رونق هنرهای نمایشی در گفت‌وگو با مدیرکل هنرهای نمایشی
کاظم نظری: با افتخار می‌توانیم بگوییم در قیاس با بسیاری از کشورها بسیار جلو هستیم
تفاوت شرایط تئاتر امروزِ کشور با یک سال پیش را چگونه می‌بینید؟
همه اصحاب هنر مستحضر هستند که شرایط بسیار متفاوت‌تر از سال گذشته است، در سال گذشته با مسئله ویروس منحوس کرونا و ناچارا به تعطیلی تماشاخانه‌ها و اجراهای نمایشی مواجه بودیم، اما در فروردین ماه ۱۴۰۱ با درخواست‌های زیادی برای اجرا در سالن‌های نمایشی بودیم که البته با فروکش کردن بیماری کرونا که همه را دلتنگ تئاتر کرده بود و هنرمندان و تماشاخانه داران از نظر اقتصادی متضرر شده بودند، بسیار تلاش کردیم تا شرایط هنر نمایش در کشور مثل روال قبل شود که به لطف پروردگار با تمهیداتی که دولت سیزدهم در رابطه با تزریق و خریداری واکسن‌های کرونا به خرج داد، شرایط برای اجرا بسیار خوب پیشرفت و با حمایت‌های وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت محترم هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همه همکاران در اداره‌کل هنرهای نمایشی، مخصوصاً هنرمندان و صاحبان تماشاخانه توانستیم به شرایط عادی برگردیم و با افتخار می‌توانیم بگوییم در قیاس با بسیاری از کشورها بسیار جلو هستیم.
خداروشکر بعد از فروکش کردن و بهتر شدن شرایط کرونایی در کشور، حمایت‌های اداره کل هم از آثار نمایشی انجام شد و الان ما شاهد اجراهای بسیار خوبی در سطح تهران و استان‌های کشور هستیم و تا این زمان برای بیماری کرونا تعطیلی نداشتیم و امیدواریم که در آینده هم تعطیلی در تئاتر وجود نداشته باشد، تا کار و فعالیت همه هنرمندان و همکارانی که تولید آثار نمایشی دارند و رزق و روزی‌شان از این طریق است، تداوم و برکت داشته باشد.
تئاتر در یک سال گذشته، از زمان آغاز به کار دولت سیزدهم تا امروز، چه چالش‌هایی را پشت سر گذاشته است؟
با تغییر دولت و جابه‌جایی مدیران و دوستان جدید چالش‌هایی داشتیم که در ماه‌های اول و دوم شدت داشت؛ اما با گذر زمان بیشتر مشکلات حل شد.
دوستان و همکارانی که در بخش‌های دولتی فعالیت می‌کنند می‌دانند با تغییرات و جابه‌جایی‌ها، تامین بودجه و مشخص شدن بودجه برای دولت جدید و دستگاه‌های ذی‌ربط چند ماه زمان می‌برد که با همکاری هنرمندان و دولت‌مردان و خواست و عزم مجموعه وزارت ارشاد و اداره کل هنرهای نمایشی مشکلات در حال حل شدن است و حمایت از آثار انجام می‌شود.
در پنج گذشته، مهم‌ترین طرح‌ها، برنامه‌ها و هدف‌هایی که برای بهبود تئاتر کشور مدنظرتان بوده، اجرا شده است؟
رویکرد جدید اداره‌کل هنرهای نمایشی این است که تمامی جشنواره‌ها رویدادها ساماندهی و هدفمند شوند. همچنین برای موضوع حریم مجموعه تئاتر شهر چندین جلسه برگزار شده است که ان‌شاءلله برای برگزاری چهل و یکمین دوره جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر بتوانیم حریم مجموعه تئاتر شهر را مهیا بکنیم تا از این وضعیت نابه‌سامان خارج شود.
همچنین در مورد تماشاخانه سنگلج با حمایت‌های وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی و شهردار محترم تهران قصدمان گسترش و توسعه و به‌سازی این تماشاخانه قدیمی و پرخاطره بوده و همچنین می‌کوشیم در کنار آن بتوانیم موزه تئاتر و موزه‌های مختلفی را که مربوط به حوزه هنرهای نمایشی است، فراهم کنیم.
