مروری بر آنچه در بخش های مختلف بزرگ ترین جشن اهالی تئاتر گذشت
آثار و رخدادهای چهلودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر از نگاه داوران
برای آگاهی از چند و چون جشنواره چهل و دوم فجر، نقاط قوت و نیز نقاط ضعف های احتمالی که باید برای تقویت شان در دوره های بعدی، برنامه ریزی و تلاش شود، پای حرف های داوران بخش های مختلف نشستیم و در این باره نظرات شان را جویا شدیم. استقبال گرم مخاطبان از آثار و نیز اضافه شدن بخش های غزه و هویت ملی و فراگیر و دانشجویی از نکات مثبت جشنواره از دیدگاه این کارشناسان بود. همچنین ضرورت پرداختن بیشتر به مبحث کیفیت گرایی در تولید آثار هم نکته ای بود که این صاحبنظران بر آن تاکید ویژه داشتند.
به گزارش ایران تئاتر، داوران چهلودومین جشنواره بین المللی تئاتر فجر در پاسخ به اینکه بخش های مختلف جشنواره، آثار و رخدادهای دوره 42 را چگونه ارزیابی می کنند، به طرح نظرات شان پرداختند و در یک مرور اجمالی از چگونگی برگزاری بزرگ ترین دورهمی رقابتی و در عین حال سازنده هنرمندان عرصه هنرهای نمایشی گفتند.
آشنایی با فرهنگ و هویت ملی؛ ضرورت بلوغ فرهنگی جامعه
محمود فرهنگ، داور بخش هویت ملی و غزه:
- گنجاندن این دو بخش در این جشنواره موجب شکل‌گیری بارقه‌های امید در هنرمندان و تلاش برای خلق اثر شده است و با توجه به اهمیت موضوع فلسطین و قدس لازم بود پیش از گنجاندن این بخش، پژوهش‌هایی در این زمینه انجام و منابعی معرفی می‌شد تا دستمایه نمایشنامه‌نویسان قرار بگیرد.
- در حوزه هویت ملی نیز هرچند آثاری که ارائه شد، قابل‌قبول بود، اما توقع ما را برآورده نکرد، درحالی‌که نسل امروز باید با هویت ملی ما که بیانگر تاریخ مبارزات مردان این سرزمین و فرهنگ و تمدن و شخصیت‌هایی است که برای کشور و اعتقادات‌شان مبارزه کردند، آشنا شوند.
- نیاز است با برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند، کارشناسان به پژوهش در این حوزه بپردازند و با سفر به استان‌ها با گروه‌های هنری همکاری کنند.
- در سال‌های آینده باید در این حوزه سرمایه‌گذاری جدی صورت بگیرد تا شاهد سطحی‌نگری در آثار نباشیم.
- متأسفانه توجه به ادبیات نمایشی غرب و دور افتادن از هویت ملی، تأثیرات منفی روی فرهنگ جامعه ما گذاشته است.
انقلاب اسلامی، هویت‌بخش فرهنگ ماست
اعظم بروجردی، داور بخش هویت ملی و غزه:
-شاهدکارهایی قوی و ضعیف در این بخش بودیم که تضادی چشمگیر داشتند؛ به نظرم این یک نقص در انتخاب آثار بود و مجموعه نمایش‌ها از نظر کیفیت هنری یک‌دست نبودند.
-اگرچه به طور مستقیم شاهد آثاری با موضوع انقلاب اسلامی نبودیم، اما تاریخ کشور در پیش از انقلاب در کارها به چشم می‌خورد. نباید فراموش کنیم در دوران حکومت پهلوی چه اتفاق های شومی رقم خورد و مردم کشور چه آسیب‌هایی دیدند.
-به نظر می‌رسد باید تحقق بیشتری درخصوص تاریخ قبل و بعد از انقلاب اسلامی صورت بگیرد تا در ادبیات و هنر کشور نمود پیدا کند. شناخت انقلاب اسلامی، باعث شکل‌گیری هویت ملی براساس شاخص‌های ایرانی و اسلامی می‌شود و به رشد و پیشرفت کشورکمک می‌کند.
-تاریخ معاصر کشور در 100 سال گذشته را برای نسل امروز باید به درستی تبیین کنیم. کار هنری در این زمینه، پشتوانه پژوهش تاریخی می‌خواهد که در آن ضعیف عمل کرده‌ایم.
-استقبال تماشاگران از آثار نمایشی ارائه شده در این بخش خوب بود که نشان دهنده کنجکاوی و علاقه مردم به موضوع‌های ملی و انقلابی است.
نگاه نقادانه؛ عامل جذابیت نمایش خیابانی
محمدحسین ناصربخت، داور بخش مسابقه تئاتر خیابانی:
- اکثریت نمایش‌های خیابانی از فضای مفرحی برخوردار بودند و همین سبب علاقه‌مندی مردم شده به گونه‌ای که شاهد تماشاگر دائمی در این گونه نمایشی هستیم.
