هفت نمایش مورد نقد و بررسی قرار گرفت

به گزارش ایران تئاتر به نقل از ایرنا، نشست نقد و بررسی نمایش‌های اجرا شده در دومین روز برگزاری جشنواره تئاتر فجر منطقه ۴ با حضور همایون علی‌آبادی منتقد و مدرس تئاتر، اصغر گروسی کارگردان و مجری کارشناس تئاتر، به همراهی جمعی از هنرمندان، در تالار ابوریحان شیراز برگزار شد.

در این نشست، ۷ اثر نمایشی «صنم»، «تاکسیدرمی»، «خواب‌هایم سراغ تو را می‌گیرند» و «آوازهای غمگنانه یک جغد در پیراهن سرخ شبی پنهان»، «گریه‌های باد و گات سینه»، «بازماندگان با مرگ نفس می‌کشند» و «آن نیمروز طولانی زهرا» مورد نقد و بررسی قرار گرفتند.

شیراز تولدی در نمایش‌نویسی

همایون علی‌آبادی، منتقد و مدرس تئاتر در جلسه نقد و بررسی آثار نمایشی اجرا شده روز دوم جشنواره تئاتر در آغاز این مراسم گفت: «در جشنواره شیراز امسال اتفاق خوبی در زمینه نمایشنامه‌نویسی افتاده است و جشنواره این دوره جشنواره نمایشنامه‌نویس‌ها بود.»

علی آبادی با بیان اینکه در جشنواره امسال خلأ نداشتن نمایش‌نامه نویسی پُر شده است، افزود: «درام‌ها و نمایش‌نامه‌های خوبی در این جشنواره شرکت کرده بود و می‌توان گفت جشنواره شیراز تولدی در نمایش نویسی رقم زد.»

او، با اعتقاد به اینکه در تئاتر حرف آخر را کارگردانان نمی‌زنند، گفت: «با ارتباطات بین‌شهری که در این جشنواره ایجاد شده رویکردهای فرهنگی و هنری خوبی شکل گرفته است.»

نمایش «صنم»؛ اثری به یادماندنی

نمایش «صنم» به کارگردانی ارسلان مهدوی و بازیگری تک شخصیتی بهناز دوستی(نویسنده نمایش) که در روز نخست جشنواره روی صحنه رفت نخستین نمایشی بود که در این جلسه مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

صنم، داستان زوج پزشکی است که در دوران کرونا در مناطق روستایی(در این نمایش چهاردانگه) مشغول خدمت هستند که به دلیل عدم رعایت مسائل بهداشتی، همسر به کرونا مبتلا شده و جان خود را از دست می دهد.

پس از این غمنامه دردناک، زن دچار جنون شده و به بیمارستانی و مرکز نگهداری منتقل می شود و در این مرکز باقی نمایش ادامه خواهد داشت. نمایش صنم در این جشنواره با استقبال بسیار زیادی مواجه شد که برخی از حاضران و هنرمندان علت این موضوع را ناشی از پرداختن به مسائل روز با بن‌مایه هویت‌بومی دانستند. نقاط قوت صنم را باید نمایشنامه‌ای بومی، طراحی صحنه، پرداختن به مسائل روز و موسیقی آن دانست که توانست مخاطب را به طور کامل مجذوب کند.

علی‌آبادی در رابطه با این نمایش گفت: «صنم یک مونولوگ است؛ امروزه کمتر شاهد مونولوگ در عرصه هنرهای نمایشی هستیم چراکه این کار بسیار دشوار است. مونولوگ کار کردن تصاویر نمایشی و تصویرهای دراماتیک می‌خواهد.»

او ادامه داد: «نمایش صنم از تصاویر و موسیقی‌ بسیار زیبایی برخوردار است. بازیگر این نمایش بازی بسیار خوبی ارائه داد و امیدوارم این نمایش خوب از چشم داوران جشنواره پنهان نماند.»

این منتقد تئاتر با بیان اینکه مازندران از دیرباز تئاتر بسیار خوبی داشته است، اضافه کرد: «این مونولوگ یکی از به یادماندنی‌ترین مونولوگ‌هایی است که تا مدت‌ها با ما خواهد ماند. این نمایش توانست مخاطبان بسیاری را به خود جذب کند. البته موسیقی در بخش‌هایی از این نمایش زیاد بود و لزومی نداشت که از موسیقی تا این حد در نمایش استفاده شود.»

نمایش «تاکسیدرمی»؛ موقعیت‌های کمدی بسیار زیبا

نمایش «تاکسیدرمی» به کارگردانی مهدی حشمتی از دیگر آثاری بود که در این نشست مورد نقد و بررسی قرار گرفت؛ نمایشی که قصد دارد با استفاده از داستان حیوانات روایتی جدید از جنگ و وضعیت جنگی ارائه بدهد. این نمایش پنج اپیزود جدا از هم دارد که شخصیت حیوانات در آن متفاوت است و ربط داستانی با هم ندارند؛ نمایش تاکسیدرمی از تمثیل استفاده کرده است و همین باعث شده تا نمایش چندلایه، معنادار و عمیق باشد.