یکی دیگر از اقدامات اداره کل هنرهای نمایشی، احیای مجدد اداره تئاتر است که ان‌شاءالله با رایزنی‌های صورت گرفته با موسسه توسعه هنر، ساختمان اداره تئاتر احیا شود تا محل تمرین‌ها و گالری‌های مربوط به هنرهای نمایشی باشد و مانند سابق مجدد فعالیت کند. این کار یکی از کارهای مهم جناب آقای افضلی، جناب آقای اسلامی و جناب آقای سالاری است که ان‌شاءالله بتوانیم دوباره در اداره تئاتر رونق ایجاد کنیم.
یکی دیگر از فعالیت‌های مهمی که صورت گرفته است، این است که ما برای تمامی سالن‌های نمایشی شوراهای تخصصی مستقر کردیم که سال‌های گذشته و دوره‌های قبل نبوده است. در این شوراهای تخصصی متن‌ها و نمایشنامه‌ها و نیازهای تالارها منطبق با سیاست‌های اتخاذشده بررسی می‌شود.
همچنین از طرح‌های اصلی و مهم اداره کل هنرهای نمایشی تجهیز سالن‌های نیاز به امکانات شهرستان‌هاست؛ اعم از امکانات صوتی، نور، توزیع کتاب و مجلات تخصصی اداره کل هنرهای نمایشی.
طرح جدیدی مبنی بر آموزش کلان هنر در شهرهای کم‌برخوردار کلید خورده است، که شروع آن در بندرعباس بوده و مقصد بعدی در زاهدان خواهد بود؛ در این طرح استادان و پیشکسوتان در حوزه هنرهای نمایشی برای توسعه، آموزش و نیاز سنجی در تئاتر به شهرها و استان‌ها اعزام می‌کنیم.
همچنین برگزاری رویدادهای نمایشی و جشنواره‌های باشکوه در عرصه هنرهای نمایشی از کارهای اولویت‌دار اداره کل محسوب می‌شود و در این راستا در حال فراهم ساختن مقدمات برگزاری جشنواره تئاتر عروسکی هستیم با یاری و تلاش دوستان که ان‌شاءالله در مهرماه 1401 برگزار می‌شود و نیز کارهای مربوط به برگزاری جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، شورای سیاستگذاری، فراخوان و تمام مراحل اجرایی آن در حال انجام است.
از کارهای دیگر راه‌اندازی شورای اعزام است؛ ما گروه‌های مستعد را به خارج از کشور اعزام می‌کنیم، به خاطر مسائل کرونا گروه‌های ما از شرکت در جشنواره‌های خارجی محروم بودند اما الان شرایط امن مجدد احیا شده است و گروه‌ها را به جشنواره‌های خارجی معرفی می‌کنیم و امیدواریم که با حضور هنرمندان ایرانی درخششی مضاعف برای هنر جمهوری اسلامی ایران فراهم شود.
مهم‌ترین دستاورد مدیریت تئاتر کشور در سال ۱۴۰۱ و طی پنج ماه گذشته چه بوده است؟
از مهم ترین دستاوردهای ما برگزاری بیست و هفتمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان بود که با همه سختی‌ها و عقب‌افتادگی‌های کرونایی که وجود داشت، استقبال بی نظیری هم از آن صورت گرفت. اداره کل هنرهای نمایشی توجه ویژه‌ای در این دوره از مسئولیت خود به جشنواره تئاتر کودک و نوجوان دارد و یک همایش بزرگ در رابطه با تئاتر نوجوان راه‌اندازی شده است که با هدف توجه بیشتر به این دوره سنی مهم و سرنوشت‌ساز طراحی شده است. طراحی و ارائه حریم برای مجموعه تئاتر شهر که با حضور وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی و تیم عمرانی در تئاتر شهر و همچنین شورای شهر که جلسات متعددی گذاشته شد که امیدواریم در جشنواره تئاتر فجر شاهد اتفاقات خوب در محوطه تئاتر شهر و حریم آن باشیم.
