدیر نشر افراز به بهانه حضور در نمایشگاه کتاب تهران :
کتابهای تئاتری نیاز به ویترین بیشتری دارند
کتاب های تخصصی حوزه نمایش و نمایشنامه در کتابفروشیهای معدودی عرضه میشود و همه کتابفروشیها حاضر به عرضه این گونه آثار نیستند. حتی در راسته کتابفروشیهای خیابان انقلاب هم تعداد معدودی حاضر هستند که کتابهای تئاتری را عرضه کنند.براین اساس کتابهای تئاتری نیاز به ویترین بیشتری دارند
اعظم کیان افراز مدیر نشر افراز در گفت گو با ایران تئاتر با اشاره به حضور چندین ساله این نشر در ادوار مختلف نمایشگاه بین المللی کتاب تهران و در پاسخ به این پرسش که در این دوره با چه تعداد عنوان جدید کتاب در حوزه ادبیات نمایشی در نمایشگاه سی و سوم کتاب تهران حضور دارید، گفت: به طور معمول ما هر ساله با صد عنوان جدید و نیز صد عنوان کتاب تجدید چاپ شده در نمایشگاه کتاب حضور داشتیم و در گذشته با دست پر و با آمادگی کامل و برنامهریزی در این رویداد فرهنگی حاضر میشدیم به خصوص برای اهالی هنر و تئاتر ولی امسال با توجه به فاصله کوتاه این نمایشگاه با نمایشگاه مجازی پیشین که در بهمن ماه برگزار شد و نیز اینکه خیلی دیر برای نمایشگاه سی و سوم اعلام کردند، شرایط آنطور که باید و شاید نیاز بود مهیا شود پیش نرفت و در عمل نتوانستیم عناوین جدید زیادی را به این نمایشگاه برسانیم تا به مخاطبان و علاقه مندان عرضه شود و ما بیشتر حضور کاملی در نمایشگاه مجازی داشتیم.
او با اشاره به کتابهایی که در سی و سومین دوره نمایشگاه کتاب تهران از سوی این نشر عرضه شده عنوان کرد: ما در این دوره از نمایشگاه کتاب، چندین عنوان تجدید چاپ شده عرضه کردهایم که مورد درخواست علاقه مندان و دانشجویان ادبیات نمایشی و عرصه تئاتر بوده است؛ از جمله فیزیکدانها اثر فریدریش دورنمات که شاهد نمازی از متن آلمانی ترجمه کرده، تئاتر تعاملی تالیف آریان رضایی، به سوی دوزخ اولین نمایشنامه بختیار علی که عباس محمودی ترجمهاش کرده، پدر نوشته استریندبرگ با ترجمه جواد عاطفه، کتاب سه جلدی فنون بازیگری تالیف محمودرضا رحیمی و چندین عنوان کتاب دیگر. علاقهمندان با مراجعه به سایت نشر افراز میتوانند به اطلاعات دقیق و کامل آثار منتشرشده ما دسترسی پیدا کنند.
کیان افراز در مورد ویژگی و شاخصهای مدنظر در نشر افراز برای انتشار آثار حوزه تئاتر و ادبیات نمایشی پاسخ داد: در مورد کارهای تئوریک و آموزشی در عرصه تئاتر، آثاری که جنبه عملی و کاربردی و آموزشی دارند به دلیل اینکه آثار زیادی در اختیار دانشجویان و علاقهمندان وجود ندارد، ما در این سالها سعی کردیم برای انتشار سراغ کارهایی در حوزه نمایشنامهنویسی، بازیگری و البته برخی کارهای تئوریک و مبنایی برویم. در واقع یک شاخص مهم برای انتشار آثار موجود نبودن یا اندک بودن کتاب و منابع در حوزه تئاتر است و به نوعی تلاش کردیهایم خلأ نبود کتاب را در حوزههای مختلف پر کنیم. در مورد نمایشنامهها هم تعدادی نویسنده سرشناس داریم که برخی آثارشان ترجمه نشده یا نویسندگان معاصری که هنوز خیلی شناخته شده نیستند اما آثار خوبی دارند و جوایز معتبری چون پولیتزر یا نوبل گرفتهاند. این مواردی که گفته شد مجموعهای از ملاکها و شاخصهایی است که تعیین میکنند برای انتخاب و انتشار، سراغ چه اثری برویم.
