نگاهی به نمایش”شکار بزرگ شنبه” از دید مخاطبان کودک
اجرای یک نمایش کودک معمولا با نقد و ارزیابی متخصصانی از گروه نویسندگان، بازیگران و دست اندرکاران تولید این نمایش انجام میشود و آنچه در مورد خواست بچهها از این نمایشها بیان میشود حاصل تجربه اجرایی و مطالعاتی بزرگسالانی است که دوران کودکی خود را مدتهاست پشت سر گذاشتهاند و هرچند سعی میکنند کودک درونشان را بیدار نگه دارند باز هم در مواجه با محیط جدی بزرگسالی خود از رنگ خاطراتی که به مرور رنگ میبازند بهره میبرند.
با مرور دفتر یادداشتی که مخاطبان یک نمایش کودک و نوجوان در آن مطالبی را نوشتهاند به دنیای کودکان وارد شده و نمایش را از دید آنها نقد کرد.
نمایش"شکار بزرگ شنبه" نوشته و کارگردانی شهرام کرمی که قرار است در بخش بینالملل جشنواره تئاتر کودک و نوجوان اصفهان به اجرا در آید نمایشی است که مخاطبان کودکش آن را از دید خود نقد کردند.
اغلب یادداشتها به نقشها اشاره کرده و بدون در نظر گرفتن محتوا نسبت به هر یک از نقشها ابراز احساسات کردهاند. برای مثال به چند نمونه توجه کنید: داوود 10 ساله: " بازیگران قشنگ بازی کردند مخصوصا جوجه"
تابان : "شیر و ماهیها خیلی خوب بود انشاالله بهتر هم شود"
مهسان 7 ساله : " قسمت ماهیها عالی بود"
هستی: "خانمی که نقش جوجه را بازی میکردند خیلی با عشق و علاقه اجرا کردند خیلی سپاسگذارم و قسمت ماهیها خیلی قشگ بود"
امیر کسری : "از تئاتر شما مخصوصا قسمت جوجو خیلی خوشم آمد"
مهدی: " شنبه خیلی حواس پرت بود و جوجو خیلی بامزه بود شیر خیلی خوب است"
نیایش 9 ساله :" عروسک خیلی خوب بازی کرد جوجو خوب بازی کرد شیر خوب بازی کرد شنبه و بقیه هم خوب بازی کردند"
دیار : "من دیار هستم تئاتر رو دوست داشتم، شنبه رو بیشتر از همه دوست دارم"
سپهر: " جوجو، روبی، پدر، مادر، خواهر، نوزاد بسیار خوب بود"
اما با کمی دقت در همین یادداشتها میتوان به نکاتی دست یافت. برخی از کودکان به بخش محتوایی کار پرداختهاند و دریافتهایشان را با زبانی ساده بیان کردهاند. برای مثال ملیکا نوشته است: " کاش اول هر قسمت صدای حیوان مورد نظر را میگذاشتید" یا فراز میگوید: "از نمایش عالی و پر هیجانتان متشکرم" یا صبا که در یادداشتش آرزوی دیدن تئاترهای آینده را کرده میگوید: "... خیلی خوشم آمد مفهومش خیلی خوب بود..." محمد که هشت سال دارد نیز گفته: "قسمت روبی خیلی جذابتر از بقیه بود و در قسمت گلفروش گریهام گرفت"
معینالدین 8 ساله هم مینویسد: "قسمت شیر پر هیجان نبود"
مهران هم یادداشت کرده:"بهترین نمایش بود اما قسمت آخر کمی لذت بخش نبود"
پارسا هم نوشته است:"ای کاش شیر قهرمان بود"
دیبا که 9 سال دارد هم مینویسد:"به نظر من این نمایش خیلی خوب بود ولی بیشتر برای خردسالان بود"
نیکتا یازده ساله در یادداشتش آورده است : "... اگر چیزهای جذابی مثل بادکنک و... به بچهها میدادید یا موقع نمایش حباب و... می ریختید بهتر میشد"
دوستی نیز نوشته است: "امیدوارم تمام تفنگهای دنیا تبدیل به گل شوند"
میلاد که برای اولین بار تئاتر آمده هم نوشته : " از بازی شنبه و دیگران خیلی خوشحال شدم"
در یادداشتی دیگر هم آمده است: "شنبه جان بزرگترین شکار برای شکارچی شیر بود، ای کاش شیر رو شکار می کردی"
بخش بزرگی از یادداشت های مخاطبان نمایش"شکار بزرگ شنبه" توسط والدین نوشته شده که از سوی فرزندانشان تشکر یا از یکی از نقشها تعریف کردهاند. در نیمه اول این دفتر کمتر کودکی دست به قلم شده اما به نظر میرسد با تشویق تماشاگران به نوشتن، یخ کودکان هم باز شده و بیشتر شخصا اقدام به ابراز عقیده کردهاند. این نکته نشان می دهد برای دریافت بازخورد مخاطب کودک و سنجش تاثیرات آموزشی یک حرکت تازه فرهنگی نباید روی عکسالعملهای آنی که ناشی از آموزههای محیطی و خانوادگی است حساب کرد. باید نتیجه اقدامات را در مدت زمانی طولانیتر و با صبر و دقت بیشتر مورد بررسی قرار داد.
