«مردخوار» را تحت تأثیر ماجرای «رومینا» نوشتم

به گزارش ایران تئاتر، چهارمین نشست از سلسله نشست‌های «صدای نمایشنامه‌نویس» به خوانش نمایشنامه «مردخوار» نوشته علی عابدی با نقش‌خوانی رؤیا بختیاری، اصغر همت و عابدی اختصاص داشت.

این نشست شامگاه شنبه ششم آبان در سالن استاد جوانمرد خانه تئاتر با یاد هنرمندان درگذشته مهر همچون فردوس کاویانی، آتیلا پسیانی، حسن همتی، آرش میراحمدی، داریوش مهرجویی و وحیده محمدی‌فر آغاز شد و حاضران در این جلسه به احترام این هنرمندان یک دقیقه سکوت کردند.

سپس بهزاد صدیقی، عضو هیئت‌مدیره و سخنگوی کانون نمایشنامه‌نویسان و مترجمان تئاتر ایران و دبیر نشست‌های «صدای نمایشنامه‌نویس» که اجرای این جلسات را بر عهده دارد، با ارائه توضیحات کوتاهی درباره سبک کاری علی عابدی گفت: «او در اغلب نمایشنامه‌هایش به فضای جنگ و پیامدهای آن بر زندگی افراد حاشیه‌ای جامعه می‌پردازد اما نگاه خاص خود را در این زمینه دارد.»

او با اشاره به شیوه دیالوگ‌نویسی عابدی گفت: «در آثار عابدی، دل‌بستگی او به تئاتر ابزورد، گروتسک و سوررئال دیده می‌شود و او در نمایشنامه‌هایش از طنز خاصی بهره می‌برد که سبب می‌شود تماشاگر بیشتر به اثر توجه کند.»

در ادامه، علی عابدی درباره دل‌بستگی‌اش به فضای جنگ توضیح داد: «همواره دوست داشتم با نگاهی دیگر به فضای جنگ بپردازم و لایه‌های دیگری از آن را نشان دهم. به همین دلیل تلاش کردم با بهره‌گیری از طنز خیلی ظریفی، مسائل جنگ را نشان دهم که این جنگ می‌تواند در هر جای جهان رخ بدهد و من در پرداخت به آن از طنز و شوخی بهره می‌برم و می‌کوشم از خشونت جنگ دور شوم.»

عابدی با یادآوری ماجرای «رومینا»، دختر نوجوانی که چند سال پیش توسط پدرش و با داس به قتل رسید، گفت: «نمایشنامه «مردخوار» به مسئله مردسالاری در جامعه اشاره دارد و به‌عنوان یک نویسنده، معضلات اجتماعی را از زاویه دید خود نگاه می‌کنم. این نمایشنامه برآمده از فضای جامعه است که در آن اخلاق به بی‌اخلاقی تبدیل می‌شود. ماجرای «رومینا» خیلی ذهنم را درگیر کرد؛ این‌که که آدمی چگونه به مرز حیوانیت می‌رسد.»

او با تأکید بر این‌که هر نمایشنامه‌ای در اجرا کامل می‌شود، درباره اجرای صحنه‌ای «مردخوار» گفت: «درخواست اجرای این کار را داشتیم ولی هنوز شرایط اجرای آن مهیا نشده است.»

عابدی در پاسخ به پرسشی درباره فلسفی شدن بخشی از این نمایشنامه توضیح داد: «پایان تمام‌کارهای من همین است و این موضوع تعمدی است چون موضوعی را طرح می‌کنم و تماشاگر تا جایی با آن درگیر می‌شود ولی بعد به اندیشه‌های خودم برش می‌زنم و دغدغه‌های خود را مطرح می‌کنم تا تماشاگر هم به این مسائل فکر بکند.»

سپس اصغر همت درباره فضای نمایشنامه «مردخوار» توضیح داد: «فضای نمایشنامه‌ خیلی سیاه نبود بلکه شبیه فضای دو نمایشنامه «شهادت پیوتر اوهه» اسلاومیر مروژک یا «سوسمار» حمید جبلی است؛ اما به هر روی، هر نمایشنامه‌ای در اجرا کامل می‌شود.»

او اضافه کرد: «خاصیت تئاتر این است که بعد از بیرون رفتن از سالن ذهن تماشاگر را درگیر می‌کند. قرار نیست در سالن به نتیجه‌ای برسیم چراکه ورز اندیشه، بعد از خروج از سالن رخ می‌دهد.»

همت در پاسخ به پرسش یکی از حاضران درباره دوری عابدی از شخصیت این نمایشنامه «مردخوار» توضیح داد: «ازآنجاکه مدام شاهد حضور بازیگرانی بوده‌ایم که پیاپی خود را تکرار می‌کنند، فراموش می‌کنیم که قرار نیست بازیگر یا نویسنده به نقش نزدیک باشد و قرار هم نیست که مدام خود را تکرار کند بلکه باید بتواند با ایفای نقش‌های متنوع، تماشاگر را شگفت‌زده کند.»

او در ادامه با یادآوری شیوه‌های نمایشنامه‌خوانی در ایران گفت: «ما اصلا در کشورمان نمایشنامه‌خوانی نداشته‌ایم. بیشتر نمایشنامه‌‌خوانی‌های ما، نیمه اجراست. در حالیکه در نمایشنامه‌خوانی، نویسنده متن خود را می‌خواند و عموم مخاطبان آن، مدیران کمپانی‌ها هستند که می‌خواهند برای تولیدات تازه خود در جریان نگارش جدیدترین نمایشنامه‌ها قرار بگیرند.»

رؤیا بختیاری، دیگر نقشه‌خوان این جلسه نیز در توضیح کوتاهی گفت: «متن نوعی جادو برای کارگردانی و بازیگری است و هر بازیگری دوست دارد اشکال دیگری از نقش را تجربه کند.»

عکس: اختر تاجیک