گلایه عضو هیئت داوران جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی
علیرضا حنیفی: به داستان‌ها و شخصیت‌های کهن ایرانی کم‌توجهیم
علیرضا حنیفی، معتقد است شخصیت‌های بیگانه جایگزین اساطیر کهن ایرانی در نمایشنامه‌نویسی کشورمان شده‌اند و همچون گیاهی بیگانه هستند که در خاکی که برای آنها نیست گذاشته شده و هم خاک را آلوده می‌کنند و هم بار نمی‌دهند.
به گزارش ایران تئاتر به نقل از فارس، علیرضا حنیفی، نویسنده و کارگردان تئاتر، از اعضای هیئت داوران بخش نمایشنامه‌نویسی بیستویکمین جشنواره بین‌المللی نمایش آیینی و سنتی است که در تبریز، برگزیدگانش معرفی خواهند شد.
حنیفی درباره آثار رسیده به بخش نمایشنامه‌نویسی جشنواره بین‌المللی نمایش آیینی و سنتی گفت: «با احترام به قلم همه شرکت‌کنندگان و زحماتی که برای رساندن نمایشنامه‌هایشان به جشنواره کشیده‌اند، باید بگویم برخی از دوستان مسیر را اشتباهی رفته بودند. در این دوره ۱۷۵ متن را خواندم ولی به نظر می‌رسد قاعده نمایش‌های سنتی ایرانی در برخی از آثار فراموش شده است.»
این نویسنده توضیح داد: «در نمایش سنتی ایرانی، خنداندن و سرگرم کردن مردم اولین قاعده است و نباید از یاد برود. در کار سنتی، مردم یک لحظه از روزمرگی‌های خود خارج می‌شوند، سرگرم می‌شوند و می‌خندند. کم‌تر کاری را خواندم که به این نکته توجه داشته باشد. این که یک سیاه یا حاجی وارد داستان کنیم آن را تبدیل به نمایش سنتی ایرانی نمی‌کند.»
او با انتقاد از وضعیت درام‌نویسی کشور گفت: «به‌طور کلی برای ادبیات نمایشی در سال‌های اخیر اتفاق خوبی نیفتاده است. به نظر می‌رسد نویسندگان اصول را نادیده گرفته و پایه‌های درام‌نویسی ضعیف شده است.»
حنیفی برگزاری ورکشاپ و دوره‌های کوتاه‌مدت آموزشی را یکی از ضروریات درام‌نویسی در کل کشور دانست و افزود: «باید ورکشاپ‌هایی در این زمینه برای نویسندگان طراحی شود. منظور درس دادن و آموزش نیست. برای بحث و تحلیل و شناسایی نقاط قوت و ضعف لازم است که با اساتید فن جلسات متعدد برگزار شود تا ایرادات رفع شوند. من هم از اساتید دیگر یاد گرفته‌ام.»
این مدرس تئاتر، ضعف در نمایشنامه‌های رسیده به جشنواره را تنها در نویسندگان جوان ندانست و افزود: «این درد در آثاری از بزرگان این هنر هم دیده می‌شد. گرچه به اعتقاد من آثار نویسندگان صاحب‌نام نباید در بخش مسابقه شرکت می‌کرد ولی به نظر می‌رسد شتاب برای فرستادن به جشنواره به کارها آسیب‌زده است. من به عنوان یک نویسنده باید اول به ادبیات کشورم فکر کنم. ادبیات، عنصر پیشرفت ذهنی، اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی ملت‌هاست. آیا شکسپیر برای جشنواره می‌نوشت؟ این درد است که نویسنده درآمدی ندارد و به این فکر کند که شاید از جشنواره‌ها چیزی گیرش بیاد.»
او با بیان این مطلب که در نگاه کلی از متن‌ها راضی نبوده است، ادامه داد: «من ایرانی که قصه‌ها و داستان‌های قدیمی را دیده‌ام و می‌دانم چرا باید سیاه نمایش‌ام نقش لیر را بازی کند؟ یادمان رفته است که سیاه با مردم زندگی می‌کند. درد مردم را می‌فهمد. درد سیاه درد جهانی نیست، درد مردم عادی است و درد جهانی در کنارش قرار می‌گیرد.»
حنیفی در بخش دیگر از صحبت‌هایش به نادیده گرفتن داستان‌های کهن ایرانی و جایگزینی شخصیت‌های بیگانه به جای آنها اشاره کرده و گفت: «در داستان سیاوش کلی درس اخلاقی وجود دارد اما اتفاق نیفتاده که به این جنبه داستان‌های شاهنامه توجه شود. اصالت را کنار گذاشته‌ایم و عنصر بیگانه را به جایش نشانده‌ایم. به عنوان یک کشاورززاده به هنرمندان جوان می‌گویم هر خاکی یک نوع گیاه می‌خواهد. توجه به شخصیت‌هایی که متعلق به این سرزمین نیستند، همچون گیاهی بیگانه است که در خاکی برای آن نیست گذاشته شود. هم خاک را آلوده می‌کند و هم بار نمی‌دهد.»
بیستویکمین جشنواره بین‌المللی نمایش‌های آیینی و سنتی با دبیری احمد جولایی، از یکم تا یازدهم مهر، در بخش‌های «رادیو تئاتر» و «نمایشگاه هنر‌های نمایشی» به میزبانی تهران، «صحنه‌ای» (ویژه-آزاد) و «بین‌الملل» به میزبانی استان گلستان (گرگان و کردکوی)، «شبیه‌خوانی» به میزبانی استان مرکزی (تفرش)، «نمایش‌های فردی، نقالی، روایت‌های ملی و کارآواها» و «معرکه‌ها، آیین‌ها و بازی‌های نمایشی» به میزبانی استان چهارمحال و بختیاری (شهرکرد، بروجن و جونقان) و «سمینار‌های پژوهشی» و «نمایشنامه‌نویسی» به میزبانی آذربایجان شرقی (تبریز) در حال برگزاری است.
