گفت‌وگو با کارگردان نمایش «اعتراف‌ها و دروغ‌ها»
پیمان محسنی: قضاوت تماشاگران برای سرنوشت شخصیت‌ها شوکه‌کننده است
پیمان محسنی، کارگردان نمایش «اعتراف‌ها و دروغ‌ها» با بیان اینکه در این نمایش مخاطب تعیین می‌کند چه کسی زنده بماند و چه کسی مجازات شود؛ گفت انتخاب گناهکار از سوی مخاطبان شوکه‌کننده است.
به گزارش ایران‌تئاتر، پرداختن به مسائل و معضلات اجتماعی همواره یکی از مهم‌ترین دغدغه هنرمندان تئاتر بوده و هست. معضلاتی که همه ما در طول شبانه‌روز با آن‌ها درگیریم و تماشای‌شان روی صحنه جادویی تئاتر ما را به تفکر بیشتر وامی‌دارد.
پیمان محسنی این روزها با نمایش «اعتراف‌ها و دروغ‌ها» نوشته مهدی میرباقری به سراغ یکی از همین معضلات اجتماعی رفته است و با شیوه اجرایی خود از همان ابتدا مخاطب را در دل کار و جایگاه قاضی به تماشا و تفکر می‌نشاند.
پیمان محسنی درباره «اعتراف‌ها و دروغ‌ها» می‌گوید: «این نمایش روایتگر دغدغه‌ای اجتماعی درباره چهار انسان است که مرتکب قتل غیرعمد شده‌اند.»
او ادامه می‌دهد: «مخاطبان کار از همان ابتدای نمایش با توجه به طراحی صحنه و استفاده از دوربین‌هایی که حضورشان را از زمان ورود ثبت و پخش می‌کنند، در دل ماجرا قرار می‌گیرند.»
این هنرمند درباره شیوه اجرایی اثر می‌افزاید: «در شیوه اجرایی همان‌طور که گفته شد، مخاطب از ابتدا در فضا و محیط ارتکاب جرم قرار گرفته و با کارت‌هایی که عناوین شخصیت‌ها روی آن ثبت شده است، در انتهای کار به قضاوت خواهد پرداخت.»
محسنی می‌گوید: «تماشاگر در انتهای کار، طبق آنچه روی صحنه دیده و روایت‌هایی که شنیده است با استفاده از کارت‌هایی که در دست دارد، تعیین می‌کند چه کسی گناهکار است و چه کسی گناهکار نیست. درواقع اوست که تعیین می‌کند چه کسی زنده بماند و چه کسی مجازات شود.»
او می‌افزاید: «این مخاطبان تنها برای دیدن یک داستان پا به سالن نمایش نگذاشته‌اند بلکه آن‌ها در جایگاه قاضی به سالن وارد می‌شوند. این مسئولیت باعث می‌شود که لحظه‌به‌لحظه با کار همراه شده و در طول 60 دقیقه اجرا سعی کنند تا چیزی را از دست ندهند؛ چون خط روایی داستان را گم خواهند کرد و در داوری دچار مشکل خواهند شد.»
این هنرمند با اشاره به دوربینهای ثبت و ضبط وقایع تأکید می‌کند: «این دوربین‌ها نه‌تنها از ابتدای نمایش با مخاطب همراه است و در لحظه‌هایی از اجرا، تصاویری از آن‌ها را به ثبت می‌کند. این دوربین‌ها و تصاویر به ما یادآور می‌شوند که هریک از ما ممکن است روزی در جایگاه این افراد قرار گرفته باشیم یا حتی قرار بگیریم. بهتر است بگویم که این نمایش از لحظه ورود تا زمان رأی‌گیری، مخاطب را درگیر خود خواهد کرد. او در زمان رأی دادن همچنان در این فکر است که نکند با رأی اشتباه جان انسانی را بگیرد.»
او در پاسخ به اینکه «بازخورد و آرای مخاطبان تاکنون چقدر با آنچه از ابتدا به آن فکر کرده است، مطابق بوده است؟» می‌گوید: «درصدهایی که از آرای مردمی ارائه شده و انتخاب فرد گناهکار از طرف آن‌ها برای من کمی شوک‌برانگیز بود.کاراکتری را که فکر می‌کردم همه او را ببخشند از نظر بیش از 18 درصد گناهکار و مستحق مجازات بود. این نشان می‌داد که قضاوت خیلی ترسناک و سخت است. این رأی‌گیری چالش عجیبی برای خود من شکل داد.»
این هنرمند می‌گوید: «انتخاب و کارگردانی این متن دغدغه من بود، دغدغه از آن جهت که ممکن است من هم یک لحظه به یک جنون آنی برسم و جای هر یک از این شخصیت‌ها باشم. ازآنجاکه تک‌تک این کاراکترها از دل جامعه هستند، مخاطبان شدیداً با آن‌ها همراه شده و همذات‌پنداری می‌کنند. در طول شب‌های اجرا، چندین بار از مخاطبان این جمله را شنیده‌ام که این کاراکتر، من بوده‌ام.»
او با بیان اینکه «اعتراف‌ها و دروغ‌ها» کاری است که مخاطب باید آن را ببیند، توضیح می‌دهد: «نمی‌خواهم خط‌کشی بین مخاطبان داشته باشم و بگویم که ما تنها برای اهالی تئاتر کار می‌کنیم. آدم‌های زیادی در جامعه شاهد این رویدادها بوده‌اند یا چنین اتفاقی برای‌شان رخ داده است و خود را بسیار به موضوع و شخصیت‌ها نزدیک می‌بینند. به همین دلیل دوست دارم آدم‌های خارج از فضای تئاتر و افرادی که اصلاً با این هنر آشنا نیستند، به تماشای آن بنشینند.»
به گفته این کارگردان، او دو سال پیش و در ابتدای خواندن متن در نظر داشته تا به‌عنوان بازیگر یکی از کاراکترهای این نمایش روی صحنه حضور داشته باشد اما به پیشنهاد یکی از دوستانش برای کارگردانی کار آماده شده و از اواسط فروردین، تمرین‌های این نمایش را آغاز کرده تا اکنون که به اجرای آن رسیده‌اند.
این هنرمند با اشاره به چالش‌هایی که در روند تمرین تا اجرای این متن با آن‌ها مواجه بوده است، می‌گوید: «بهتر است بگویم در این پروسه طولانی برای رسیدن به اجرا بسیار جنگیده‌ام. بازبین‌های محترم در ابتدا، محتوای نمایش را سیاه‌نمایی دانسته و با اصرار من به تماشای کار نشستند و در انتها به تشویق آن پرداختند.»
او در پایان با بیان اینکه کارگردانی بسیار درگیرکننده است، ادامه می‌دهد: «کارگردانی ذهن را درگیر می‌کند و انرژی زیادی می‌طلبد. این اجرا با حمایت خانم نگین صدرزاده، تهیه‌کننده نمایش و دیگر عوامل اجرا به اجرا رسید و ممنونم از تک‌تک عزیزانی که در طول این مدت شانه خالی نکردند و پای کار ایستادند. خوشحالم که شرمنده آن‌ها نشدم و خودشان هم تاکنون از بازخورد تماشاگران راضی هستند.»
«اعتراف‌ها و دروغ‌ها» نوشته مهدی میرباقری با کارگردانی پیمان محسنی از پانزدهم آذر تا هشت دی ساعت 21:15 دقیقه در عمارت نوفل‌لوشاتو روی صحنه است.
گفت‌وگو: نگار امیری
