گفت‌وگو با هنرمند باسابقه تبریزی
صدیق‌جمالی: معضل اصلی تئاتر رضوی، کمبود متن خوب است
یعقوب صدیق‌جمالی، هنرمند باسابقه تبریزی که در بیش از ۱۰ دوره جشنواره تئاتر رضوی به شیوه‌های گوناگون حضور داشته است، مهم‌ترین نیاز این رویداد را متن خوب می‌داند.
به گزارش ایران تئاتر، شانزدهمین جشنواره ملی تئاتر رضوی به دبیری کوروش زارعی که از دوشنبه یکم خرداد در تبریز آغاز شده است، تا فردا (جمعه پنجم خرداد) ادامه خواهد یافت.
در حاشیه برگزاری این جشنواره، یعقوب صدیق‌جمالی، هنرمند تبریزی که بیش از 30 سال است در تئاتر فعالیت می‌کند و سابقه حضور در 10 دوره جشنواره تئاتر رضوی را دارد، در ارزیابی خود از این رویداد هنرهای نمایشی، گفت: «آن‌چه بیش از همه در تولید آثار جشنواره‌های مناسبتی دیده می‌شود، شتاب‌زدگی گروه‌های شرکت‌کننده به منظور صرفا حضور در رویداد است. این در حالی است که جشنواره‌های موضوعی از تاریخ ارائه فراخوان تا موعد آغاز بررسی‌ها، باید زمان کافی به گروه‌های تولیدی بدهند تا آثاری درخور و با کیفیت تولید کنند. اما آن‌چه ما در ادوار گذشته بسیاری از جشنواره‌های موضوعی شاهد هستیم، تولیدات سطحی و شتاب‌زده گروه‌های نمایشی از سراسر کشور برای تنها حضور در جشنواره‌های این‌چنینی است.»
او افزود: «البته ناگفته نماند که میان همین آثار ما در بسیاری از ادوار، شاهد حضور، ظهور و بروز اجراهایی تحسین‌برانگیز هم بوده و هستیم اما غالبا نگاه تئاتری‌ها به جشنواره‌های موضوعی و مناسبتی، نگاه جدی و حرفه‌ای نیست.»
فراخوان جشنواره زودتر منتشر شود
این نویسنده و کارگردان با ارائه پیشنهادی ادامه داد: «دست‌اندرکاران جشنواره تئاتر رضوی، می‌توانند در مراسم اختتامیه هر دوره، فراخوان دور بعد را منتشر کنند و با یک زمان‌بندی دقیق و درست، فرصت کافی به هنرمندان برای نگارش متن، تمرین و اجرا بدهند تا دیگر شاهد شتاب‌زدگی در تولید و ارائه آثار نباشیم. جشنواره‌های مناسبتی باید محفلی برای ارائه آثاری تازه باشند که اختصاصا برای آن جشنواره نوشته و طراحی شده‌اند.»
صدیق‌جمالی که یکی از نمایشنامه‌هایش به نام «ننه باهار»، امسال و در جشنواره شانزدهم تئاتر رضوی به کارگردانی زارع‌سرشت روی صحنه رفت، با بیان اینکه حمایت‌های مادی از هنرمندان حرفه‌ای به انگیزه‌های شخصی آن‌ها برای تولید اثر موضوعی و مناسبتی کمک بسیاری می‌کند، گفت: «جشنواره شانزدهم تئاتر رضوی با برگزاری بخش نمایشنامه‌نویسی تلاش دارد تا این نیاز را برطرف کند اما شاید بهتر است بخش نمایشنامه‌نویسی مستقل از بخش اجرا برگزار شود و با جوایز خوب، هنرمندان را به تولید آثاری ماندگار و موثر در اشاعه فرهنگ رضوی هدایت کند. به این ترتیب نهضت تولید متن در راستای فرهنگ رضوی راه‌اندازی و در ادامه بر اساس آن نمایشنامه‌ها، جشنواره اجراهای صحنه‌ای تئاتر رضوی برگزار می‌شود.»
