«زیروزبر»؛ نمایشی که مخاطب‌های گوناگون دارد

به گزارش ایران تئاتر، نمایش «زیر و زبر» به نویسندگی و کارگردانی محسن حاج یوسفی در بخش غیررقابتی چهل و دومین جشنواره تئاتر فجر یکشنبه 8 بهمن در تالار سایه مجموعه تئاتر شهر روی صحنه رفت.

حاج یوسفی درباره این نمایش گفت: «هر زمان که بخواهم کاری کنم باید ابتدا ایده آن در ذهنم شکل بگیرد. امروز و در این زمان ماجرای وجود انسانی برای من دغدغه است. آن اتفاقاتی که در لحظه و در ذهن انسان است و عبور می‌کند چه به شکل اوهام و چه فکر را درصدد بودم که روایت کنم و به تصویر بکشم.»

او ادامه داد: «از آنجایی که پیشه شاعری دارم چندین مرکب‌خوانی نوشته بودم که اجرا شدند. این نمایش تلفیقی از شعر و نثر مسجع است و می‌توان گفت به نوعی شعر جدید است. زمانی که می‌نوشتم طرحی در ذهن داشتم که عباس توفیقی بازیگر کار با من همراه شد و ماه‌ها با هم تمرین کردیم و آهنگ‌های آن نیز در همان زمان ساخته می‌شد، این روند ادامه یافت تا به جشنواره رسیدیم.»

این هنرمند گفت: «قصه درباره وجود خود فرد است که خودش در درون خودش با اوهام‌های ذهنی‌اش زندگی می‌کند. داستان‌های مختلف در مخیله انسان شکل می‌گیرد. این نمایش اجرای تلفیقی دارد و همراه با حرکات فرم، موسیقی و نور است. موسیقی سنتی است که بیشتر از سازهای ضربی استفاده شده تا صحنه را بتوان چرخاند، حتی موسیقی زورخانه‌ای و رپ نیز در این کار استفاده شده است. در اجرا نیز از حرکات فرم فولکلور استفاده کرده‌ام.»

حاج‌یوسفی ادامه داد: «هدف من این بود تا در این کار به نوعی دست به خلق بزنم و اجرایی تازه داشته باشم که تاکنون وجود نداشته است. اجرایی که درآن نه قوانین ارسطویی وجود داشته باشد و نه اپیک و نه سبک‌های دیگر؛ به نوعی سبکی جدید است که نوشته و تمرین شده و امیدوارم روی صحنه بنشیند.»

این کارگردان در ادامه و در پاسخ به این سوال که آیا با این شیوه اجرا، شاهد سبکی نو در نمایش ایران خواهیم بود، توضیح داد: «این کار سختی است. در دانشگاه‌های ما قالب نمایشی که روی صحنه داریم عمدتا ارسطویی است که یک خط داستان دارد و دارای اوج و فرود، شخصیت و ضدشخصیت است. یکی هم اپیک است که قوانین خود را دارد و هر کدام داستان خود را دنبال می‌کنند یا تعزیه؛ در حالی که در این کار 30 یا 40 داستان در قالب یک داستان روایت می‌شود. این نمایش ادبیات شاعرانه‌ای دارد که هم فیلسوف و هم یک فرد عامی می‌تواند با آن ارتباط برقرار کند.»

چهل‌و‌دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با ریاست کاظم نظری و دبیری مهدی حامدسقایان، از 27 دی تا 12 بهمن 1402 در تهران در حال برگزاری است.