گفتوگو با عضو هیئت انتخاب آثار مرور بخش مسابقه صحنهای تئاتر فجر
روزبه حسینی: کیفیت بالای نمایش‌های استانی نسبت به تهران شگفت‌انگیز است
روزبه حسینی، عضو هیئت انتخاب آثار مرور بخش مسابقه صحنهای جشنواره تئاتر فجر، تاکید کرد به طرز شگفت‌انگیزی، کفه کیفیت تولیدات استان‌ها نسبت به نمایش‌های تهران سنگین‌تر بود.
به گزارش ایران تئاتر به نقل از ایسنا، بخش مسابقه تئاتر ایران در چهلودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، شامل سه زیرگروه «مرور صحنهای»، «تازه‌ها» و «برگزیده مناطق» است.
حسین مسافر آستانه، محمودرضا رحیمی و روزبه حسینی، کار انتخاب آثار «مرور صحنهای» این رویداد را انجام دادند.
روزبه حسینی، نویسنده و کارگردان تئاتر و یکی از اعضای هیئت انتخاب آثار «مرور صحنهای»، در شیوه ارزیابی نمایش‌های متقاضی این بخش گفت: «فیلم آثار زیادی برای شرکت در بخش مرور به دبیرخانه ارسال شده بود که متأسفانه به صورت تقریبی حدود ۲۰ درصد آن‌ها از لحاظ صوت و تصویر قابلیت لازم و کافی را برای تشخیص درست کیفیت نمایش از نظر شنیداری و دیداری نداشتند.»
او ادامه داد: «امیدوارم سال بعد، گروه‌ها به کیفیت فیلم‌های ارسالی از آثارشان توجه داشته باشند، چراکه نمی‌توان با توجه به محدودیت زمان، فیلم بعضی آثار را دو یا سه بار به تماشا نشست.»
این کارگردان گفت: «قطعا نمایش‌های ارسال شده به بخش مرور این دوره از جشنواره، نماینده کل آثار روی صحنه در طول سال نبودند و شاید تنها یک سوم تولیدات اجرا شده را تشکیل می‌دادند.»
حسینی، درباره کیفیت اجرایی و محتوایی نمایش‌هایی هم که دیده است، توضیح داد: «ما امسال در این بخش با کیفیتی نسبی روبه‌رو بودیم؛ در تقسیم‌بندی کیفی آن‌ها می‌توان گفت آثار خیلی خوب و خیلی بد داشتیم و بخش عمده‌ای هم متوسط بودند.»
او افزود: «آثار متوسط، حرفی تازه در فرم، محتوا و درام به مخاطب ارائه نمی‌دادند. در واقع باید گفت آثار کم خاصیتی بودند که متاسفانه برخی از آن‌ها جزو نمایش‌های اجرا شده در تهران به شمار می‌رفتند.»
این هنرمند تاکید کرد: «هنرمندانی که تازه وارد عرصه هنرهای نمایشی می‌شوند، به سمت الگوهای امتحان پس‌داده از لحاظ نوع تئاتر، شیوه اجرایی و انتخاب بازیگر می‌روند؛ بنابراین حرف جدیدی در فرم و محتوای خلاق برای گفتن ندارند.»
حسینی درباره نقطه قوت آثار رسیده به این بخش توضیح داد: «با وجود تمام کاستی‌ها، تنوع ژنریک در آثار رسیده، فوق‌العاده خوشحال‌کننده است. ما شاهد تعدد ژانر و محتوا در این رویداد بودیم؛ ولو با سطح عمدتا متوسط. این نشان می‌دهد ماهیت تئاتر ما، وابسته به محتوای خاص یا تک‌ژانر نشده است. همچنین ما شاهد انواع و اقسام رویکردهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و بومی در اشکال متفاوت هستیم.»
این نویسنده، با اشاره به گسست بین نمایشنامه‌نویسان و کارگردانان تئاتر گفت: «بسیاری از کارگردانان تئاتر اصلا کتاب نمی‌خوانند. در حال حاضر، بیش از ۱۰ انتشارات مشغول به چاپ نمایشنامه هستند اما هیچ کدام از این نمایشنامه‌ها (که اغلب کارهای قابل اعتنای نسل جوان تئاتر هم هستند) اجرا نمی‌شوند. کارگردانان جوان یا با اصرار، خودشان دست به قلم شده‌ند، یا با صرفا ادعای داشتن فرم و تکنیک تازه همچنان به دنبال متون اجراشده توسط دیگر همکاران خود هستند.»
او افزود: «جای سوال است که چرا کارگردان‌ها به عنوان محور اصلی هر اجرا از نمایشنامه‌های معاصر خود بهره نمی‌برند؟! چرا از نمایشنامه به عنوان هسته اصلی اثر غافل هستند و با گفتمان روز نمایشنامه‌نویسی جلو نمی‌روند؟ چرا ما شاهد تکرار متونی هستیم که بارها روی صحنه اجرا شده‌اند؟ مگر نمی‌دانیم پله نخست و اساسی یک نمایش، انتخاب نمایشنامه و بعد چگونگی رویکرد به آن است؟»
حسینی گفت: «البته ذکر این نکته ضرورت دارد که با وجود فضای نسبتا بازتر برای اجرای نمایشنامه‌های خارجی، خوشبختانه کارگردانان جوان ما به سمت متون ایرانی و اجرای آن‌ها گام برداشته‌اند و این نیک و امیدآفرین است.»
این هنرمند درباره معیار و شاخصه انتخاب آثار نیز افزود: «بنا بر تاکید رییس و دبیر محترم جشنواره در گام نخست، بیش از همیشه بر کیفیت و در دومین گام بر تنوع آثار توجه داشتیم.»
او ادامه داد: «به طرز شگفت‌انگیزی، کفه کیفیت آثار سایر استان‌ها نسبت به تهران سنگین‌تر بود. هنرمندان استان‌هایی چون خراسان رضوی، آذربایجان شرقی و غربی، یزد و اصفهان در زمینه خلق آثار باکیفیت، شتاب چشمگیری دارند؛ البته از دیگر استان‌ها هم کارهای خوبی داشته‌ایم.»
عضو هیئت انتخاب آثار «مرور صحنهای» با اشاره به شعار جشنواره مبنی بر «نشاط، امید و همدلی» تاکید کرد: «افزایش آثار کمدی، نشان از توجه هنرمندان به بُعد نشاط دارد. البته باید دانست که گروه‌های نمایشی با توجه به ذائقه مخاطب به این سمت گرایش دارند.»
حسینی در پایان سخنانش گفت: «لازم به یادآوری است که در حوزه امید زنگ خطر جدی وجود دارد؛ ما شاهد کاهش تولید نمایش‌های انتقادی_اجتماعی هستیم. وقتی هنرمندی به سمت ساخت و خلق آثار انتقادی می‌رود، یعنی نور امیدی در ذهن دارد که به واسطه آن در حال نمایش تاریکی است؛ نگاهی که متاسفانه با کج فهمی مورد بی‌مهری قرار گرفته است. به همین دلیل هم فکر می‌کنم با وجود اینکه مهم‌ترین شعار دولت‌های اخیر امید بوده است؛ ولی متاسفانه تعداد بسیار محدودی از آثار به بخش انتقاد اجتماعی می‌پردازند و باید در این راستا تاملی جدی داشت.»
چهلودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با ریاست کاظم نظری و دبیری مهدی حامدسقایان، از 27 دی تا 12 بهمن 1402 در تهران در حال برگزاری است.