متن خوب، نیاز اصلی تئاتر رضوی
او با بیان اینکه معضل اصلی جشنواره تئاتر رضوی، کمبود متن خوب است، افزود: «مخاطب تئاتر رضوی به نگاهی جدید از زاویه‌ای متفاوت نیاز دارد. این در حالی است که گروه‌های نمایشی ما همچنان به آثار قدیمی و چند بار دیده شده‌ای تکیه دارند که شاید دیگر جذابیتی برای مخاطب امروزی ندارند. تکثر و تنوع دیدگاه‌ها در متون، می‌تواند مسیر تازه‌ای را برای جشنواره تئاتر رضوی باز و آغاز کند تا عموم مردم و هنرمندان بی‌هیچ پیش‌داوری و قضاوتی منفی به طرف آن جذب شوند. به عنوان مثال چرا همواره تصور می‌شود که در حوزه فرهنگ رضوی باید آثار با غم و اندوه و اشک و گریه همراه باشد، این درحالی است که ما با امام رضا بسیاری از دلخوشی‌هایمان را در میان گذاشته‌ایم و در شادی‌هایمان او را موثر و شریک دانسته‌ایم.»
این هنرمند در همین راستا ادامه داد: «یکی از دغدغه‌های من به عنوان نمایشنامه‌نویس این است تا اثری طنز در راستای اشاعه فرهنگ رضوی بنویسم و نشان دهم ما با آثار کمدی نیز می‌توانیم به ترویج و اشاعه فرهنگ رضوی بپردازیم.»
نمره قبولی تبریز در میزبانی از جشنواره
صدیق‌جمالی درباره میزبانی تبریز از چند دوره اخیر جشنواره تئاتر رضوی توضیح داد: «تبریز چند دوره‌ای است که افتخار میزبانی از جشنواره تئاتر رضوی را دارد و گروه‌های شرکت‌کننده در این جشنواره نیز با سالن‌های مجموعه تئاتر شهر تبریز طی این سال‌ها آشنا شده و مطابق آن طراحی‌ها و میزان‌سن‌هایشان را تنظیم می‌کنند. خوشبختانه میزبانی ما از این جشنواره با توجه به توان و امکاناتی که داشته‌ایم به خوبی انجام شده است.»
او افزود: «جشنواره تئاتر رضوی می‌تواند به صورت بین‌المللی برگزار شود به شرطی که ما بتوانیم با صرف وقت و خرد جمعی بخش‌های ویژه‌ای را طراحی کنیم تا امکان حضور گروه‌های خارجی در جشنواره فراهم شود. به عنوان مثال به‌جای اینکه در بخش بین‌الملل مستقیما موضوعات مربوط به امام رضا را مطرح کنیم، به شناخت و کشف اشتراکات میان فرهنگ رضوی با دیگر ممالک اسلامی بپردازیم و روی آن‌ها کار کنیم. تنها در این صورت است که می‌توانیم دیگر گروه‌های غیر ایرانی را به خوبی در جشنواره تئاتر رضوی جای دهیم. به عنوان مثال با گروه‌های نمایشی ترکیه پیشنهاد کار برای جشنواره مقاومت را دادیم اما آن‌ها نسبت به گروه‌های نظامی جبهه داشتند اما نسبت به مقام شهید و شهادت این‌گونه نبود پس برای جلب رضایت آن‌ها از باب پرداختن به مقام شهید در راه مقاومت و ایثار وارد شدم و توانستم موافقت آن‌ها را برای تولید کار در این حوزه را بگیرم. پس در جشنواره تئاتر رضوی هم چنین راهی وجود دارد.»
صدیق‌جمالی در پایان گفت: «بدنه تئاتر امروز کشور را هنرمندانی تشکیل می‌دهند که در جشنواره‌های تئاتر دفاع مقدس و مقاومت متولد شدند چرا که این رویدادها، درست طراحی و اجرا شدند و نسل سازنده و مانایی را به جامعه تئاتر کشور تزریق کردند. جشنواره تئاتر رضوی نیز چنین ظرفیتی را دارد که امید است با برنامه‌ریزی‌های لازم به آن دست یابد.»
شانزدهمین جشنواره ملی تئاتر رضوی به دبیری کوروش زارعی و به میزبانی تبریز از 1 تا 5 خرداد ماه 1402 با اجرای 14 نمایش صحنه‌ای از 9 استان کشور از جمله آذربایجان شرقی، مازندران، همدان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، اردبیل، یزد، قزوین و استان تهران برگزار می‌شود.