- نگاه نقادانه در بسیاری از آثار به جذابیت‌های بخش خیابانی افزوده است و تعاملی که با تماشاگر ایجاد می‌کند موجب شده است شاهد استقبال خوب مردم باشیم.
- با ایدئال‌ها خیلی فاصله داریم و به نظر می‌رسد به آموزش بیشتری نیاز داریم.
- باید دانش و آگاهی در حوزه جامعه‌شناسی و روانشناسی در میان فعالان تئاتر خیابانی گسترش پیدا کند و عمیق‌تر مسائل را بیان و از پیام شعارگونه پرهیز کنند. همچنین به مقوله تعامل با تماشاگر نیز باید بیشتر توجه شود.
- خوشبختانه وجود جشنواره اختصاصی تئاتر خیابانی، کمک کرده از دوره‌های ابتدایی فاصله بگیریم و شاهد پیشرفت باشیم، ضمن اینکه وجود نسل‌های جدید در تئاتر خیابانی که با نظریه‌ها و تئوری‌ها آشنا هستند، در تقویت این جریان مؤثر است.
- باید کارگاه‌هایی برگزار شود تا فعالان تئاتر خیابانی با نظریه‌پردازانی که در این عرصه حضور دارند، وارد گفتوگو شوند.
جشنواره تئاتر دانشگاهی باید دوباره احیا شود
رامتین شهبازی، داور بخش تئاتر دانشجویی:
_ افزوده شدن بخش دانشگاهی به جشنواره تئاتر فجر، ابتکار و اتفاق خیلی خوبی است ولی نباید تبدیل به عادت شود، چراکه این مسئله، وظیفه جشنواره تئاتر فجر نیست. این بخش باید به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بازگردد تا جشنواره تئاتر دانشگاهی دوباره احیا شود.
_ مثل همه جشنواره‌ها و رویدادهای فرهنگی دیگر، کیفیت آثار شرکت‌کننده در رده‌های مختلف، از سطح پایین تا بالاترین سطح را در برمی‌گرفت ولی هیچ‌یک دارای استراتژی مشخصی نبودند و نمایش‌ها برحسب سلیقه‌های کاملاً شخصی و منفرد، انتخاب و اجرا شده بودند؛ بنابراین، نمی‌توان آن‌ها را بازتاب کاملی از آموزش کامل و دقت در ارائه و شیوه‌های اجرایی دانشگاه‌ها دانست.
_ از نظر محتوایی نیاز تئاتر ما به محتوای بومی داخلی است که در ادامه به‌روزرسانی خود بتواند جهانی شود. ولی از نظر تکنیکال برای رسیدن به ارائه جهانی، نیازمند به نوآوری و به‌روزرسانی در مسائل تکنیکی، متناسب با گسترش تکنولوژی تئاتر جهان هستیم. این کار را می‌توان با دعوت از اساتید خارجی و برگزاری دوره‌های لازم انجام داد که البته این نیز از وظایف دانشگاه‌هاست.
کیفیت آثار خیابانی بیش از انتظار بود
سعید اسماعیلی، داور بخش تئاتر خیابانی:
-برخی از آثار خیابانی جشنواره به شدت جذاب و دیدنی بودند تا جایی که مخاطب از تماشای آثار لذت می‌‌برد و به خوبی ارتباط می‌گرفت. من انتظار این اندازه از کیفیت آثار را نداشتم.
-در آثار این بخش از جشنواره، وجود نگاه‌های متفاوت و تنوع محتوایی و اجرایی، یک ویژگی مثبت بود. همین شاخصه، جذابیت فوق‌العاده‌ای به بخش خیابانی جشنواره بخشیده بود.
- بسیاری از آثار، به لحاظ موسیقی، بازی، فضاسازی و ایده، دست‌شان پر بود که از برنامه‌ریزی، تمرین و تولید درست و خوب گروه‌ها حکایت داشت. در واقع هیچ کدام دم‌دستی کار نکرده بودند و حیثیت جشنواره تئاتر فجر را حفظ کردند.
-حضور هنرمندان جوان در جشنواره، باعث قوت قلب همه ماست. این نسل اگر خوب حمایت شود، می‌توان امید داشت آینده‌ای روشن پیشِ روی تئاتر خیابانی ایران باشد.
-نقطه مثبت دیگر بخش خیابانی چهلودومین جشنواره تئاتر فجر، استقبال گرم مخاطبان از اجرای آثار بود؛ چه تماشاگرانی که با قصد قبلی به محل اجرا آمده بودند و چه رهگذرانی که اتفاقی شاهد هنرنمایی بچه ها شدند. این امر بیانگر موقعیت خوب تئاتر خیابانی در کشور است.
