”ساعد مشکی” طراح پوستر جشنواره تئاتر فجر:
برخورد ادبیاتی با پوستر نکنید
مریم فشندی: معمولاً انتظار داریم پوستر مانند ادبیات به ما توضیح دهد در حالی که این انتظار به جایی نیست.
”ساعد مشکی” طراح پوستر بیستوسومین جشنوراه بین المللی تئاتر فجر در گفتوگو با سایت ایران تئاتر با بیان مطلب بالا افزود: چون بسیاری از دوستان دستاندرکار نمایشنامهنویسی هستند معتقدند این پوستر ربطی به تئاتر ندارد. آنان انتظار دارند ماسک خنده و گریه ببینند. وی اضافه کرد: اگر قرار باشد من درباره کاری که انجام دادهام مجبور به توضیح باشم درست نیست. اما میتوانم درباره روند کار توضیح دهم. طرح نهایی که به مرکز هنرهای نمایشی پیشنهاد کردم این نبود. آن طرح اندکی تصویریتر و ایرانیتر بود ولی دوستان آن را نپسندیدند و معتقد بودند شاد نیست. به همین دلیل این طرح را پذیرفتند. وی با اشاره به این که کسی به خاطر پوستر، به دیدن نمایش نمیرود، تأکید کرد: وظیفه پوستر این است که باعث ارتقای سواد بصری مخاطب شود و او را با خود همراه کند. این که فکر کنیم وظیفه پوستر اطلاع رسانی است، آن را تا حد یک آگاهی تنزل دادهایم. وی تصریح کرد: حتی پوستر بزرگترین فیلمهای صنعتی و تجاری مخاطب نگهدار نیست چون به عنوان مثال مردم با دیدن نام کیشلوفسکی به دیدن آن فیلم خاص میروند.
وی در پاسخ با این پرسش که چرا در پوستری که طراحی کرده به صورت مستقیم به تئاتر اشارهای نشده است، گفت: اصولاً با برخورد مستقیم با مسایل موافق نیستم. حتی اگر قرار باشد پوستر هر چیز دیگری را هم طراحی کنم هرگز به صورت مستقیم پیش نمیروم و یا سعی نمیکنم حتماً المانی در آن پوستر وجود داشته باشد چون رسیدن به این روش ساده است.
مشکی درباره فهم مخاطب از این اثر گفت: وظیفه من این نیست که خودم را تا سطح سلیقه مردم پایین بیاورم که در این صورت کارم مانند برنامههای طنز تلویزیونی میشود. من موظفم سلیقه مردم را ارتقاء بدهم. مطئنم اگر صداقت در کار وجود داشته باشد، نخستین کسانی که با کارم ارتباط برقرار میکنند، مردم هستند.
وی در ادامه اظهار داشت: این روشنفکران هستند که دیرتر با اثری رابطه برقرار میکنند چون خط کشیهایی دارند. در حالی که مردم و عوام استقبال میکنند.
وی سپس با اشاره به ویژگیهای پوستری که مدنظر او قرار دارد، تصریح کرد: وجه شاعرانگی پوستر، یعنی وجود روح شاعرانگی در آن، برخورد غیر مستقیم و لطیف با اثر و در نهایت یک طرح صیقل داده شده و خلاصه شده به اعتقاد من برای طراحی پوستر ضرورت دارد. منظورم از صیقل دادن، برداشت و پرداخت ذهنی است.
وی اشاره کرد: من بیش از آن که پشت میز کامپیوتر وقت صرف کنم، راجع به اتمسفر طرح فکر میکنم، در واقع به تئاترگونگی و شاعرانگی آن فکر میکنم و بعد طرح را طی دو سه ساعت یا چند روز اجرا میکنم.
مشکی با اشاره با تفاوتهای یک اثر خوب و یک اثر هیجانآور، گفت: مخاطب با یک اثر خوب پس از مدتی ارتباط برقرار میکند ولی در مواجهه با یک اثر هیجانآور همان لحظه مجذوب اثر میشود و پس از مدتی آن اثر خاص برایش جذاب نیست.
این طراح و گرافیست توضیح داد: درباره پوستر جشنواره فجر معتقدم باید دید ادبیاتی را کنار بگذارید. من وظیفه دارم دانش بصری شما را بالا ببرم و شما را با خودم همراه کنم چون من هم به عنوان طراح و خالق یک پایه قضیه هستم.