گفت‌وگو با هنرمندی که 24 سال با تئاتر شهرستان‌ها همراه بوده است
مهرداد کوروش‌نیا: جشنواره‌های استانی باید بخش نمایشنامه‌نویسی داشته باشند
مهرداد کوروش‌نیا بر این باور است که یکی از مهم‌ترین دست‌آوردهای جشنواره‌های تئاتر استانی، می‌تواند کشف و تشویق نویسندگان جوان باشد و اگر سالی دو نویسنده هم از استان‌ها به جامعه هنری معرفی شوند، رویداد خوبی اتفاق افتاده است. او پیشنهاد می‌دهد هر جشنواره استانی، بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی هم داشته باشد و حتی بهتر است هنرمندان مجبور شوند متن‌های نویسندگان بومی استان خود را روی صحنه ببرند.
به گزارش ایران تئاتر، از آبان امسال، جشنواره‌های تئاتر استانی 1401، آغاز به کار خواهند کرد. در این راستا، استان تهران، شاهد بیست و هفتمین دوره این رویداد نمایشی خواهد بود.
مهرداد کوروش‌نیا، نویسنده، کارگردان و مدرس هنرهای نمایشی که سالهاست در عرصه تئاتر شهرستان‌ها فعال بوده است، جشنواره‌های تئاتر استانی را بستر مناسبی برای رشد و باروری هنرمندان جوان می‌داند که پس از شکوفایی، باید مورد حمایت و مراقبت قرار بگیرند.
هنرمندان با آثار نویسندگان استان خودشان به جشنواره بیایند
این نویسنده با اشاره به اهمیت متن و نمایشنامه در بارور شدن تئاتر استان‌ها می‌گوید: «متاسفانه بیست و پنجمین جشنواره تئاتر استان تهران، تنها دوره‌ای بود که بخش نمایشنامه‌نویسی داشت و دیگر ادامه پیدا نکرد. در آن دوره به همراه ابراهیم گله‌دارزاده و اردشیر صالح‌پور، داوری این بخش را به عهده داشتیم که دستاورد خوبی هم داشت.»
او با اشاره به اینکه پایه هر اثر تئاتری، نمایشنامه است، توضیح می‌دهد: «برای تولید هر اثر نمایشی باید در ابتدا متن خوب داشته باشید اما کمبود نمایشنامه و نمایشنامه‌نویس خوب همواره یکی از مشکلات ماست.»
کوروش‌نیا می‌افزاید: «خیلی خوب است که هنرمندان تنها با آثار نویسنده‌های استان خودشان در جشنواره استانی حضورداشته باشند. چون هنرمند وقتی در این موقعیت جبری قرار می‌گیرد، به‌ناچار نمایشنامه می‌نویسد، به صحنه می‌برد و مورد قضاوت قرار می‌گیرد و همین جبر، باعث رشد و پیشرفت او می‌شود. تشویق و جایزه حتی می‌تواند انگیزه امرارمعاش را ایجاد کند، ازاین‌رو هنرمند بیشتر زمان می‌گذارد و بیشتر تلاش می‌کند.»
نویسندگان جوان را کشف کنیم
این کارگردان با بیان اهمیت وجود بخش نمایشنامه‌نویسی در جشنواره‌های استانی می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین دست‌آوردهای جشنواره‌های تئاتر استانی، می‌تواند کشف و تشویق نویسندگان جوان باشد و اگر سالی دو نویسنده هم از استان‌ها به جامعه هنری معرفی شوند، رویداد خوبی اتفاق افتاده است. اگرچه این تنها راه نیست ولی یکی از بهترین راه‌هاست.»
او درباره چگونگی داوری نمایشنامه در جشنواره‌ها توضیح می‌دهد: «برای داوری نمایشنامه‌نویسی، ما ابتدا با رویکرد موضوعی و اولویت‌های هر جشنواره، باید عناصر اصلی نمایشنامه را بررسی می‌کنیم. اینکه با چه مدل داستانی، چه موضوعی را مطرح می‌کند و شخصیت‌پردازی، فرم کلی اثر، مجموع آورده‌های فرهنگی، زیبایی‌شناسی و خلاقیت اثر چگونه است. به‌طورکلی از یک اثر دراماتیک، چهار محور سرگرمی، زیبایی‌شناسی، خلاقیت و نوآوری و اندیشه‌ورزی را انتظار داریم.»
