حسین مسافرآستانه: احیای جشنواره منطقه‌ای تئاتر فجر یک ضرورت بود
حسین مسافرآستانه، کارگردان و دبیر چندین دوره از جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با بیان اینکه احیای جشنواره منطقه‌ای تئاتر فجر یک ضرورت بود، گفت اگر جشنواره‌ها با برنامه‌ریزی و اهداف فرهنگی مشخص برگزار شوند، تعدد آن‌ها مانعی برای کیفیت آثار نخواهد بود.
نگار امیری: حسین مسافرآستانه، کارگردان، بازیگر، مدرس تئاتر فعالیت هنری خود را از دهه هفتاد آغاز کرد.
ریاست مرکز تئاتر تجربی دانشجویان، مدیریت هنرهای نمایشی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، دبیری جشنواره سراسری دفاع مقدس و دبیری چهار دوره از جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر از جمله فعالیت‌های این هنرمند در عرصه مدیریتی تئاتر به شمار می‌آید.
دو دوره از فعالیت این مدیر هنری در دهه هشتاد همراه با برگزاری جشنواره منطقه‌ای تئاتر بود و پس از سال 1393 و پایان آخرین دوره برگزاری این رویداد هنری در دو دوره اخیر حضور او در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به دلیل کمبود بودجه و نبود شرایط مناسب امکان برگزاری مجدد جشنواره منطقه‌ای وجود نداشت. اکنون پس از حدود هفت سال با همت اداره کل هنرهای نمایشی جشنواره منطقه‌ای تئاتر احیا شده است و این موضوع بهانه‌ای شد تا با این هنرمند و دبیر دوره پیشین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به گفت‌وگوی کوتاهی بنشینیم که در ادامه می‌خوانید.
پس از حدود هفت سال جشنواره منطقه‌ای تئاتر دوباره احیا شده است، اهمیت برگزاری این جشنواره را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ما ۳۲ استان داریم که هر سال از فعالیت‌های تئاتری آن‌ها معمولا بین ۲ تا ۳ کار به جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر معرفی می‌شوند. اکثریت این آثار اگر کارهای بسیار خوبی هم باشند به دلیل ظرفیت محدود جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به ناچار نادیده گرفته میشود و بسیاری از نمایش‌های خوبی که می‌توانست دیده شود از قلم می‌افتد. جشنواره منطقه‌ای تئاتر فرصت بسیار خوبی است برای کارهایی که بعد از مرحله استانی بتوانند در مراحل دیگر نیز دیده شوند و در آنجا با نگاه داوری متفاوت برای حضور در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر انتخاب شوند و بدین شکل امکان حذف‌شان از فجر به حداقل می‌رسد.
برای چندین سال ما گروه‌های هنری را از این رقابت محروم کرده بودیم خالقان اکثر آثار دوست داشتند که به فجر بروند اما بعد از جشنواره استانی دیگر انگیزه آن‌ها برای حضور در فجر کمرنگ‌تر می‌شد. احیای جشنواره منطقه‌ای تئاتر فرصت بسیار خوبی فراهم کرده است تا گروه‌ها خارج از استان خودشان در مرحله دیگری بتوانند آثارشان را در مقابل دیدگان داوران و تماشاگران قرار دهند.
این جشنواره تا چه میزان می‌تواند در انتقال و تبادل فرهنگ‌های متفاوت سراسر کشور دخیل باشد؟
قطعا جشنواره منطقه‌ای تئاتر فرصت مغتنمی برای تبادل نظر گروه‌های تئاتری با یکدیگر است. این فرصت که گروه‌های استان‌های مختلف خارج از فجر بتوانند در کنار هم باشند؛ فقط در جشنواره منطقه‌ای میسر میشود و به همین دلیل احیای این جشنواره یک ضرورت بود. حذف جشنواره منطقه‌ای در سال‌های قبل بر اساس کمبود بودجه اتفاق افتاده بود که البته این موضوع بهانه خوبی برای حذف جشنواره به شمار نمی‌رفت.