علی‌آبادی درباره این نمایش گفت: «تاکسیدرمی از تمثیل استفاده کرده است و موقعیت‌های کمدی بسیار زیبایی دارد و می‌توان گفت این نمایش یک نوع طنز موقعیت است‌ که حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد.»

منتقد و مدرس تئاتر ادامه داد: «من از تماشای این نمایش بسیار لذت بردم؛ متن این نمایش بسیار زیبا بود و بازیگران اجرای قدرتمندی را ارائه دادند. همان‌گونه که گفتم این نمایش یک کمدی واقعیت با بیان طنز و با زبانی درست و زیبا بود. برای من فرصت مغتنمی ایجاد شد که به تماشای این نمایش بنشینم.»

او با اشاره به ضرب‌المثل «کم‌گوی و گزیده گوی چون دُر تا زاندک تو جهان شود پُر» گفت: «مدت زمان اجرای این نمایش باید کاهش یابد. نمایش‌هایی که در ۸۰ یا ۹۰ دقیقه اجرا دارند باعث خسته شدن مخاطب می‌شوند و بایستی از زمان نمایش‌ها کاست. در واقع باید استانداردهای زمان در نمایش‌ها در نظر گرفته شود.»

نمایش «خواب‌هایم سراغ تو را می‌گیرند»؛ بهره‌گیری خوب از عنصر خیال

نمایش «خواب‌هایم سراغ تو را می‌گیرند» به کارگردانی، طراحی و نویسندگی احسان جانمی هم که در جشنواره منطقه‌ای به روی صحنه رفت از دیگر آثاری بود که نقد و بررسی آن در این نشست انجام شد. این اجرا روایتی از اتفاق های هیجان انگیز و پر رمز و رازی است که در حرمسرای شاه به تصویر کشیده شده است‌ و الهام زنجانی، مائده وحید، امین پناهی، نازنین ملت دوست در این نمایش به ایفای نقش پرداخته‌اند.

علی‌آبادی با انتقاد از این نمایش گفت: «این کار به دل من ننشست چراکه مقطع تاریخی انتخاب شده توسط کارگردان برای این نمایش، مقطعی است که در نمایش‌هایی که در گذشته اجرا شده به صورت مکرر استفاده شده است. این مقطع تا حدی مورد توجه سایر کارگردانان قرار گرفته که دیگر حرفی برای گفتن ندارد.»

او ادامه داد: «تنها بخشی که باعث نجات این کار می‌شود تخیل و عناصر خیالی است که در این نمایش به کار گرفته شده است. در واقع این نقطه قوت موجب شده کار وجه هنری خود را حفظ کند. آنچه برای من جالب بود تخیل نویسنده و کارگردان بود که عنصر خیال را وارد این کار کرده بودند. این نقطه قوت می‌تواند نمایش را به یکی از مدعیان جشنواره تبدیل کند.»

این مدرس تئاتر با بیان اینکه هنر یک تخیل و خیال است، گفت: «واقعیت به عنوان هنر تلقی نمی‌شود و زمانی هنر زیباست که در آن از قدرت تخیل بهره گرفته شود.»

«آوازهای غمگنانه یک جغد در پیراهن سرخ شبی پنهان»؛ عدم برقراری ارتباط با مخاطب

نمایش «آوازهای غمگنانه یک جغد در پیراهن سرخ شبی پنهان» به کارگردانی ابوالفضل بلغندر از قم در دومین روز از بیست و هفتمین جشنواره تئاتر منطقه‌ای در سالن نمایش مجموعه فرهنگی هنری حافظ شیراز اجرا شد که این نمایش هم در این نشست مورد نقد و بررسی قرار گرفت. نمایش «آوازهای غمگنانه یک جغد در پیراهن سرخ شبی پنهان» اقتباسی از نمایشنامه مکبث اثر شکسپیر است.

علی‌آبادی که انتقاد شدیدی به این نمایش داشت، گفت: «این نمایش خیانت بزرگی به مکبث بود؛ البته بهترین نوع وفاداری خیانت کردن است. متأسفانه مخاطبان و تماشاگران با این نمایش ارتباط برقرار نمی‌کنند.»

او ادامه داد: «هرچند این کار در فضای تئاتری شکل گرفته اما از نظر من کارگردان تلاش داشته که مخاطب را وارد فضای مکبث کند. ولی این کار خیلی از شکسپیر دور است.»

علی‌آبادی با بیان اینکه وظیفه تئاتر تفهیم، تفاهم و تفهم است، گفت: «این نمایش پیچیدگی‌های بسیاری داشت و این پیچیدگی‌های باعث می‌شود تماشاگر با این کار ارتباط برقرار نکند؛ تماشای این نمایش تمرکز بسیار می‌خواهد و این نمایش نیاز به بازخوانی، پژوهش و تفهیم دارد.»

