داور بخش خیابانی جشنواره چهل‌ویکم تئاتر فجر مطرح کرد
پژمان شاهوردی: تئاتر خیابانی ایران رشد خوبی داشته اما هنوز نوپاست
پژمان شاهوردی داور بخش تئاتر خیابانی چهل و یکمین جشنواره تئاتر فجر می‌گوید باید آموزش های ما بیشتر شود تا اجراهای خیابانی تئاتر ایران به حد مطلوب و استانداردهای جهانی برسد؛ تئاتر خیابانی ایران در حد کشورهای دیگر رشد خوبی داشته است اما هنوز نوپا است و خیلی جای کار دارد.
علی کیهانی: پژمان شاهوردی امسال و در چهل و یکمین دوره از جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر داور بخش خیابانی است. شاهوردی از هنرمندانی است که در ادوار متعدد جشنواره تئاتر فجر با آثار خود حضور فعال داشته است. همچنین داوری در چند جشنواره تئاتر خیابانی و کسب مقام‌های برتر بسیاری در جشنواره‌های مختلف ملی و بین‌المللی ازجمله سوابق کاری و هنری او به شمار می‌رود.
شاهوردی هنرمندان فعال و مشتاقی است که در این سال‌ها علاقه او به تئاتر خیابانی مشهود بوده و ترجیح او فعالیت بیشتر در عرصه نمایش‌های محیطی و خیابانی است. او به عنوان نمایشنامه‌نویس هم صاحب اثر است. با پژمان شاهوردی برای آگاهی از چند و چون داوری‌ها و فضای کارهای خیابانی این دوره از جشنواره، به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.
روند داوری بخش خیابانی چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر در این 10 روز چگونه گذشت؟
ازنظر من در بخش تئاتر خیابانی امسال جشنواره تئاتر فجر، با استقبال پرشوری نسبت به سال‌های گذشته روبه‌رو بود. در بخش خیابانی 31 اثر حضور داشتند که 29 اثر در بخش داوری و 2 اثر هم مهمان جشنواره بودند.
از روز اول حس کردیم کارمان خیلی سخت است و با چالشی روبه‌رو هستیم، چون همه هنرمندان بنام تئاتر خیابانی در فجر امسال حضور داشتند؛ و این حضور به معنای یک رقابت سالم و همراه با دانش و تجربه است.
با توجه به حضور شما در ادوار گذشته تئاتر فجر، کیفیت آثار بخش خیابانی رشد داشته است؟
بله، با تماشای هر اثر به این نکته می‌رسیدیم که هنرمندان خیابانی نسبت به جشنواره‌های گذشته به تعالی و رشد رسیدند و این یعنی تئاتر خیابانی یک‌قدم به جلو رفته است. البته نقص‌ها و مواردی هم وجود دارد که باید به آن‌ها نیز توجه شود.
تئاتر خیابانی ایران در سطحی است که بتواند با گروه‌های یا کشورهای خارجی به رقابت بپردازد؟
باید آموزش‌های ما بیشتر شود تا اجراهای خیابانی تئاتر ایران به حد مطلوب و استانداردهای جهانی برسد؛ تئاتر خیابانی ایران در حد کشورهای دیگر رشد خوبی داشته است اما هنوز نوپا است و خیلی جای کار دارد.
تنوع موضوعی و حضور هنرمندان تئاتر خیابانی در جشنواره چگونه بوده است؟
در این دوره از جشنواره تئاتر فجر به موضوعات اجتماعی، دفاع مقدسی، دینی، آیینی و مقاومت اشاره و اجرا شد و این یک نوید آینده‌ساز برای هنرمندان تئاتر ایران است.
هنرمندان تئاتر خیابانی نیز کنار نکشیدند و تئاتر را تنها نگذاشتند. چون زنده ماندن و روشن بودن چراغ جشنواره به نظرم کمک بسیاری در حیات تئاتر کشور دارد.