از آنجاکه جشنواره منطقه‌ای آخرین فیلتر راهیابی به جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به شمار می‌رود، این رویداد چقدر می‌تواند باعث ارتقای کیفیت آثار شود؟
جشنواره‌ها به ویژه جشنواره‌های استانی و منطقه‌ای بهترین مسیر برای رشد و بالندگی هنر تئاتر و بهتر دیده شدن آثار هنرمندان هستند و به همین دلیل باید به خوبی، باکیفیت و بودجه مناسب برگزار شوند. مسلما برگزاری جشنواره منطقه‌ای تئاتر کیفیت آثار راه یافته به جشنواره بین‌المللی فجر را بالا می‌برد.
طی سال‌های اخیر جشنواره‌های تئاتری بسیاری در کشور برگزار میشود، به نظرتان رشد کمی جشنواره‌ها با موضوعات مشابه مانعی برای کم‌توجهی به کیفیت آثار نیست؟
اگر جشنواره‌ها با برنامه‌ریزی و اهداف فرهنگی مشخص برگزار شوند، تعدد آن‌ها مانعی برای کیفیت آثار نخواهد بود. البته گاهی ما شاهد جشنواره‌هایی هستیم که بدون برنامه و صرف برگزاری یک رویداد اجرا می‌شوند و هر سال شاهد افت کیفیت آثارشان هستیم. ما موضوعات زیادی داریم که می‌تواند در رشد هنر تئاتر موثر باشد، به همین دلیل اگر جشنواره‌ای خوب و باکیفیت نباشد به دلیل برنامه‌ریزی غلط و نبود هماهنگی است؛ وگرنه تعدد جشنواره‌ها لطمه‌ای به تئاتر نمی‌زند. البته اینکه می‌گوییم هدفمندی جشنواره‌ها مهم است در کنار این موضوع به چشم می‌آید که ما شاهد تئاتر در جریان عمومی تئاتر باشیم، یعنی در طول سال اجراهای روی صحنه تداوم داشته باشد. جشنواره تنها در یک بازه زمانی اتفاق می‌افتد، اگر فقط به برگزاری جشنواره فکر کنیم و تا دوره بعدی جشنواره کاری به تئاتر نداشته باشیم، قطعا در رشد تئاتر موثر نخواهد بود.
شما به‌تازگی در هجدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر مقاومت به عنوان داور حضور داشته‌اید، رویکرد این دوره را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
جشنواره مقاومت جزو جشنواره‌هایی است که هم موضوع مشخص دارد و هم آثار بسیار خوبی را از گذشته تاکنون در این زمینه شاهد بوده‌ایم اما رویکرد جدید آثار دوره هجدهم جشنواره صرف بیان یک واقعه تاریخی نبود. بسیاری از نمایش‌های این دوره در کنار پرداختن به واقعه تاریخی به این موضوع که این واقعه چه دستاوردهایی برای امروز جامعه دارد و ما امروز چه بهره‌برداری می‌توانیم از آن داشته باشیم، توجه داشتند. در واقع آثار این دوره از جشنواره به تاثیر فرهنگی آن واقعه در جریان امروز زندگی توجه ویژه داشته‌اند. حماسه‌های تاریخی ما هیچ‌وقت از بین نرفته است حتی افسانه‌های تاریخی ما مثل شاهنامه همچنان در فرهنگ ما تاثیر دارد. دفاع مقدس که خیلی به ما نزدیک است و ناگفته‌های بسیاری دارد که می‌تواند دستمایه آثار هنری شود با وجود اینکه ما باید ببینیم که آنچه در گذشته فرهنگی ما رخ داده است از دفاع مقدس تا اتفاقات قبل از آن از قیام میرزا کوچک خان و رییسعلی دلواری از شمال تا جنوب کشور، چه تاثیری در نگاه و تفکر ما در زندگی امروز داشته است.
