گفتوگو با کارگردانی که نگران بی‌رحمی‌های تکنولوژی است
کوروش شاهونه: اهل هنر نباید صحنه را خالی کنند
کوروش شاهونه نویسنده، کارگردان و بازیگر تئاتر گفت تئاتر در هیچ شرایطی نباید به سمت تعطیلی برود چون همواره کنش‌مند عمل می‌کند. اهل هنر نباید صحنه را خالی کنند؛ اگر صاحب و اهل تئاتر فضا را خالی کند تئاتر جای نابخردان و نااهلان می‌شود.
به گزارش ایران تئاتر، کوروش شاهونه نویسنده، کارگردان و بازیگر جوان تئاتر این روزها در حال تمرینِ جدیدترین پروژه کارگردانی خود است. «مانستر»، «شرم و دغدغه»، «پلتیک» و... از جمله آثاری هستند که شاهونه روی صحنه برده است.
همچنین نمایش‌های «توفان»، «کرونوس»، «صدای خنده حضار»، «لش زدایی»، «چاروسی»، «بی‌پدر»، «اسکورسیزی» و «بینوایان» و... آثاری هستند که این بازیگر در آن‌ها ایفای نقش کرده است.
به بهانه اجرای جدید این هنرمند جوان و برای آگاهی از ویژگی و درونمایه آن و نیز توجه ویژه اش به تکنولوژی و ابتلائاتش به گفتوگو با او نشستیم.
تئاتر برایم مبارزه با ابتذال است
کوروش شاهونه درباره فعالیت‌های این روزهایش بعد از اجرای موفق «مانستر» به تهیه‌کنندگی سجاد افشاریان که 120 شب روی صحنه بود، گفت: «ابتذالی که این روزها به‌واسطه تحت الشعاع قرار گرفتن زندگی انسان‌ها در جهان‌های مجازی و دنیای ترسناک تکنولوژی با آن سروکار داریم واقعا جای شگفتی دارد. درواقع با شکاف‌هایی عظیم بین زندگی واقعی و مجازی روبه‌روییم و هر چقدر هم روبه‌جلو می‌رویم بیشتر درمی‌یابیم که فناوری در زندگی ما به همان اندازه که می‌تواند تأثیرگذار باشد به همان میزان هم می‌تواند مخرب و بی‌رحم باشد. به همین علت ترجیح دادم در نمایش جدیدم همراه با تکنولوژی و هنجارها و ناهنجاری‌هایش در جامعه و خانواده‌ها بپردازم.»
او ادامه داد: «نمایش جدیدم که به قلم من و همسرم ریحانه رضی، نوشته‌شده، «هیدن» نام دارد که تیرماه ۱۴۰۲ روی صحنه خواهد رفت. نگارش این نمایش واقعاً بدون او شدنی نبود و جدا از رابطه زناشویی، بسیار خودم را خوشبخت می‌دانم چون گام‌به‌گام با او این مسیر را طی می‌کنم و همراهم است.»
شاهونه افزود: «ایده‌های زیادی برای نوشتن و کار روی صحنه بردن به ذهن‌مان رسید ولی هیچ‌کدام دغدغه‌مان نبود.»
این کارگردان درباره حضور تکنولوژی‌های روز دنیا در صحنه‌های تئاتر گفت: «این روزها زندگی ما تحت‌الشعاع تکنولوژی قرارگرفته و ما هم باید در این قرن جدید در صحنه‌های تئاتر به سمت تکنولوژی و آرت برویم؛ از نظر من ترکیب تکنولوژی و جهان نمایشی می‌تواند تماشاگر را تحت تأثیر بیشتری قرار دهد و اگر به این امر مهم کم‌توجهی کنیم در آینده‌ای نزدیک شاید دچار مشکل شویم.»
او درباره استفاده درست از تکنولوژی آرت توضیح داد: «امروزه ما دغدغه قصه داریم؛ منظور این است که تکنولوژی‌ای که در یک نمایش به‌واسطه فرم به مخاطب ارائه می‌شود باید برای خودمان باشد، یعنی این تکنولوژی کپی‌برداری از نمایش‌های غربی نباشد. تکنولوژی باید یک نقطه اتصال با قصه داشته باشد تا بهتر دیده شود.»