چقدر مؤلفه‌ها و پارامترهای یک اثر خیابانی در جشنواره تئاتر فجر چهل و یکم رعایت و دیده شد؟
تئاتر خیابانی بایدها و نبایدهایی دارد که اگر این موارد در اجراهای هنرمندان خیابانی رعایت نشود ما متوجه می‌شویم که تولیدکنندگان اثر با مشخصه‌های تئاتر خیابانی آشنا نیستند.
مثلاً هنوز تعریف درست و کاملی از تئاتر خیابانی نداریم و باید بدانیم هر نمایشی که در خیابان به اجرا در بیاید نامش تئاتر خیابانی نیست. تئاتر خیابانی مؤلفه‌های به‌خصوصی دارد که باید آن‌ها را رعایت کرد.
تئاتر خیابانی باید در بطن زندگی مردم باشد و ضرورت اجرای آن مخاطب خیابان را قانع کند.
از نظر من از موضوع و مسئله تئاتر خیابانی هر چه نزدیک‌تر به زندگی عادی ما باشد مخاطب بیشتر به سمت آن می‌رود و تبدیل به یک کنشگر می‌شود و رسالت تئاتر خیابانی اتفاق می‌افتد. من امسال کمتر کاری را دیدم که بعد از تماشای اثر، نمایش را پیش خود تحلیل و بررسی کنم.
پیشنهادی برای بهتر شدن حال تئاتر خیابانی دارید؟
پیشنهاد من آموزش است؛ چون خیلی از هنرمندان تئاتر خیابانی خواهان آموزش و برگزاری کلاس هستند. در جشنواره‌های مختلف نام تئاتر خیابانی وجود دارد اما توجه و آموزش به این بخش از جشنواره‌ها هیچ‌وقت نمی‌شود. حتی چه اشکالی دارد که جلسات نقد و بررسی برای اجراهای خیابانی نیز انجام شود.
نباید همه توجه‌ها به‌طرف نمایش‌های صحنه‌ای برود و بخش خیابانی را نادیده گرفت، چون زحمات هنرمندان تئاتر خیابانی فجر بسیار دیدنی و ستودنی است.
و وقتی این عشق و علاقه وجود دارد باید به آن بها داد و کمترین کار ممکن برای آن‌ها برگزاری کارگاه تئاتر خیابانی بود که امسال در جشنواره شاهدش نبودیم.
در ایران بزرگانی را در عرصه تئاتر خیابانی داریم که می‌توانند روشن‌کننده راه هنرمندان تازه‌نفس تئاتر خیابانی باشند.
آیا مقالات درباره تئاتر خیابانی نوشته‌شده که بتواند کمکی به هنرمندان کند؟
بله مقالات و کتاب‌های متعدد و زیادی درباره تئاتر خیابانی نوشته و نگارش شده است که اشاره اصلی آن‌ها به عنصر مهم تئاتر خیابانی یعنی طرح و ایده است.
امسال شما در کنار چهار داور دیگر آثار بخش خیابانی جشنواره تئاتر فجر را داوری و قضاوت کردید. هماهنگی و اتفاق‌نظر در داوری آثار راحت بود یا نه؟
همکاری و داوری در کنار بهمن صادقحسنی، استاد مسلم قاسمی، ابوالفضل همراه و حمید ابراهیمی برایم بسیار لذت‌بخش و فراموش‌نشدنی بود.
ما خوشبختانه به‌واسطه تجربه و دانش بزرگواران در داوری بخش تئاتر خیابانی زاویه‌های فکری نزدیک به هم پیدا کردیم که این باعث بهتر بودن روند داوری ما نیز شد.
و کلام آخر...
سپاسگذار کوروش زارعی و داریوش نصیری هستم که دلسوزانه در این مدت با برنامه‌ریزی بسیار دقیق و فراهم کردن امکان اجرا برای هنرمندان تئاتر خیابانی در تهران همراه گروه‌های نمایشی بودند.
امیدوارم خروجی اصلی تئاتر فجر چاپ مقالات و کتاب‌هایی برای هنرمندان خصوصاً تئاتر خیابانی باشد تا آموزش و پرورش هنری در کشورمان رواج پیدا کند چون معضل اصلی ما در تئاتر خیابانی نمایشنامه و متن است.