او در مورد شرایط بازار نشر در حوزه آثار نمایشی هم عنوان کرد: قطعا شرایط مانند گذشته نیست و مخاطبان و علاقهمندان بیشتری آثار عرصه ادبیات نمایشی و تئاتر را میخوانند. در گذشته مخاطبان این حوزه بسیار محدود بودند و بیشتر دانشجویان رشتههای مربوط و برخی علاقه مندان نمایشنامهها بودند که این آثار را میخواندند اما امروز خوشبختانه نمایشنامه ژانری شده که مخاطبش عمومیت بیشتری پیدا کرده و فقط مخاطب خاص یا کارگردانی که میخواهد کار را اجرا کند، نیست. در واقع در شرایطی هستیم که مخاطبی که شعر و رمان میخواند به سراغ خواندن نمایشنامه هم میرود. این اتفاق بسیاری خوبی است که در کشور ما رخ داده است. در عین حال باید پذیرفت که کتابهای تئاتری همچنان آثاری خاص به شمار میآیند و مخاطبان ویژه و نسبتا محدود خود را دارند به ویژه آثار پژوهشی یا تاریخی در حوزه تئاتر ایران که نیاز به حمایت دارند تا در یک مسیر فکرشده و با برنامه و مدون بتوان کار درست را پیش برد. برای نمونه مجموعه تئاتر ایران در گذر زمان که در حال حاضر جلد 14 آن را عرضه کردهایم یا کتاب تئاتر اصفهان و ارحام صدر و از این دست آثار را سعی کردیم برای پاسخ دادن به نیاز جامعه تئاتر کشور هر طور شده سالی یا هر دو سال یکبار منتشر و به بازار نشر عرضه کنیم. اما به هر صورت سرمایه و توان نشر خصوصی محدود است و باید یک مرکز پژوهشی باشد تا از ناشر، پژوهشگر، امر تالیف و انتشار و عرضه این گونه آثار به طور متمرکز، حمایت کامل و مدون کند. نیاز است در این مرکز منابع و اسناد مربوط به تاریخ شفاهی تئاتر در ایران جمعآوری و ذخیره شود تا پزوهشگران و مولفان بتوانند برای کارها و آثار پژوهشی خود به منابع دست اول به صورت متمرکز دسترسی داشته باشند تا در آینده شاهد انتشار آثار بیشتری در این حوزه باشیم. متاسفانه بسیاری از استادان و کسانی که پایهگذار تئاتر علمی در ایران بودهاند، درگذشتهاند و جمعآوری این اطلاعات کاملا ضروری به نظر میرسد تا جوانان و نسلی که در آینده پرچمدار تئاتر در ایران خواهند بود، آگاهی کاملی از گذشته و تاریخ تئاتر ایران داشته باشند.
کیان افراز با اشاره به مشکلات بازار نشر و به تبع آن حوزه چاپ و انتشار کتاب و آثار نمایشی اظهار داشت: آثار و کتابهای تئاتری مانند سایر حوزههای نشر با مشکلات بسیاری درگیر و مواجه هستند. ما همچنان معضل کمبود و گرانی کاغذ را داریم و بدتر آنکه قیمت بیثباتی دارد که باعث میشود نتوان کارها را بر اساس برنامه چاپ و قیمتگذاری کرد و ناگزیر مجبوریم با نگرانی به آینده نگاه کنیم. موضوع دیگر تیراژ محدود و بسیار پایین کتابهای منتشرشده است. همچنین باید گفت آثار نمایشی و نمایشنامه در کتابفروشیهای معدودی عرضه میشود و همه کتابفروشیها حاضر به عرضه این گونه آثار نیستند. حتی در راسته کتابفروشیهای خیابان انقلاب هم تعداد معدودی حاضر هستند که کتابهای تئاتری را عرضه کنند. من فکر میکنم نیاز به ویترین بیشتری برای عرضه این آثار داریم.
مدیر نشر افراز در پایان گفت: امیدوارم استادان دانشگاه و کارشناسان و به طور کل فضای آکادمیک و آموزشی تئاتر هم با انگیزه بالاتر و با نوشتن کتابهای کاربردی و آثار پرشمارتر تئاتری نسبت به معرفی درست تئاتر به هنرجویان و دانشجویان تئاتر تلاش کنند و با همکاری ناشران، این آثار بهروز، منتشر و به فضای آکادمیک و دانشگاهی کشور راه پیدا کنند. این گونه هم دانشجویان و علاقه مندان با آثار و مبانی روز عرصه تئاتر آشنا میشوند و هم ناشران و مترجمان و نویسندگان بیشتری به فعالیت در این عرصه تشویق خواهند شد.