گفتوگو با محمد نجاری، داور جشنواره تئاتر منطقه‌ای
برگزیدگان جشنواره منطقه‌ای پارس، پتانسیل جهانی شدن دارند
محمد نجاری، داور نمایش‌های صحنه‌ای جشنواره تئاتر منطقه‌ای پارس، آثار برگزیده این رویداد را به شرط دقت‌نظر بیشتر و دراماتورژی مناسب، قابل ارائه در سطح جهانی دانست.
به گزارش ایران تئاتر، رقابت چهار روزه هنرمندان هشت استان کشور در جشنواره منطقه‌ای تئاتر پارس، در حالی پایان یافت که ۳ نمایش صحنه‌ای و ۲ نمایش خیابانی به صورت مشروط برای حضور در چهلودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر معرفی شدند.
برای ارزیابی چگونگی برگزاری این جشنواره و بررسی آثار اجرا شده، گفت‌وگوی کوتاهی با محمد نجاری، یکی از داوران نمایش‌های صحنه‌ای این رویداد هنری انجام دادیم.
نجاری در ابتدای سخنانش با اشاره به اهمیت برگزاری جشنواره‌های تئاتر منطقه‌ای گفت: «با وجود بودجه اندکی که تئاتر ما دارد، برگزاری هر جشنواره تئاتری را به شرط برنامه‌ریزی صحیح و با در نظر گرفتن هرگونه هدف کوتاه مدت یا بلندمدت ضروری می‌دانم. این اهمیت برای من در رویدادی چون جشنواره تئاتر منطقه‌ای چندصدبرابر می‌شود، چراکه آثار در جشنواره‌های استانی اجرا رفته‌اند و اکنون فرصت دارند تا یک گفت‌وگوی درون خانوادگی با هم داشته باشند.»
او افزود: «این رویداد هنری، برآیند یک‌سال تئاتر در سراسر کشور و فرصتی است برای آینه‌ای در برابر یکدیگر گرفتن و بیشتر به تبادل آراء و نظر پرداختن. در این رویداد، هنرمندان دستاوردهای خود را در مقابل دیدگان تماشاگران به نمایش می‌گذارند.»
این هنرمند پیشنهاد داد: «برخی از آثار، کیفیت خوبی نداشتند و می‌شد در جشنواره حضور نداشته باشند. مدیران جشنواره، به جایش، می‌توانستند همه کارگردان‌های آثار جشنواره‌های استانی را به عنوان میهمان دعوت کنند و با رویکرد آموزش و انتقال تجربه، هنرمندان را گردهم آورند.»
نجاری گفت: «برگزاری کلاس‌های آموزشی مهم‌ترین اتفاقی است که اداره‌کل هنرهای نمایشی باید به آن بیندیشد. علیرغم وجود دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌ها، ضعف آموزش در آثار هنرمندان بسیار مشهود است.»
او ادامه داد: «همچنین ضعف ادبیات نمایشی، در دیگر حوزه‌ها چون کارگردانی، طراحی صحنه و.. هم تاثیر گذاشته است. وظیفه کارگردان انتخاب متن درست به عنوان آینه‌ای در مقابل چشم تماشاگران و نشان دادن وضع موجود و بیان دغدغه‌هاست اما متاسفانه بسیاری از آثار در جشنواره‌ها و اجراهای عمومی، ضعف زیادی در حوزه ادبیات نمایشی دارند.»
این مدرس و پژوهشگر توضیح داد: «باید پروژه‌هایی برای تولید آثار نمایشی تعریف کرد. همچنین حوزه اقتباس ادبی می‌تواند در راستای تحول ادبیات نمایشی کمک‌کننده باشد. ادبیات ما پرچمدار پیشینه بزرگ فرهنگی ما به شمار می‌آید، اما متاسفانه حوزه اقتباس ادبی در زمینه ادبیات نمایشی بسیار کمرنگ است.»
نجاری در این‌باره افزود: «اقتباس در حوزه ادبیات بینرشتهای، بسیار جدی است و با توجه به آثار غنی ادبی می‌توان کارگاه‌های اقتباس و تولید در این زمینه تشکیل داد تا در این حوزه سایر استادان بتوانند به گسترش دانش برای نمایشنامه‌نویس اقدام کنند. در بسیاری از آثار ادبی ناشناخته ما، عناصر بومی، فرهنگی و هنری وجود دارند که هنوز برای اهالی نمایش معرفی نشده‌اند.»
این داور نمایش‌های صحنه‌ای جشنواره تئاتر پارس، با انتقاد از حضور کوتاه‌مدت اعضای گروه‌های نمایشی در شیراز گفت: «از آنجاکه جشنواره یک کلاس آموزشی به شمار می‌آید، باید تدبیری اندیشید که تمام مهمانها تا آخرین روز برگزاری حضور داشته باشند، زیرا هم‌زمان با دیدن تلاش یکدیگر و برگزاری جلسات نقدوبررسی و گفتوگو درباره آثار، شاهد تاثیرگذاری بیشتری خواهیم بود. با توجه به محتوای آثار، امیدوارم برگزاری کارگاه‌های آموزشی با نگاه بینرشتهای برای دوره‌های بعد و در طول سال در اولویت قرار بگیرد.»
او با بررسی و مرور اجمالی آثار صحنه‌ای جشنواره منطقه‌ای پارس توضیح داد: «در بسیاری از نمایش‌ها به موضوعات فراطبیعی پرداخته شده بود که به گمان من تنها با ذوق و علاقه نمی‌توان یک اثر ادبی و نمایشی تولید کرد و ضرورت دارد مطالعه بینرشتهای در این زمینه انجام شود. چراکه با نگاه سطحی و دم‌دستی، آثاری تولید می‌شوند که با پایان اجرا، عمرشان نیز به پایان رسیده و تاثیرگذار نخواهند بود. آثاری می‌توانند مورد توجه و ماندگار باشند که به آموزش و مطالعه در این حوزه اهمیت داده باشند.»
نجاری ادامه داد: «پرداختن به مضامین بومی و گویش‌های محلی، منجر به غنای آثار حاضر در جشنواره تئاتر منطقه‌ای پارس شده بود؛ هرچند پرداختن به مضامین بومی و قومی، اگر همراه با مطالعات مردم‌شناسی و انسان‌شناسی نباشد، مخاطب را با نگاهی سطحی روبه‌رو می‌کند و تنها روایت‌گر لحظه‌ای خواهد بود.»
این هنرمند، در پایان سخنانش گفت: «به جرئت می‌گویم که آثار انتخاب شده در جشنواره تئاتر منطقه‌ای پارس می‌توانند درسطح جهانی هم حرف‌هایی برای گفتن داشته باشند؛ فقط نیاز به دراماتورژی مختصری دارند و امیدوارم با دقت نظر بیشنر، به رفع برخی نواقص هم بپردازند.»
بیست‌و‌هشتمین جشنواره منطقه‌ای تئاتر کشور، پس از استان فارس (پارس)، در ادامه مسیر خود با میزبانی خراسان رضوی (خاوران)، سمنان (راه ابریشم) و آذربایجان شرقی (سهند) برگزار خواهد شد.
برگزیدگان این رویداد هنری، به چهلودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر راه پیدا خواهند کرد.
