حامد نصرآبادیان: جای پانتومیم در جشنواره تئاتر فجر خالی است

به گزارش ایران تئاتر، حامد نصرآبادیان، مدرس و طراح حرکت تئاتر، فعالیت هنری خود را از دهه 70 با بازی روی صحنه آغاز کرد.
«جنگ‌نامه غلامان»، «بازمانده»، «نی‌لبک و بهمن»، «برگشتی در کار نیست» تعدادی از نمایش‌هایی است که با بازی نصرآبادیان روی صحنه رفته است. او طراحی حرکت، کارگردانی و بازیگری نمایش‌هایی چون «آدیش»، «دل من خواب پروانه شدن می‌بیند»، «آمادئوس»، «زندگی» و «کارت ترنج زلیخا» را هم برعهده داشته است.

نصرآبادیان، نمایش‌های «رقص پروانه» و «نوستالژی» را در ارمنستان، «افق» را در مالزی، «نغمه‌های صلح» را در ترکیه، «ما یک معلم نیاز داریم» را در هند و «آوای صلح» را در فرانسه اجرا کرده است. این هنرمند به‌تازگی، «پازل» را که نمایشی بدون کلام است در جشنواره تئاتر ادریمیت ترکیه روی صحنه برده بود. 
با او درباره حضورش در جشنواره ترکیه و فعالیت‌هایش در زمینه پانتومیم به گفت‌وگو نشستیم.

به‌تازگی اجرایی در جشنواره تئاتر ادریمیت ترکیه داشتید، کمی از جزییات این رویداد برای‌مان بگویید؟ 

یازدهمین دوره جشنواره ملی، غیر رقابتی و دوستانه جشنواره ادریمیت ترکیه با طراحی افتال گولبوداک در آگوست 2022 برابر با اوایل مرداد 1401 برگزار شد. حضور در این رویداد دوستانه تئاتری، بزرگ‌ترین جایزه‌ای بود که برای هنرمندان شرکت‌کننده در نظر گرفته شده بود و من در آن، نمایش «پازل» را اجرا کردم.

در نمایش «پازل» به چه موضوعی پرداخته‌اید؟ 

این نمایش، روایتگر خانواده دلقک دوره‌گردی است که برای امرارمعاش روزانه خود در نقاط مختلف شهر به اجرای نمایش می‌پردازد ولی در آخرین قسمت نمایش، در شهر و کشور جنگ می‌شود و مرد این خانواده برای دفاع از وطن، بدون سلاح و با هنر خود به میدان نبرد می‌رود تا هموطنانش را در میدان جنگ بخنداند. او پس از پایان جنگ و زمانی که به خانه بازمی‌گردد، دستی برای در آغوش کشیدن خانواده ندارد. 

«پازل»، نمایشی بی‌کلام و حدود 40 دقیقه بود که با حضور یک مرد، یک زن و یک دختر بچه روی صحنه رفت. در این جشنواره علاوه بر اجرای این نمایش، برگزاری یک کارگاه پانتومیم برای شرکت‌کنندگان را نیز برعهده داشتم.

در ماه‌های اخیر، برنامه تئاتری دیگری برای اجرا در ایران و یا در خارج از کشور دارید؟  

بله. قرار است اواخر شهریورماه سال جاری، همایشی در کمپانی تیماتر در شهر استانبول ترکیه به منظور بزرگداشت پانزدهمین سالگرد درگذشت مارسل مارسو، بازیگر و نامدارترین هنرمند «میم» برگزار شود که در این همایش با برگزاری یک کارگاه برای تئاتری‌های استانبول حضور داشته باشم و خروجی این کارگاه یک اجرا با حضور هنرجویان خواهد بود. 

درباره فعالیت‌های آموزشی‌تان در زمینه پانتومیم برای‌مان بگویید؟ 

من از سال ۷۹ مشغول به تدریس پانتومیم در دانشگاه‌های مختلف داخلی و برگزاری کارگاه در کشورهای ترکیه، مالزی و ارمنستان هستم. 

پانتومیم یک هنر کاملا تخصصی است و گونه‌های مختلف اجرایی دارد که هر کدام دسته‌بندی و ایده اجرایی مختص خود را داراست. این هنر به کوشش استادانی چون ناصرآقایی، علیرضا خمسه و سیروس شاملو، شکل بهتری گرفته است و جای امیدواری دارد که بهتر از این هم بشود. 

متاسفانه تا چندین سال پیش، پانتومیم تعریف خیلی آماتور و غیر حرفه‌ای بین دوستان متخصص دانشگاهی و مردم عادی داشت تا حدی که معمولا اشکال مختلف ادابازی را پانتومیم معرفی می‌‍‌کردند. اما خوشبختانه در سال‌های اخیر به همت دوستان و تلاش‌هایی که برای آموزش و شناخت بیشتر هنر پانتومیم انجام شده، این هنر پیشرفت خوبی داشته است.

جشنواره‌ها و رویدادهای ملی تا چه میزان به هنر پانتومیم پرداخته‌اند؟

جای پانتومیم در جشنواره‌های کشور به ویژه جشنواره بین‌المللی فجر به شدت خالی است. ما در جشنواره‌ای همچون جشنواره فجر باید بخشی مختص به نمایش‌های بی‌کلام با زیرساخت تخصصی پانتومیم داشته باشیم. 

سال گذشته اولین جشنواره ملی پانتومیم در استان زنجان آغاز به کار کرد، این رویدادها تا چه میزان می‌توانند در شناخت بهتر هنر پانتومیم به مخاطب موثر باشند؟ 

من چنین طرحی را به اداره‌کل هنرهای نمایشی پیشنهاد داده بودم تا بتوانیم جشنواره ملی یا حتی بین‌المللی با حضور استادان این عرصه در زمینه پانتومیم داشته باشیم.

خوشبختانه زنجان سال گذشته این جشنواره را پیرو پیشنهاد قبلی با عنوان اولین جشنواره ملی پانتومیم برگزار کرد. پانتومیم، ریشه تئاتر است، چراکه قراردادهای تئاتری که بازیگر و مخاطب متوجه می‌شوند ریشه در پانتومیم دارد.

و سخن پایانی؟

امیدوارم حوزه هنری با توجه به سابقه‌ای که در سال‌های قبل برای برگزاری جشنواره پانتومیم داشته است و همچنین اداره‌کل هنرهای نمایشی، احساس نیاز بیشتری به هنر پانتومیم کنند و شاهد رویداد سالانه و پیوسته‌ای در این زمینه باشیم.