«توراندخت»؛ خودشیفتهای در لباس سرخ
دکتر سحر صنیعی*: نمایش «توراندخت» که این روزها در سالن سپند به کارگردانی ندا شاهرخی و نسیم ادبی در حال اجراست، حرفهای بسیاری برای گفتن و دیدن دارد.
فضای نمایش با ترکیبی از رنگها و موسیقی؛ مفاهیم روانشناسی سیاسی را در این اجرا به خوبی نمایش گذاشته است. داستان از امپراتوری آغاز میشود که در بیخردی جامعهای را کنترل می کند و این بیخردی در تمامی لایههای شهر آمیخته شده است. در این نمایش روانشناسی ماکیاولی ( فریبکار) کاملا به چشم می خورد؛ جامعهای را نشان میدهد که ارزشهای اخلاقی، سنتی، شرافت و نزاکت را از دست داده و از اعتماد خالی است. در این نمایش بر اساس روانشناسی شخصیت ماکیاولی، او افراد را به سرعت مورد سوءاستفاده قرار میدهد و به خودش اجازه خیانت و گفتن دروغ را میدهد و این اختلال کاملا در اعضای خانوادهاش (توراندخت) مشهود و قابل لمس است؛ گویا فریبکاری سطح بالا به سطح پایین هم رسوخ کرده و به همین دلیل در پایینترین لایههای شهر مشاهده میشود؛ که کارگردانی خوب ندا شاهرخی و نسیم ادبی کاملا این موضوع برای مخاطب قابل درک و فهم کرده است. در بستر سیاسی مورد نظر این نمایش، خود شیفتگی و تعامل اجتماعی نیز مطرح میشود که در زیست اجتماعی بدنه جامعه آشکار است، عوامی که توجیه یا عقیده میفروشند، در قالب خودشیفتگانی هستند که تصورات ذهنی خود را به انداموارههای جامعه تزریق میکنند؛ دقیقا ما را به یاد فضاهای مجازی میاندازد که تکهای از جمله بزرگان، یا مطالب روانشناسی یا تکهای از کتاب را استخراج کرده و بدون شناخت فلسفه این نوشتهها آن را انتشار میدهند و همین خودشیفتگی در تمامی موقعیتهای اجتماعی به اثبات میرسد. در نمایش توراندخت؛ خودشیفتهها خود را بازیگران استثنایی میبینند و معمولا موقعیت اجتماعی را انتخاب می کنند که در آنها مطمئن باشند.
در این نمایش، موسیقی توسط کاوه عیدی طراحی شده است که در طول نمایش مخاطب را بسیار تحتتاثیر قرار داده و اثر نهایی گوشنواز است. طراحی لباس بسیار خلاقانه و مینیمال است؛ در طراحی لباس توراندخت، نماد سرخ برای فرد خودشیفته، توضیح جالبی در مورد شخصیت این فرد دارد و در طراحی لباس توجیها (عقیدهفروشان شهر) نشانگان شخصیت نمایشی کاملا به درستی انتخاب شده است. در طراحی لباس و صحنه از نایلونهای حبابدار به جای پارچه استفاده شده که نشاندهنده این مفهوم است که همه چیز قابلیت تغییر را دارد و تفکرات یا ذهنیت منفی پایدار نخواهد ماند.
*روانشناس