گفت‌وگو با عضو شورای ارزشیابی و نظارت اداره‌کل هنرهای نمایشی
علی‌اکبر طرخان: تحول بنیادین تئاتر نیازمند آموزش ریشه‌ای است
علی‌اکبر طرخان، عضو شورای نظارت و ارزشیابی اداره‌کل هنرهای نمایشی براین باور است که اگر بخواهیم در جریان عمومی تئاتر کشور شاهد تحول بنیادین و ریشه‌ای باشیم، باید برای آموزش ارزش بیشتری قائل شویم.
به گزارش ایران تئاتر، بیست‌و‌هشتمین جشنواره تئاتر منطقه‌ای کشور، از پنجم تا بیستم دی 1402 در چهار مرحله و در استان‌های فارس (پارس)، خراسان رضوی (خاوران)، سمنان (راه ابریشم) و آذربایجان شرقی (سهند) برگزار شد.
علی‌اکبر طرخان، عضو شورای نظارت و ارزشیابی اداره‌کل هنرهای نمایشی حاضر در جشنواره تئاتر منطقه‌ای خاوران درباره اهمیت توجه به آموزش و ارتقای کیفی آثار برای حضور در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر سخن گفت.
این عضو شورای نظارت و ارزشیابی درباره اهمیت برگزاری جشنواره های تئاتر منطقه ای گفت: «معتقدم سطح کیفی برخی نمایش‌ها پایین است و در این حالت داوران مجبورند از بین کارها، برخی که دارای کیفیت کمی بالاتر هستند؛ انتخاب کنند. در این حالت، اتفاقی برای تئاتر نمی‌افتد و تأثیر چندانی بر کیفیت آثار نمی‌گذارد تا شاهد رشد جریان عمومی این هنر باشیم.»
او ادامه داد: «ما باید با تجهیز زیرساخت، انتقال بودجه به سوی شهرهای کوچک‌تر و حتی روستاها، ایجاد آموزشگاه، سیستم آموزشی قوی و ساخت سالن، نسل‌های جدیدی را پرورش بدهیم و آن ها را به شکلی درست، حرفه‌ای، آکادمیک و با بهره‌گیری از استادان مجرب هدایت کنیم.»
این هنرمند افزود: «در نتیجه این کار ما می‌توانیم انتظار داشته‌باشیم تا بیست، سی سال آینده، این افراد بتوانند در جشنواره‌های بین‌المللی تئأتر فجر به اجرای نمایش بپردازند. آن زمان است که می‌توانیم در این جشنواره‌ها در برابر کشورهای خارجی شرکت‌کننده سرافراز باشیم.»
او گفت: «ایران، قابلیت‌های بسیار بالایی برای تمامی هنرها و به‌طور خاص برای هنرهای نمایشی دارد. همچنین، علاقه‌مندان بسیاری در این عرصه دارد که ما شاهد حضور آن‌ها در همه جشنواره‌های استانی، منطقه‌ای، فجر، آیینی-سنتی، کودک و نوجوان و... هستیم .»
طرخان ادامه داد: «اگر بخواهیم جریانی بنیادین و ریشه‌ای شکل دهیم، می‌توانیم ده سال دیگر شاهد نتیجه این پرورش باشیم. جریانی که طی آن، ما هنرجویان را با سبک‌ها و شیوه‌های نوین تئاتر آشنا و آگاه می‌کنیم. اگر ما به آیین، فرهنگ، مذهب و معضلات اجتماعی و سایر موضوعات خود بپردازیم و نسل‌های جدید را با این فرهنگ آشنا کنیم، نسلی آگاه پرورش داده‌ایم.»
این عضور شورای نظارت و ارزشیابی حاضر در جشنواره تئاتر منطقه‌ای خاوران افزود: «فاصله بین نسل‌ها به همین دلیل وجود دارد که ما فرهنگ‌سازی لازم را انجام نداده‌ایم. یکی از وظایف تئاتر، فرهنگ‌سازی درست است. از نظر من، بهترین هنر برای فرهنگ‌سازی درست، هنر نمایش است. این اتفاق، باید تنگاتنگ با مردم روی دهد و هیچ فاصله‌ای بین هنر نمایش و مردم وجود نداشته باشد.»
این مترجم افزود: «تئاتر باید روی سفره مردم باشد. فکر نمی‌کنم خانه‌ای بدون علاقه‌مند به تئاتر وجود داشته باشد. باید بُعد مسافت سالن‌های تئاتر با مردم را با فرهنگ‌سازی از طریق رسانه‌های دیداری و شنیداری و حتی مجازی از بین ببریم. حیف است که ما این همه پتانسیل و جوانان بسیار باهوش، مستعد، و علاقه‌مند را در کشور داشته باشیم، ولی متأسفانه به دلایل گوناگون، از جمله مشکلات مالی جوانان و همچنین عدم حمایت بودجه‌ای از این جوانان، آن ها نتوانند به هدف مورد نظر خود دست یابند.»
طرخان گفت: «اگر بخواهم در جایگاه مقایسه، قرار بگیرم، آثار نمایشی استانی، منطقه‌ای و حتی فجر امسال در مقایسه با سالیان گذشته، دارای کیفیت بالاتری نیستند. نمایش‌های سال‌های گذشته دارای کیفیت بسیار بالاتر و درخشان‌تری بودند. در گذشته، آثار بسیار فاخر و ارزشمندی در جشنواره‌های فجر در عرصه‌های بین‌المللی می‌درخشیدند. ولی چرا الان این وضعیت را می‌بینیم؟ ما نباید حتی یک لحظه از آموزش و فرهنگ‌سازی درست، غفلت کنیم.»
او افزود: «آموزش و فرهنگ‌سازی درست هزینه دارد، و اگر ما تئأتر خوب می‌خواهیم و می‌خواهیم در عرصه بین‌المللی بدرخشیم و تئاتر فجر را به جایگاه شایسته و ایدئالش برسانیم، باید هزینه‌اش را بپردازیم. این هزینه باید درست، مدیریت‌شده و سیاستگذاری‌شده باشد.»
این هنرمند ادامه داد: «همچنین باید برای رسیدن به نتیجه، همفکری شود و همگی دست بدست هم بدهند و کمک کنند. این هماهنگی باید بین بدنه تئاتر یعنی هنرمندان، مدیران و مسئولان و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به وجود بیاید. همگی می‌توانند در این اتفاق فرخنده مؤثر باشند و کمک کنند.»