کوروش‌نیا با اشاره به اینکه داوران سلایق شخصی خود را هم دارند، ادامه می‌دهد: «ممکن است یک داور، اثر مینی مالیستی را دوست داشته باشد و دیگری رئالیستی، اما اگر داوران دانش کافی داشته باشند، در جزییات تخصصی هم‌نظر هستند و در جلسات داوری و گفت‌وگوهای بین آن‌ها، هیچ اثر خوبی بیرون نخواهد ماند.»
او با اشاره به امکان ایجاد فضا برای خلاقیت و محدود نکردن نویسندگان جوان می‌گوید: «باید اجازه بدهیم نویسنده خلاقیت نشان بدهد. گاهی پیش‌آمده از اثری در دوره خودش به‌قدر کافی استقبال نشده، چون نوآوری کرده و از فاکتورهای کلاسیک خارج‌شده و خیلی‌ها دوستش نداشتند، اما بعدها همان نمایشنامه به بهترین الگوهای روایتی تبدیل‌شده است، مثل آثار علیرضا نادری که از بهترین الگوهای روایتی برای آثار اندیشه‌ورز به شمار می‌روند.»
از هنرمندانی که محصول جشنواره استانی هستند، مراقبت کنیم
این هنرمند که 24 سال است فعال هنرهای نمایشی است و در بسیاری از جشنواره‌ها، سیاست‌گذار و برنامه‌ریز بوده است، اعتقاد دارد: «در جشنواره‌های استانی بودجه و امکاناتی را خرج می‌کنیم تا تعدادی هنرمند رشد کنند. وقتی دریک مزرعه امکاناتی را صرف می‌کنیم، حتماً محصولی خواهد رویید، شاید دیر و یا کم ولی حتماً می‌روید، حتی من باور دارم در یک زمین بی‌بار و برهوت هم ممارست و سرمایه‌گذاری، محصول به بار خواهد آورد.»
کوروش‌نیا درباره مسیر رشد برگزیدگان استانی می‌گوید: «باید پتانسیل‌ها را بالفعل کنیم، به شرطی که استمرار داشته باشیم. تشویق و ترغیب مهم است اما استمرار و مراقبت مهم‌تر است. از محصول باید مراقبت کرد. یک هنرمند در جشنواره‌ای کشف می‌شود و حتی پدیده جشنواره می‌شود، بعدش چی؟ نباید رهایش کنیم، باید مثل باغبان از این نهال مراقبت کنیم، امکانات در اختیارش بگذاریم تا رشد کند ریشه بدواند و به ثمر بنشیند.»
این هنرمند با بیان اینکه هنرمندان توانمند بسیاری در استان‌ها و حتی در همین شهرهای اطراف تهران زندگی می‌کنند که فقط باید به آن‌ها اعتماد کرد و در مسیر صحیح قرارشان داد تا رشد و پیشرفت کنند، می‌افزاید: «در سال 76-77 وقتی در تهران می‌خواستند تئاتری را تمسخر کنند، می‌گفتند «تئاتر ساوجبلاغی». من سال 78 کارمند ارشاد ساوجبلاغ شدم و بر اساس یک برنامه منظم، آموزش و تمرینات را با هنرمندان جوان آغاز کردیم و پیش رفتیم تا جایی که اسفندماه 84 در اولین همایش تئاتر شهرستان‌های کشور، استاد علی نصیریان با 60 سال سابقه، شهرستان ساوجبلاغ را به‌عنوان الگوی همه شهرستان‌ها معرفی کرد و همان سال یک اثر از ساوجبلاغ به جشنواره‌ای خارجی رفت. آموزش، تمرین، اجرا، مراقبت و پیگیری، به بار می‌نشیند؛ نوید محمدزاده، پوریا رحیمی‌سام، رضا رباط‌جزی و بسیاری هنرمندان دیگر که این روزها چهره شناخته‌شده کشور هستند، محصول همان دوره هستند.»
گفت‌وگو: میترا رضائی