گاه به مطالبی بر میخوریم که گرچه والدین آن را نوشتهاند اما تلاش کردهاند نظر کودکشان را انتقال داده باشند. مانند مادر چکاوک که نوشته است: " شنبه و جوجو عالی بودند" یا رویا که نوشته :" بعضی سکانس ها کمی طول کشید و زیادی کش پیدا کرد" و یا مادری که از درس مهربانی و محبت در این نمایش تشکرکرده است. یا پویان و مادرش که از جوجو تشکر کردهاند.
مادری نیز پیشنهاد کرده است که تئاترها را هم مانند سینما در تلویزیون تبلیغ کنند. پدری نیز نوشته که قبل از شروع تئاتر بهتر بود موسیقی پخش شود و بازیگران خودشان را معرفی کنند. یکی از والدین با امضای رویا 3 ساله خواسته است که حیوانات با ماسکهایی که شبیه آن حیوان باشند بازی کنند. پدر متین هم نوشته: "متین گفت بنویس که من ازتون متشکرم" والدین نشاط هم نوشتهاند لطفا نمایشهای دیگری که پیامهای اخلاقی مثبت دارند درست کنید. و خود نشاط نوشته است که آموزنده و جالب بود.
مادر الینه نوشته"برنامه دوست داشتنی و شادی بود مخصوصاً شنبه، روبی و جوجو از همه بهتر بودن" و الینا نوشته است:" من الینا هستم و میگویم آقای شنبه خیلی خوب بازی کرد و بچهها آن را خیلی دوست دارند. دوست تو الینا". در یادداشتی با امضای هانا و شهنام هم آمده است:" تبریک به شما که عشق و دوستی و دوست داشتن را در این دنیای پر از خشونت با زبانی کودکانه و صادقانه بیان داشتید."
یکی از والدین کامیار 3 ساله هم نوشته است:" نمایش جذاب و شعرهای عالی داشت. برای بچهها زمان طولانی و خسته کننده بود اگر کوتاهتر باشد بهتر است. ضمن این که با توجه به برداشت بچهها، حتیالمکان از حرفها و کلمات مناسبتر استفاده شود."
یکی از نکات جالب توجه در یادداشتهایی که برای نمایش"شکار بزرگ شنبه" نوشته شده این است که تمامی بچهها از واژه "تشکر میکنم" و "خیلی ممنونم" و بزرگترها از عبارت "خسته نباشید " برای بیان قدردانی خود استفاده کردهاند. بزرگسالان در هر حال تلاش میکنند تا لذت کودکیشان را دوباره زنده کنند و شاید خود را در نمایشهایی که برای کودکانشان اجرا میشود میجویند. آنچنان که دوستی برای این نمایش نوشته است: "به دنبال کودکیم تمام نمایشهای شما را میبینم. شما اسباب بازیهای منو ندیدین؟" 53 ساله!!!