این مدرس تئاتر یادآور شد: «این نمایش نیازمند اجراهای بیشتری است؛ اینکه نمایش بتواند مخاطبان را راضی کند از اهمیت بسیاری برخوردار است. متاسفانه این نمایش در این زمینه موفق نبود.»

نمایش «گریه‌های باد و گات سینه»؛ بازیگرانی توانمند و متنی پرمحتوا

نمایش «گریه‌های باد و گات سینه» به کارگردانی حسین زارعی از دیگر آثار حاضر در جشنواره منطقه‌ای است. این نمایش که رئالیست جادویی را در بستر فضایی جنوبی و فولکلور تجربه می‌کند؛ قصه برگشتن فردی گم شده در دریا با لنجی غریبه به لنج خودش در سفری دریایی است و مسافران لنج هر کدام با قصه‌ای به او وصل هستند.

علی‌آبادی نمایش «گریه‌های باد و گات سینه» را یکی از زیباترین کارهای جشنواره دانست و گفت: «بازیگران توانمندی در این نمایش حضور داشتند؛ بدن چست و چابک بازیگران و تسلط آنها به جوارح بدن از نقاط قوت این نمایش محسوب می‌شد.»

او با بیان اینکه متن این نمایش بسیار پرمحتوا است، افزود: «این نمایش قصه بسیار خوبی دارد و در مجموع یکی از موفق‌ترین نمایش‌های جشنواره به شمار می‌رود.»

علی‌آبادی اظهار داشت: «نمایش گریه‌های باد و گات سینه یکی از کامل‌ترین کارهای آئینی است؛ امیدوارم این کار از سوی داوران دیده شود و به عنوان یکی از بهترین نمایش‌های جشنواره مورد توجه قرار بگیرد.»

نمایش «بازماندگان با مرگ نفس می‌کشند»؛ تئاتری تعلیمی و آموزشی

«بازماندگان با مرگ نفس می‌کشند» به کارگردانی محمدمهدی درویشی از آثار برگزیده استان یزد از شهرستان بافق در بیست‌وهفتمین جشنواره تئاتر فجر در استان فارس است که نقد و بررسی آن در این نشست صورت گرفت؛ بازماندگان با مرگ نفس می‌کشند» یک کار فرمالیستی است که ۹بازیگر دارد و هر کدام به شکل بازی در بازی به ایفای نقش می‌پردازند. این نمایش پس از اجرا با استقبال بسیار خوبی از سوی تماشاگران روبه رو شد.

علی‌آبادی درباره این نمایش گفت: «این نمایش کاری قابل ستایش بود که می‌توان آن را در دسته تئاتر پداگوژیک یا تئاتر تعلیمی_تربیتی قرار داد؛ این نمایش یک نوع تئاتر پداگوژیک و آموزشی است که درصدد است با بهره‌گیری از تئاتر، مفاهیمی را به هنرمندان و مخاطبان آموزش دهد.»

او یادآور شد: «تئاتر پداگوژیک در مسیر سودمندی هنر نمایش و کاربردی شدن هرچه بیشتر آن به وجود آمده است که این ویژگی در این نمایش به خوبی نمود پیدا کرده بود.»

منتقد و مدرس تئاتر این نمایش را نیز یکی از قوی‌ترین آثار حاضر در این جشنواره قلمداد کرد و گفت: «یکی از ویژگی‌های خوب این نمایش این است که اجرای آن محدود به سالن و یا مکن خاصی نمی‌شود و می‌توان آن را در هر سالنی اجرا کرد. از دیدن این نمایش لذت بردم.»

نمایش «آن نیمروز طولانی زهرا»؛ فضایی صمیمی و صادقانه

نمایش «آن نیمروز طولانی زهرا» که با کارگردانی ام‌البنین محمدی در جشنواره منطقه‌ای به روی صحنه رفت، به عنوان نخستین تئاتر تاریخ قلعه گنج محسوب می‌شود که در این نشست به عنوان آخرین اثر مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

این نمایش داستان زهرا زنی طرد شده و تنهاست که طی حادثه انفجار ماشین سوخت‌بر، شوهر خود را از دست داده است و حالا با تهدید ها و دسیسه های تورج که عامل رواج سوخت بری در منطقه است روبرو است و در برابر آن مقاومت می کند.

علی‌آبادی در رابطه با این نمایش گفت: «تلاش کارگردان و عوامل اجرایی این نمایش با وجود محدودیت‌های زیرساختی تئاتر در قلع‌گنج جای تقدیر دارد. از این کار با همه خامی‌ها و ناپختگی‌هایی که داشت لذت بردیم چراکه این کار فضای صمیمی دارد و بسیار صادقانه حرفش را می‌زند.»

این منتقد تئاتر با اشاره به اینکه «کاری کز دل برآید لاجرم بر دل نشیند» ادامه داد: «این کار با نهایت صداقت به روی صحنه رفت و به همین دلیل به دل می‌نشیند؛ این نمایش هم یکی از اتفاقات خوب در این جشنواره بود که آن را مدیون شیراز و هنرمندان تئاتر هستیم.»