شاهونه در مورد توجه اصلی خود و ریحانه رضی در نوشتن نمایشنامه جدیدشان هم گفت: «ما بیش از یک سال است که مشغول نوشتن «هیدن» هستیم و همه توجه‌مان بر این است که تکنولوژی استفاده‌شده در اثر، نقطه تلاقی با قصه داشته باشد و به‌اصطلاح وصله ناجور با داستان و روایت نباشد. بلکه دارای تأثیر و تعامل با زندگی ما داشته باشد.»
گریزی به حضور جوانان در تئاتر ایران
کوروش شاهونه که خود از هنرمندان دهه هفتادی تئاتر است، درباره جوانان تأثیرگذار تئاتر ایران این‌طور گفت: «در این سال‌ها جوانان تأثیرگذاری در تئاتر ایران رخ‌نمایی کردند که توانستند به‌واسطه اندیشمند بودن و جسارتی که دارند، جریان‌ساز باشند. البته هنرمندان جوانی را هم داریم که به‌جای اینکه دغدغه تئاتر داشته باشند الان دغدغه معاش دارند.»
او ادامه داد: «نمایش چند وجه دارد و وظیفه اصلی‌اش به فکر فرو بردن و فعال کردن و غنی ساختن اندیشه مخاطب است که خوشبختانه جوانان و هنرمندان نوظهور تئاتری توجه خوبی به این امر دارند.»
این کارگردان به این موضوع که خیلی‌ها در تئاتر نمی‌دانند چه می‌کنند اشاره کرد و گفت: «البته سیل انبوهی از جوانان این روزها در تئاتر فعالیت می‌کنند که اصلا خودشان هم نمی‌دانند چه می‌کنند. از نظر من خیلی از این عزیزان برای رزومه‌سازی دور هم جمع می‌شوند تا کاری را بدون اندیشه، ایدئولوژی و تفکر روی صحنه ببرند.»
او ادامه داد: «در دنیا سینما از تئاتر وام می‌گیرد، متأسفانه این روزها تئاتر ما تحت تأثیر سینما قرار گرفته است؛ این روزها هرکسی که چند خط دیالوگ حفظ می‌کند، فکر می‌کند بازیگر شده است درصورتی‌که بازیگری امری مقدس و کاری دشوار است که باید طی سال‌ها تجربه و تفکر به این مهارت و دانش برسیم. بازیگر خوب باید به همه مکاتب اشراف و شناختی کافی از بدن داشته باشد. بدن صرفاً آن تمرین ابتدایی در حلقه ایستادن نیست، شناخت از آناتومی تن و ترمودینامیک بدنش است که رفرنس‌های بسیاری دارد.»
شاهونه توضیح داد: «من به‌شخصه اعتقاد دارم که باید همچنان آزمون‌وخطا کنم. چون هنوز خود را شاگردی می‌دانم که واقعاً در طول روز سعی می‌کنم که چیزی را بیاموزم. ناآگاهی و غرور کاذب برای اهل هنر سقوط آزاد از دره‌ای مهیب و ترسناک است.»
تئاتر؛ فانوسی برای روشنایی راه
کوروش شاهونه در پاسخ به این پرسش که موافق یا مخالف تعطیلی تئاتر است هم گفت: «تئاتر در هیچ شرایطی حتی در شرایط ناآرام سیاسی و اجتماعی نباید به سمت تعطیلی برود چون همواره کنش‌مند عمل می‌کند. تئاتر همیشه فانوسی بوده است که روشنایی‌اش به‌واسطه اندیشه و ایدئولوژی در ساحلی امن برای مخاطب ارائه شده و راهش را روشن کرده است.»
این کارگردان و بازیگر فعال تئاتر همچنین افزود: «البته این موردی که گفتم باید به دست اهلش باشد؛ اگر صاحب و اهل تئاتر فضا را خالی کند تئاتر جای نابخردان و نااهلان می‌شود؛ و وای به‌روزی که این اتفاق بیفتد. اعتقاددارم اگر اهل هنر صحنه را خالی از وجود خود کنند رزومه‌سازها به این صحنه‌ها می‌آیند.»
کوروش شاهونه در پایان صحبت‌های خود به شعری از هوشنگ ابتهاج اشاره کرد و گفت: «گر مرد رهی غم مخور از دوری و دیری؛ دانی که رسیدن هنر گام زمان است.»
گفتوگو: علی کیهانی