همچنین بررسی شرایط و رفع مشکلات برای انتشار مجله هنرهای نمایشی که چندین جلد آن در انتشار از دوره قبلی عقب افتاده بود که به این منظور با یک تیم حرفه‌ای برای تولید محتوای آن اقدام کردیم.
از دیگر برنامه‌هایی که دستاوردهای بسیاری داشته است، دوازدهمین دوره سراسری و اولین رویداد بین‌المللی تئاتر «صاحبدلان» بوده که در حال برگزاری است و برای اولین بار از کشورهای مختلف آثاری با موضوعات دینی و قرآنی حضور دارند و شاهد پژوهش‌های هنری هستیم.
از موارد اصلی سیاست‌ها و اهداف ما در اداره کل هنرهای نمایشی، پرداختن به هنرمندان و تئاتر شهرستان‌هاست، اعلام شده است که تمامی آثار خوبی که در شهرستان‌ها اجرا می‌روند این امکان فراهم می‌شود تا در تهران هم اجرا داشته باشند و کارهای شهرستانی ما با این عمل امکان دیده شدن دارند و در رقابت با گروه‌ها قرار بگیرند. تئاتر شهرستان برای ما اهمیت ویژه‌ای دارد، چه در بخش آموزش و اجرای آثار در اداره کل هنرهای نمایشی درحال برنامه‌ریزی هستیم.
از دیگر برنامه‌های اداره کل هنرهای نمایشی ارتباط با گروه‌های بین‌المللی و حرفه‌ای در کشورهای دیگر است تا بتوانیم تعامل با آن ها داشته باشیم و آن‌ها در ایران هم اجرا داشته باشند.
همچنین برگزاری سمپوزیوم هایی درباره کمپانی داری و تئاتر حرفه‌ای بزودی انجام خواهد شد. همچنین مستر کلاس‌هایی هم درتدارک برگزاری آن از طریق (ITI) هستیم.
هرساله هزینه‌ای را به موسسه بین‌المللی تئاتر (ITI) پرداخت نی‌شده است اما از آن ها استفاده و بهره برداری نمی‌شده. همچنین با پیگیری اداره کل هنرهای نمایشی به عنوان مرکز آی تی آی ایران برای نخستین بار کارت عضویت هنرمندان ایرانی در موسسه بین‌المللی (ITI) صادر شد که هنرمندان در زمان حضور در جشنواره‌های بین‌المللی در سراسر جهانی می‌‌توانند با ارائه کارت عضویت موسسه بین‌المللی تئاتر از تسهیلات این موسسه ازجمله تخفیف در دریافت بلیت نمایش‌ها و تخفیف در مبلغ ثبت نام و ورودی جشنواره‌های بین‌المللی بهره‌مند شوند.
چه بسترسازی برای فعالیت آسان‌تر و بی دغدغه‌ترِ هنرمندان انجام شده است؟
در دوران اوج گیری کرونا و مشکلاتی که همراه داشت سامانه نظارت و ارزشیابی از کار افتاده بود، و از اولین اقدامات ما راه‌اندازی این سامانه بوده است که دوستان، همکاران و هنرمندان به صورت دستی و حضوری مراجعه نکنند و از طریق سامانه با سرعت بیشتر پاسخگو هنرمندان عزیز باشیم.
همچنین با یک تیم جدید شورای حمایت فعالیت خود را شروع کردند و همه حمایت ها از هنرمندان مشخص شده است.
برنامه‌های آینده اداره‌کل هنرهای نمایشی چیست؟
به دنبال تقویت زیرساخت‌های تئاتر کشور هستیم، یکی از مشکلات اصلی تئاتر کشور نبود سالن و امکانات فنی است و با توجه به افزایش جمعیت کشور، ساخت و راه‌اندازی سالن جدید خصوصا برای حوزه‌های تئاتر عروسکی، تئاتر کودک و نوجوان نداشته‌ایم که امید است با حمایت‌های دولت و مردم، سالن‌های حرفه‌ای داشته باشیم.
