گفت‌وگو با نویسنده و کارگردان «مدرسه دلقک‌ها»
نیما مظاهری: رویدادهای رقابتی، نابودگر استعداد هنرجویان است
نیما مظاهری، با اشاره به پتانسیل فضای فانتزی در انتقال مفاهیم، «مدرسه دلقک‌ها» را نقدی بر رقابتی بودن رویدادهای هنری به‌عنوان عامل نابودگر و ناامیدکننده استعداد هنرجویان معرفی کرد و گفت بارها شاهد نابودی دوستانم در این رقابت‌ها بوده‌ام.
به گزارش ایران تئاتر، دور دوم اجرای «مدرسه دلقک‌ها»، نمایشی به نویسندگی و کارگردانی نیما مظاهری قرار است از اواسط آذر ساعت 21 در سالن شماره 2 عمارت ارغوان روی صحنه برود.
مظاهری پیش از این نمایش‌های «تلقین»، «نوشت سر» و «مواچیله در هیچ‌جا» را روی صحنه برده است و این بار در «مدرسه دلقک‌ها» با کمک از دنیای حیوانات به آسیب‌‌های جبران‌ناپذیر رقابت‌های هنری روی سرنوشت هنرمندان به‌ویژه هنرجویان می‌پردازد.
این هنرمند درباره «مدرسه دلقک‌ها» گفت: «این اثر داستان یک مدرسه بازیگری حیوانات را به نمایش می‌گذارد که اعضای آن در حال آماده شدن برای رقابت در جشنواره‌ای نمایشی هستند. این حیوانات در طول تمرین به سمت انسان شدن گام برمی‌دارند.»
او با اشاره به روند انتخاب بازیگران برای ایفای نقش حیوانات مختلف افزود: «بازیگران این نمایش تلفیقی از هنرجویان بازیگری و بازیگران حرفهای است که در دور دوم اجرا به کار اضافه شدند. همه ما انسان‌ها در وجودمان یک حیوان درون داریم که در موقعیت‌هاییT خودش را به نمایش می‌گذارد. به همین دلیل برای انتخاب بازیگران با بررسی‌های روان‌شناختی و شخصیتی آن‌ها سعی کردیم تا هر یک به حیوان درون خود نزدیک باشد.»
مظاهری در پاسخ به چرایی بهره‌مندی از دنیای حیوانات برای بیان دغدغه‌هایش توضیح داد: «استفاده از دنیای حیوانات برای بیان مسائل و دغدغه‌های فردی و اجتماعی پیشینه‌ای طولانی در ادبیات و هنر ایران و جهان دارد. شاید بیان بسیاری از حرفهای انسانی در دنیای واقع به دلیل حساسیت‌های اقشار مختلف امکان‌پذیر نباشد اما با کمک از دنیای فانتزی حیوانات می‌توان آن‌ها را به نمایش گذاشت.»
او همچنین با بیان این‌که فضای فانتزی، پتانسیل فراوانی در انتقال مفاهیم دارد، ادامه داد: «من نقدهای فراوانی به برگزاری رقابتی جشنواره‌ها در تمامی عرصه‌های هنر دارم. به ویژه زمانی که نه‌تنها در ایران بلکه در سراسر جهان شاهد جهت‌گیری‌های از بیرون تعیین‌شده و توجه به مولفه‌ها و شاخص‌هایی فرای فضای تخصصی و هنری در معرفی آثار و افراد منتخب هستیم. در هر جشنواره‌ای تنها 10 درصد از شرکت‌کنندگان موفق شده و 90 درصد آن‌ها شکست می‌خورند. تکلیف آن 10 درصد برنده مشخص است. آیا ما تا به حال برای شکست‌خوردگان در این رقابت‌ها فکری کرده‌ایم؟! آیا به این‌که چه تعداد از این هنرمندان به‌ویژه در بخش هنرجویی و نیز افراد‌تازه وارد از ادامه فعالیت ناامید می‌شوند، توجه داشته‌ایم؟ به‌شخصه شاهد نابودی بسیاری از دوستانم به تبع نتیجه جشنواره‌های رقابتی بوده‌ام.»
این هنرمند افزود: «ذات جشنواره‌ها به سلیقه است و من فکر می‌کنم؛ فضای هنری رقابت‌پذیر نیست. باید فضا را از این رقابت برای دریافت جایزه دور کنیم. این موضوعی است که در «مدرسه دلقک‌ها» به آن پرداخته‌ام.»
او با تاکید بر علاقه‌اش به فضای آثار فابل و فانتزی گفت: «استادانی همچون مرضیه برومند و ایرج طهماسب در گذشته با ورود به دنیای حیوانات، کودک درون مخاطبان را برای انتقال مفاهیم با خود همراه کرده و بسیار موفق عمل کرده‌اند. من هم احساس می‌کنم در دنیای امروز ما باید با کودک درون مخاطبان ارتباط برقرار کنیم. حال کودک درون همه ما خوب نیست و شاید با کمک نمایش و دنیای فانتزی که به‌واسطه حضور حیوانات ایجاد می‌شود، بتوان اندکی در تغییر این حال موثر بود.»
نویسنده و کارگردان نمایش «مدرسه دلقک‌ها» درپاسخ به این‌که «برای ارتباط مخاطب با دنیای فانتزی نمایش از کدامیک از عناصر صحنه بهره برده است؟» توضیح داد: «ما نمونه‌های خوبی از استفاده گریم برای رسیدن به دنیای فانتزی را در آثار متفاوت شاهد بوده‌ایم، به همین دلیل برای پرهیز از تکرار مکررات تمام تلاش خود را بر خلاقیت بازیگری و کارگردانی گذاشتیم. درواقع صحنه و گریم در این نمایش کمترین نقش را برای فضاسازی دنیای فانتزی دارند.»
او افزود: «بازیگری و شخصیت‌پردازی‌های کار، کاملا به دنیای فانتزی نزدیک است و مخاطبان در این نمایش بازی‌هایی خواهند دید که به گواه دوستان و منتقدانی که در دور اول به تماشای کار نشستند؛ بازی‌های بسیار درخشانی است.»
این هنرمند توضیح داد: «رسیدن به شخصیت‌‌های این نمایش نتیجه تمرین، همفکری و زیست طولانی‌مدت ما در گروه است. برخی از آثار بسته به ژانر کار و فضای آن نیاز به تمرین بیشتری دارند. ما برای به ثمر رسیدن این نمایش حدود یک سال با هم زندگی کردیم. در واقع «مدرسه دلقک‌ها» خروجی یک دوستی سالم و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز است.»
نویسنده و کارگردان نمایش «مدرسه دلقک‌ها» در پایان با اشاره به مشکلات و دغدغه‌هایی که در مسیر به اجرا بردن این اثر نمایشی با آن‌ها روبه‌رو بوده است، گفت: «کمبود سالن نمایش، تورم عجیب دستمزدها و قیمت سالن‌های خصوصی، هزینه پلاتو و مواد مصرفی، سخت شدن تبلیغات و افزایش قیمت آن و... ازجمله مشکلات تهیه یک اثر نمایشی است که ما هم در روند تهیه و تولید این اثر با آن‌ها دست به گریبان بودیم.»
گفت‌وگو: نگار امیری
